Хамгийн сонирхолтой нь, УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан “Би энэ хуулийг дэмжихгүй шүү” хэмээгээд санал хураалгасан явдал. Яг л “Тавантолгойн хэлэлцээрт гарын үсэг зурахыг оролдсон сайд нарыг огцруулах санал өргөн мэдүүлэх болно” гэж тээр нэгэн жил З.Энхболд УИХ-ын даргын индрээс мэдэгдэж байсан шиг.

МАН-ын Бага хурлыг хуралдаж болно. Гэхдээ Л.Оюун-Эрдэнийн огцрох, огцрохгүй асуудал шийдэгдсэний дараа. АТГ-аар шалгуулаад, УИХ-ын 126 гишүүний өмнө тайлангаа тавьсны дараа. Тэр үед Л.Оюун-Эрдэнэ намын дарга байх эсэх, хамтарсан Засгийн газрыг үргэлжлүүлэх эсэх тухай МАН хэлэлцэх ёстой. Процесс нь ийм.

Хэдхэн бор төгрөгийн цалингаар бусдын янз бүрийн ааш араншин, хүмүүжилтэй хүүхдүүдтэй өдөржин ноцолддог тэднийг ядаж төр нь дарамталмааргүй байна. 

1983 онд Японы найруулагч Шохёо Имамуригийн бүтээсэн “Нара уулын домог” гэсэн кино ёстой нэг шуугиан тарьж билээ. Каннын наадамд тэргүүн шагнал хүртсэн энэ киног олон хүн, түүний дотор олон шүүмжлэгч харгис балмадаар нь дууддаг... Дунд сургуульд түүхийн багш маань муу хүүхдийг “Мальтус шиг муухай санаатай” хэмээн их л заналтайгаар загнадаг байж билээ. Английн хар лам Мальтус хүн төрлөхтний эсрэг хамгийн харгис үзэл зохиож, дайныг зөвтгөсөн хэмээн их л заалгасан даа, миний үеийнхэн!

Монголчууд бид үеийн үед түүхээ бичиж үлдээдэггүй сул талтай явж ирсэн шүү дээ. Тиймээс аль болох бичиж, үлдээж байх ёстой. Зөвхөн нэг өнцөг биш олон өнцгөөс түүхээ эргэцүүлж, дүгнэж байж бүтэн зураглал үлдэх болов уу. Миний өнцөг бол зөвхөн миний л өнцөг. Нэг гэр бүлийн түүхээр төлөөлүүлж, бараг автобиограф маягаар бичихийг зорьсон учраас тэр утгаар нь хүлээж аваасай гэж бодож байна.

Монголын хамгийн том, хамгийн "шудрага" улстөрчийн хүүхэд татвар төлөгчдийн мөнгө, ядарсан ардын нуруун дээр алцайж суугаад хүссэнээрээ гулгиж, цалгиж байгааг олж харав. Энэ бол ирээдүйдээ итгэж, тэмцэж яваа залуу хүмүүсийн хувьд байж боломгүй, адгийн муухай “мораль” юм.

2025 онд манай улс 31.9 их наяд төгрөгийн татвар татна. Хэнээс гэж үү? Чамаас, надаас. Үүний 13 орчим их наяд нь иргэдийн халааснаас шууд гарах болно. Үүнийгээ хөдөлмөр идэвхтэй эрхэлдэг 1.2 сая иргэндээ хуваавал над мэтийн өчүүхэн хөдөлмөрчин жилдээ 11 сая орчим төгрөгийг улсдаа төлөх ёстой. Авдаг цалингийн их бага, хийдэг хөдөлмөрийн хүнд хөнгөнөөс болоод энэ тоо их бага л тусна. Гэхдээ л чи төлнө.

