Үндсэн 45 ордын нийт 129 тонн нөөцийг эдийн засгийн эргэлтэд оруулснаар, жил бүр дунджаар 10 орчим тонн алтыг Монголбанканд тушаана.

Орчин үеийн Үндсэн хуулийн ухагдахуунд “нэр төр” буюу “дигнити” гэдэг ойлголтыг зөвхөн иргэнтэй холбож үздэг. Төр болон төрийн байгууллагад нэр төр, алдар хүнд гэдэг ойлголт байж болохгүй. Төр ганцхан тохиолдолд “хуулийн этгээд” болдог, энэ нь иргэний эрх зүйд.

Дулааны станцуудад өндөржүүлсэн бэлэн байдал, “ДЦС-3”-т онцгой дэглэм тогтоож, БЭТ томилохоор болов.

Сэтгэл хөдлөлийг нэрлэж, хүлээн зөвшөөрөх нь харилцааны суурь. Хүүхэд уйлж байхад нь “битгий ингэж уйл” гэхийн оронд “чамд гунигтай санагдаж байна уу?” гэж нэрлэж өгөх нь түүнийг хүндэлж буй дохио. Сэтгэлээ илэрхийлж сурсан хүүхэд насанд хүрэхдээ бусдын мэдрэмжийг ойлгож чаддаг, уян зөөлөн хүн болдог.

Нэг грамм цэвэр элемент 10-20 мянган ам.долларт хүрдэг. Гэвч элемент тус бүрээр нь салгах нь нэлээд өндөр өртөгтэй, нарийн технологи шаарддаг учраас манайх хүдрээр нь тонныг нь 4000 ам.доллараар экспортолдог гэх. Гэтэл коксжих нүүрсний үнэ хамгийн оргил үедээ 220-230 ам долларт хүрч байв.

Энэ оны  батлагдсан дүнгээр 18 тонн алтыг, 1850 ам.доллароор экспортолж, нийт 342 тэрбум төгрөг төвлөрүүлэхээр тооцсон байдаг. Тэгвэл тодотголоор экспортын хэмжээг 17 тонн болгож, ханшийг 2900 ам.доллароор, нийт 507 тэрбум төгрөгийн орлого оруулахаар тооцжээ.

Урвагчидтай сэм хуйвалдаж сайд болговол таныг “УИХ-ын дарга хүртэл өндөр алба хашсан тулхтай улстөрч” гэж үнэлдэг хүмүүсийн бодол ор мөргүй болно. “Хоёр байтугай хорин нүүдлийг хардаг шатарчин улстөрч” гэж дэмждэг хэсэг өөрийг тань “Урвагчдын Засгийн газрын тэргүүн” гэж дооёолон харна.

Хөрөнгөтнүүд нь нийгмээ баян ядуугийн хоёр туйл руу улам хагалан шидсээр…Тэд хүүхдүүдээ гадаадын өндөр өртөгтэй том сургуулиудад сургана. Монголын боловсролын тогтолцоог шоолон ичиглэж, хууль дүрмийг нь үл тоон дархан цаазат бүсэд тусгаар тогтноцгооно. Ингэж хорсон тачаагчдаа улам өдөөсөөр. Үр дүнд нь энэ байдалд нь хорссон блок л улам томорсоор. Түнэр харанхуй, ухаан сэхээгүй хар масс улам чинэрсээр…

Хийж хэрэгжүүлсэн, эхлүүлсэн ажлууд эцэслэгдэж, үр дүнгээ өгөх нь л чухал. Шинэ Ерөнхий сайд ч гэсэн “Хамтарсан Засгийн газрын ажлыг үргэлжлүүлнэ” гэдгээ зарласан учраас эргэлзэхгүй байна. Хамгийн гол нь хугацаа алдаж, битгий цалгардаасай.

Дөрвөн жил зургаан сар Засгийн газрын тэргүүнээр ажилласан Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн огцрох шалтгаан гал авалцах мэт дэгдсэн энэ газрыг үзэх гэж, ганц хоног амрах гэж, зарим нь гадаа нь ирээд зураг хөргөө авахуулаад буцах гэж давхилдаж байна. Бидний хэдэн хувийн маань амьдралын түвшин хаа хол энэ газар хамаг бензин шатахуунаа урсган байж давхиж ирээд 900.000- 1800000 сая төгрөгөөр нэг хонох хэмжээнд хүрсэн юм бэ гэх асуулт эрхгүй төрнө. Нийтээрээ лав ингэтэл хөлжчихөөгүй байна.

