Шинэ өмнөд Уэльс мужийн саран чулуу олборлох уурхайгаас олдсон үлэг гүрвэлийн гавлын ясны хэсгийн учрыг тайлжээ. Өмнө нь энэ шинэ төрлийг саран чулуу цуглуулагч Майк Побены (Mike Poben) нэрээр нэрлэсэн байв. Майк Побен анх тэр сонин чулууг сонирхон анзаарсан нь үлэг гүрвэлийн чулуужсан яс байлаа.
Майк Побен олдвороо палеонтологч Фил Беллд (Phil Bell) үзүүлжээ. Эрдэмтэд хоёр жил түүн дээр ажиллаад саяхан дүгнэлтээ гаргав. Олдсон гавалын эрүүний яс нь 100 сая жилийн настай байв. Тэр нь нохойн чинээний хэмжээтэй өвсөн хоолт үлэг гүрвэл байжээ. Хоёр хөлөөр явдаг байсан гэнэ.
Лайтнинг-Риж гэдэг газар нь үлэг гүрвэлийн яс саран чулуу болон үлддэг цорын ганц газар гэнэ. Бусад нутаг оронд гүрвэлийн яснууд нь элс болон бутардаг ажээ. Дотоод тэнгисүүд 100 сая жилийн өмнөөс алга болох үеэр элсэн дэх хүчил нэмэгдэж тэр нь ясны үлдэгдэл ба эрдэсээс цахиурын диоксидыг гаргаж эхэлжээ. Хүчил багасаж цахиурт бодисууд нь саран чулуу болон үлджээ.
М.Цогт