Социализмын материал техникийн бааз байгуулах утопи дор, үзэл суртлын хяналттай нийгэмд амьдарч байсан монгол киночид 1980-аад оны дунд үеэс реалист хандлагатай кино ихээр хийх болсон. Тэдний хувьд социалист утопи, үндэсний түүхийн гуйвуулгад хүлээтэй өмнөх үеийн киночдын зовлон, соцреализмын системчлэх хандлагыг тойрон гарах арга нь уран бүтээлдээ реализмын тунг чадах чинээгээрээ нэмэх явдал байв. Асуудлыг бодитой хараад ирэхээр л нийгмийн сүүдэртэй талууд тодордог нь жам ёс. Наяад оны сүүл хагасын кинонууд үзэл суртлын гэхээсээ үнэн өнгө аястай, түүнийгээ дагаад өмнөх үеэсээ чанартай ч болж ирсэн нь бодит хандлагын үр нөлөө.

Хэрэв дайн дуусч, эсвэл бүр цаашилбал Оросын цэргийн ялагдал нь засгийн газрыг барууны үзэлтэй хүнээр солиход хүргэвэл энэ нь Хятадын хувьд хар дарсан зүүд болно. Ингэвэл Орос барууны нөлөөний бүсэд тэдний хүрээлэлд орно. Тиймээс тэдэнд дайн хэрхэн дуусах нь хамаагүй, харин Путин эсвэл Путин шиг хүн Кремльд байгаа нь хятадуудад хамаатай.

Тавдугаар сарын 9 бол 1941-1945 оны Зөвлөлт Холбоот Улсын Аугаа их Эх орны дайны Ялалтын баярын өдөр. Албан ёсны нэр нь тийм. Ялчихаад байхад дуусаагүй дайн гэж юу байхав. 1945 оны 9-р сард холбоотнууд Японыг буулгаж авснаар тэр хэлээд байгаа аймшигт дайн төгссөн. Гэтэл Монголын үндэсний олон нийтийн телевиз БНМАУ ЗХУ-ын холбоотон болж чадах чинээгээрээ хувь нэмрээ оруулсан тэр ялалтын нэрийг ганц удаа бүтэн хэлж чадахгүй, бүр гуйвуулаад зогсохгүй, оронд нь манайд хэзээ ч тэмдэглэж байгаагүй, олон нийт мэддэг ч үгүй "дурсамж, эвлэрлийн өдөр" гэгчийг гаргаж ирсэн байна.

Өнөөдөр “Арван ТҮЦ түрээслүүлдэг хүн байна, ТҮЦ-үүдийг нураа” гээд хашгирч яваа хүмүүс маргааш “MCS”-ийн оффисийг очоод галдчихсан байхад хэн буруутгах юм. Энэ бол манай үндэсний хөрөнгөтнүүдийн нийгэмдээ бий болгосон “мораль”...

Х.Тэмүүжин: Бид 2012-2016 онд реформ хийх гэж оролдсон ч дийлээгүй. Тэр үед хэм хэмжээ, чиг үүрэг, бүтэц зохион байгуулалтын өөрчлөлтийг хийж үзсэн. Одоо бол үйл ажиллагаа, хандлага, зан үйлээс нь эхэлж, хүнийг нь өөрчлөх ажлыг давхар хийхээс өөр арга байхгүй.

Монгол Улс 308 746 малчинтай гэвэл “Шинэ хоршоо” хөдөлгөөнийг санаачлагч бөгөөд Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгалан, Улсын Их Хурлын гишүүн бөгөөд Хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийг дэмжих Ажлын хэсгийн ахлагч М.Мандхай нарын ажил яагаа ч үгүй.

АНУ дайны жилүүдэд Холбоотон улс болох Их Британид 31.4 тэрбум доллар, Зөвлөлт Холбоот Улсад 11.3 тэрбум доллар, Франц улсад 3.2 тэрбм доллар , Хятад улсад 1.6 тэрбум долларын ленд лизийн хөтөлбөрийн зээл тусламж үзүүлжээ.

Фашизмыг дан ганц оросууд ялчихсан мэтээр ойлгодог байдлыгтаслан зогсоох ёстой. Нэр нь хүртэл “Аугаа их эх орны дайн” шүү дээ. ХХ зууны 40-өөд онд Америк, Англи тэргүүтэй холбоотон улсууд Зөвлөлт холбоот улсад туслаагүй бол тэд ялж чадахгүй байсан нь маргашгүй үнэн. Бүр фашизм нь ялчихсан байхыг ч үгүйсгэх аргагүй.