Намын даргад нэр дэвших хамгийн эхний хүн бол мэдээж Г.Занданшатар байж таарна. Тэр бол намын дүрмийн заалт хангасан хүн. Ерөнхий сайд. Энэ хүний хажуугаар эрээвэр хураавар сулхан нэр дэвшигч гаргаж ирээд мэтгэлцүүлэн жүжиг тавиад “За манай Зандкаагаас илүү нь алга” гээд ярсхийтэл гараа өргөж болох юм.

Өнөөдөр монголд улс төр л идэвхжиж байна. Намууд хөдөлгөөнд орж, шууд утгаар дараагийн сонгуулиа ярьж эхэллээ. Манай улс төр нийгмийнхээ амьдралыг дөрөв дөрвөн жилийн циклээр эргэлдүүлдэг болгожээ. Уг нь өнөөдөр хэрхэн яаж өвөлжихөө ярьцгааж баймаар…

Улстөрч, бизнесмен, сонгуулийн болон бизнесийн стратегич, маркетер, мөн эдгээрийг сонирхогч хэн бүхэнд салбарын хөгжил нь дэлхийн хаахна явааг мэдэх, улмаар сонгуулийг ч, бизнесийг ч олон улсад ашиглагдаад багагүй хугацаа өнгөрсөн шинэ арга хэрэгслээр явуулж сурахад нь энэхүү бүтээл бага ч атугай хувь нэмэр оруулна хэмээн итгэж, орчуулан нийтлэв.

АН даргынхаа сонгуулиас эхлээд нээлттэй мэтгэлцээнтэй зохион байгуулахаас улс төрийн өрсөлдөөний шинэ хэв маяг руу шилжив. Энэ байдлаараа тэдэнд 27, 28 оны сонгуулийн ялалт энүүхэнд. Харин МАН бодлого гээд хуучин зуунаараа мангартсаар дараалсан ялагдлыг угтаж байх магадлал өндөр харагдах.

Шинэ Монголын түүхэн дахь Монголын армийн хамгийн өндөр ач холбогдолтой үйлс нь 1945 оны чөлөөлөх дайнд Монгол улс оролцсон явдал юм. Германы нацизм, Японы милитаризмыг ялан, хүний түүхэн дахь хамгийн цуст дайныг эцэслэсэн энэхүү түүхэн баатарлаг үйлсээр энх тайван тогтоосон явдалд Монгол улс оролцсоноор өөрийн тусгаар тогтнолыг даян дэлхийд хүлээн зөвшөөрүүлэх үүд хаалга нээгдсэн билээ. Чөлөөлөх дайнаас хэдхэн сарын дараа мөнхийн хоёр аварга хөрш болох Зөвлөлт холбоот улс ба Бүгд найрамдах Хятад улс нь Монгол улсын тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрсөн юм.

Луиз яахаараа надад төвөг удах болсныг би ерөөсөө ойлгодоггүй юм. Надад дургүй л дээ, боломж л гарвал ар хударгаар миний тухай ялдам өнгөөр ямар нэг олиггүй зүйл ярьж явда

20 сая малыг 90 сая болтол нь хадгална гэдэг бас л “мэргэн ухаан” шүү. Уг нь Монголын бэлчээрийн даац хамгийн ихдээ 30-40 сая ям гэнэ лээ. Үлдсэн 50 сая нь жил бүр “заазанд” явж байх ёстой л байхгүй юу.    

Бид зөвхөн өнгөтэй, өөдтэйтэй нь түншилдэг, гуйдаг, зээлдэг, хандивлуулдаг биш, чадах зүйлээрээ, давуу талаараа манлайлах бодлого барих нь зөв юм. Том жижиг, хүчтэй хүчгүй гэж голж шилэхгүйгээр дэлхийн бүх улс оронтой найрсаг харилцаа хөгжүүлэх хэрэгтэй.

Дэлхийн бүх хэвлэлийн “Олон улсын мэдээ” Орос-Украины дайныг тойрон амьсгалж буй энэ цагт Хэнри Киссинжэрийн “Дэлхийн дэг журам” номыг санал болгож байна. Энэ бүтээлийг уншчихвал өнөөгийн олон улсын нөхцөл байдлын талаар тодорхой ойлголттой болно. Ганц геополитикоор зогсохгүй дэлхийн түүх, дипломат урлаг, философи, технологи зэрэг хүний мэдлэгийн сан хөмрөгт хуримтлагдсан олон салаа салбарын тухайд чамгүй мэдлэгтэй болно. Эцсийн бүлэгт түүхийн олон зууны нугачаанд хүний ухамсар, эрх мэдэл, ёс суртахуун хоорондоо хэрхэн харшилдаж, яаж тэнцвэр тогтоосныг ул суурьтай мэдээд авчихна.

