126 гэдэг тоо, 60:40 гэдэг харьцааг олонхиороо дэмжсэн учраас гурав дахь хэлэлцүүлгийн үеэр тоо болон харьцаа өөрчлөгдөхгүй байх. Харин иргэдийн төлөөлөх эрх, сонгогчийн тооны асуудал маргаан дагуулж магадгүй.

Сая ирээд буцсан Францын Ерөнхийлөгч Макроноос ярилцлага авах гээд сайхан бүтэлгүйтсэн. Гэхдээ түүнээс дутахгүй нэгэн эрхэмтэй адал явдал болж байж уулзсан тэмдэглэлээ оруулъя. Энэ эрхэм бол Польшийн "Эв санааны нэгдэл" хөдөлгөөний эцэг, Энхтайвны Нобелийн шагналт, Польшийн Ерөнхийлөгч асан Лех Валенса...

Төрийн сан идэгч гэдэг шошготой болгоныг ширхэгчлэн тамгална. Ардчиллын алтан зарчим ийм байна. Дураа цааш нь, духаа нааш нь. Хиншүү ханхалтал тамгалъя. Эрх ямбыг чинь иргэн бид өгдөг юм. Төр нь тамгагүй боллоо ч түшээд нь тамгатай үлдэг.

Боловсролын систем маань өөрөө ийм том ялгаварлал бий болгочихоод байхад Боловсролын зээлийн сан дээр гарч байгаа хулгай юу юм бэ? Утаа хаашаа хийсч байгааг биш, салхи хаанаас үлээж байгааг хар гэдэг байх аа.

Донтолтоос эдгэрэхийн тулд, бид өөрсдийнхөө дотортой нүүр тулах ёстой болно. Зугтахгүй, нүүрээ буруулахгүй.

ОХУ-аас эрчим хүч, БНХАУ-аас хүнсний хараат байдлыг аажимдаа халахад "Гуравдагч хөрш" тэр дундаа Францын оролцоо жин дарж мэдэх дипломат саналыг тэрбээр бидэнд тавилаа.

Улс төрийг ингэж хийхгүй ээ.  Хүний нялх хүүхдийг ийм бохир заваан юмандаа хутгахгүй ээ, МАНчид аа! Үйлийн үр нь үр хүүхэд дээр чинь ирнэ шүү! 

Монгол-Францын харилцааны өнөө цагийн түүх 4 үе шат дамжин энэхүү түүхэн айлчлал хүргэсэн ба 5 дахь үе шат нь Монгол Улс, БНФУ-ын Хамтарсан тунхаглалаар гараагаа эхэлсэн хэмээн үзэж байна.

"Эрдэнэт үйлдвэр" ТӨҮГ, "Эрдэнэс Тавантолгой" компани "ТОП 100"-гаас хасагдав.

Ямар ч байсан гишүүдийн тоог тодорхой хэмжээгээр нэмэгдүүлэх нь нэг хүний шийдвэр дангаар хүчтэй байдгийг саармагжуулах сайн талтай. Төлөөллийн ардчиллын гол элемент нь парламент. Парламентаа илүү чадавхжуулах шаардлагаар тоог нэмэх гэсэн Амарбаясгалангийн тайлбар ч бас бодох л зүйл. Харин МАН-ын 50:50 гэсэн хувилбар уу, АН-ын 60:40 гэсэн хувилбар уу...

Түүхэн ач холбогдол нь нэг айлчлал, айлчлалын үеийн ёслол хүндэтгэлийн арга хэмжээгээр хэмжигдэшгүй. Цааш цаашдаа айлчлалын үр дүн урт хугацааны туршид тогтвортой хэрэгжих болтугай хэмээн ерөөе. Гол нь манай талаас, монголчууд биднээс их зүйл шалтгаалдаг.