Трамп түүхэнд урьд хожид дэгдэж байгаагүй худалдааны дайны өдөөгч автор боллоо. “Түрэмгий тариф” гэсэн нэршил АНУ-нд ирж наалдлаа. АНУ-ын өмнөх ямар ч Ерөнхийлөгч ийм алхмыг зориглон, эсвэл муйхарлан хийж байгаагүй юм. АНУ-ын түүхэнд “1929.10.24” онцгой бичигддэг. Одоогоос 96 жилийн өмнө Нью-Йоркийн хөрөнгийн биржид “Хар пүрэв гараг” тохиосон нь “Их хямрал”-ын эхлэл, тэр ч бүү хэл дэлхийн II дайн дэгдэхийн нэг гол шалтгаан болсон...

Нүүрсний үнийн уналтаас болж агшиж байгаа эдийн засгаа тэлэх, валютын нөөцөө бүрдүүлэх, цаашлаад эдийн засгийн тогтвортой байдлаа хангахын тулд Засгийн газар “Алт III” хөтөлбөрийг зарлаад сар гаруйхны хугацаа өнгөрч байна. Хамтарсан Засгийн газрын эхлүүлсэн "отгон" хөтөлбөр...

3,5 сая зүдүү монголчуудыг өөд нь суга татах ураны төсөл мухар төмөр зам шигээ, эрчим хүчний эх үүсвэрүүд шигээ дашин шог болно. Гэхдээ гялс дашин шог болохгүй. Янз бүрийн хууралтаар сунжирч эрчим хүч экспортлогч ах гуай хугацаагаа сунгаж, хожлоо нэмэхээр шунана. Орос эх сурвалж: Монгол улс Францын уран олборлодог Нигер биш. Канад Францыг Монголд уран олборлохыг ОХУ хэзээ ч зөвшөөрөхгүй. Ийм мөрүүд уншсанаа санаад Францтай тохиролцож буй ерөнхийлөгчийн маань ураны төсөл явдаг л байгаа даа гэж эмзэглэв. ОХУ-ын ерөнхий сайдын орлогч Виктория Абрамченко манайд морилоод Францтай хийж буй ураныхаа төслөөс татгалзвал ОХУ хариуд нь бага оврын атомын станц барьж өгье гэжээ. Ганц энэ хатгаас л ураны төслийг өлхөн суулгана. Зөнөг зохиолчид юу үнэртэв гэвэл “ураны төсөл монголчуудын хэрүүлд унтарснаас оросууд огт оролцоогүй” гэх танил комбинаци ханхлав. Төслийг зүтгүүлсэн ерөнхийлөгч маань ганцаардах вий.

Дэлхийн гүрэн Зөвлөлтийн гадаад бодлогын нүүр царай явсан В.Молотов шалдаа буугаад 1957 онд Монголд суух Элчин сайдаар иржээ. Алдагдсан нэр төрөө эргүүлж авах хүсэл нь буцалсан тэрээр сууж байгаа улсынхаа газар нутгаас таслан өөрийн улсдаа бэлэг барих арга сонгожээ. Монголоос ХХ зууны эхээр булааж авсан “Тувагийн газар нутгийн үлдэгдэл” хэмээн баахан нутаг нэхлээ. Нэг өдөр мөн Хрущев дуудаж, хилийн хэлэлцээр хийж байгаа үгэнд ордоггүй (газар нутгаа зүгээр өгөхгүй) нөхдийнхөө учрыг олохгүй бол би айлчлахгүй хэмээн Цэдэнбалыг айлгалаа. Хрущев нэг ч айлчлаагүй мөртлөө хоёр ч удаа айлчлахаа больж байсан нь сонин. Цэдэнбал айлаа, Цэдэнбалын дэлсэн буй зүрх басхүү нийт монголчуудын айдсыг тээн цохилно. Ингээд төрсөн бууцаа, хүйг нь дарсан чулуутай Давс хайрхан уулаа тэдэнд барилаа. Бурханы зүгээс Ю.Цэдэнбал ба түүний БНМАУ-д өөр сонголт өгсөнгүй.

Хичнээн ч удаа аавыгаа дагаж тэрэгний хөх буурал морьтойгоо Гозгорынхоо өвөлжөөг зорилоо доо.