Ойрын хоногуудыг том зургаар нь дүгнэвэл АН-ынхан намаа, МАН-ынхан Монголыг хэн авах вэ гэдэг дээр төвлөрч байна.

Манайхны амьдралын чанар, амжиргааны түвшин бол өөрөө ашиглахад бус бусдад илэрхийлэхэд зориулсан зүйл. Тийм учраас үзүүлэлт нь суурин иргэншлийн эдийн засагч, судлаачдийн хэрэглүүрээс эрс тэс. Түүнийг сарын орлого, хадгаламж, үл хөдлөх хөрөнгөөр баталдаггүй, харин харагдах байдлаа ашиглан бусдаар хүлээн зөвшөөрүүлдөг үзүүлэлт. Баталдаг биш зөвшөөрүүлдэг үзүүлэлт. Үзүүлэлт гэхээсээ илүү үзэгдэл талдаа.

Сүүлийн 20-30 жил бид Хятадын аюул, Оросоос айж (айлгаж) амьдарлаа. Гэтэл аюул нь бид өөрсдөө юм байна. Ийм төр засагтай байхад бид ер нь дайснаар ч яах юм.  

Эдийн засгаа бэхжүүлэхэд мөнгийг хэрхэн ашиглаж болох бодит жишээг Хянган аймгийн авсаархан модел дээр харцгаая.

Дэлхийн хэвлэл мэдээлэл өнгөрсөн долоо хоногийн турш нэг л үйл явдлыг тойрч шуугилаа. Цэнхэр гаригийн тэргүүлэх хоёр гүрний удирдагчийн уулзалт болох Аляскийн Анкориж хотын зүг бүх хэвлэл мэдээллийн дуран чиглэж, хүн төрөлхтөн чих тавьсан нь тэр ээ...

Манай Заволжье мужид садар самууны хэргээр эмэгтэйчүүдийг нүцгэлж, давирхай түрхсэн биед нь тахианы зумласан өд цацаж, гудамжаар ингэж чирч явдгийг би мэднэ. Зарим нэг сүрхий нөхрүүд эсвэл хадамууд "садарлагчийг" зуны цагт нүцгэн биеийг нь бурамаар шаваад, шавьжинд идүүлэхээр модонд хүлдэгийг би мэддэг. Садар эмийг хүлж шоргоолжны үүрэн дээр суулгадаг ч гэж бас сонсож байсан. Бичиг үсэггүй, ичгүүр сонжуургүй, жөтөө, шунал тачаалаасаа болж чоно шиг зэрлэгшсэн хүмүүсийн хувьд энэ бүхэн боломжтой гэдгийг харсан хүн нь би байна.

Эхний ээлжинд УИХ-ын 4 гишүүнийг эгүүлэн татах асуудлыг намрын чуулганаар хэлэлцэж шийдэх юм гэнэ. Яачихсан 4 гишүүнийг намрын чуулганаар явуулна гээд яриад унав?

Нийслэлийнхэн төдийгүй Монгол даяараа “Митайм Интернэшнл” Камбожийн хаант улсаас мах, гурилтайгаа гүйгээд ирэх үү эсвэл Шунхлай маань гэртээ байгаа давсаараа цуйван сэгсрэх үү гэдгийг харна.

Английн “Ноттинхэм Трент”-ийн их сургуулийн дэд профессор, түүхч Николас Мортон бээр “Монгол түрлэг” бүтээлдээ Монголын эзэнт гүрэн хэрхэн дундад зууны Ойрх Дорнодын геополитикийг төрөл арилжуулж, дэлхийн хүчний тэнцвэрийг үндсээр нь өөрчилсөн тухай өгүүлжээ.

Ингэхэд, ирэх жил эдгээр сумдын 101 жилийн ой болно. Шинэ зууны тоолол эхлүүлсэн анхны ой. Тэмдэглэхгүй өнгөрвөл “Наадмын заяа” гомдохыг хэн байг гэх билээ?!

Энэхүү бэсрэг судалгаанд гарчигийн нэртэй таарсан ойлголтууд болох Юилипсийн муруй,гарцын зөрүү,NAIRU гэх мэт төв банкууд голчлон хэрэглэдэг ойлголтуудын талаар авч үзэхгүй харин Монгол улсын хөдөлмрийн зах зээл дээр яг юу болоод байгаа,яагаад ажил олгогчид“ ажиллах хүч олдохгүй байна” гэж яриад байгаа болон төрийн албаны данхайлт ямар үр дагавартай байгаа гэм тулгамдсан асуудлуудын шалтгааныг олоход чиглэгдсэн болно.