Монголын эртний нийслэл Хархорумыг малтан судлаад ерөнхий төрхийг нь гаргаж ирэхэд цагтаа дэлхийн нийслэл гэгдэж байсан Төв Азийн цээжин дэх энэ хотын яг төвд нь сүндэрлэх баганан модны оройд загалмайн шашны нэгэн бэлгэ тэмдэг болсон далавчтай архангелийн бүрээ үлээж байгаа том баримал байрладаг байжээ. Парисын их мастер Вильгельм Гильмом Бушьегийн Мөнх хаанд зориулан урласан энэхүү мөнгөн модот оргилуур нь дээрээ дөрвөн могойтой ба тэдгээрийн тус болгоны амаар цорго гарч, доорх тоссон дөрвөн тогоонд дөрвөн амттан болох архи, дарс, айраг, бал гоожуулна. Рүбрүк энэ гайхамшигт бүтээлийг нүдээр үзсэн төдийгүй дархан Вильгельмтэй нь уулзаж учирч байв.

Социал демократуудынхаар хүний эрх гэдэг нь төрөөс олгогдох үнэгүй зүйлс. Тэд аливаа хүн нийтийн эдэлж, хэрэглэж буй зүйлийг хэрэглэж чадахгүй аваас түүнийг эрх чөлөөгүй гэж тооцно. Төр татвараар санхүүждэг тул хэн нэгний позитив эрхийг хангахын тулд бусдынх нь өмчийн эрхэнд халдах ёстой.

Өчигдөрхөн Монгол Улсыг уул уурхайн баялгаар нь гадаад тавцанд төсөөлдөг байсан бол өнөөдөр Монголд хэн айлчлах, түүгээрээ дамжуулж ямар байр суурь илэрхийлэх вэ? гэдэг нь бидэнд биш тэдэнд хүлээлт үүсгэдэг болсон нь НҮБ-ын "ногоон индэр" Монголд шилжсэнийг харуулав.

Мажоритари тойргоос сонгогддог 76 мандатыг хэвээр үлдээнэ гэж үзвэл үүнийг нийт мандатын 60 хувь гэж тооцоод, үлдсэн 40 хувь буюу 50 гишүүнийг пропорциональ буюу намын жагсаалтаар сонгох хоёр дахь хувилбар байна. Тэгвэл гишүүдийн тоо одоо байгаагаасаа 40 хувиар нэмэгдэнэ.

Монгол Улс Богд Жавзандамбаар дамжуулан нийгмийн санаа бодлыг Хятадаар жолоодуулахыг хүсэхгүй. Тиймээс Богдын хойд дүрийг тодруулах бүрэн эрхтэй Далай ламын амьд мэнд дээр Жавзандамбынхаа удаах дүрийг зарлуулахаас өөр аргагүй юм. Далай лам амьд сэрүүн бөгөөд Хятадын хяналтад орчихоогүй байгаа цагт ийм боломж бий.

Тавдугаар сарын 9-нд болдог "Ялалтын баяр"-ыг саяхныг хүртэл улсаараа ёслол төгөлдөр тэмдэглэх ёстой байв. Сүүлд нь инерциэрээ тэмдэглэж ирсэн ч энэ жил явсангүй. Ийм хүнд нөхцөлд байдал дунд өөр яах билээ. Энэ өдөр жигтэйхэн гоё зохьдог байсан 100 грамм, сало ч гоё харагдахгүй болсон байна.

Олон жил шаргуу зүтгэсэн ажил нь биелэх болоод, АН-ынхны яг л ярьж байсан төслийг эрх баригч намын дарга, Ерөнхий сайд өөрөө санаачилж Их хуралд өргөн мэдүүлтэл АН-ынхан уухайлан дэмжих байтал улд нь захдаж суугаа нь гайхширал төрүүлж байна.

"Сайхан хямрал гэж байдаг. Тааралдвал түүнийг алдаж болохгүй" хэмээх Черчиллийн үгийг монголчууд бид санаж явахад илүүдэхгүй цаг үе ирсэн санагдана.

Одоогоос гурван жилийн өмнө МАН-ын их хурал дотор Н.Номтойбаяр гэж гишүүн байлаа. Хоёр удаа УИХ-д сонгогдохдоо 2016-2017 онд ганц удаа, ганцхан жил ХНХ-ын сайдаар ажилласан.