x

Д.Амарбаясгалангийн ЭФФЕКТ

Өнгөрсөн УИХ-ын сонгуульд Дашзэгвийн Амарбаясгалан сонгогч түмнээ хямд гурилаар тэжээх, сонгогч малчдадаа хөнгөлттэй зээл олгох угсраа мэх бэлдсэн юмсанжээ. Гурилын үнэ хямдраагүй ч Д.Амарбаясгалан УИХ-ын дарга болов. Баруун бүсээс нэр дэвшихээр гурилын импортын татварыг тэглэх хууль батлуулсан Д.Амарбаясгалан буцаагаад татвар тавихаар чармайж сууна. Малчдад олгосон зээлийн үлэмж хувь нь автомашин болчихсон Улаанбаатарын түгжирлийг гааруулаад зогсохгүй, УИХ-ын Төсвийн байнгын хорооны дарга Ц.Даваасүрэнд монголчууд ядуу зүдүүгээрээ дуудууллаа. Урьд урьдын сонгуулийн амлалт иргэдэд горьдлого төрүүлдэг ч амьдралд нь дарамт болсонгүй билээ. Цаашид нэр дэвшигчийн хүсэл биелэсэн ч сонгогчдод ачаа нэмэгдэх үзэгдлийг “Амарбаясгалангийн эффект” гэж нэрийдэх зарчмын санал дэвшүүлье. 

Ардчилсан тогтолцоо, системийн хариуцлагатай улс төрийг дэмжих зорилготой нэг сэдвээр дагнасан сонины эхний дугаар гарлаа.

Түүхэн үүргээ гүйцэтгэсэн шийдвэр

Д.Амарбаясгалан дотоодын гурилын мафитай тэмцэнэ гэж тайлбарласан ч сонгуульд зориулсан хууль байжээ. Баруун гурван аймгийн гурилын хэрэглээ бусдаасаа 20 орчим хувиар илүү гэнэ. Улаанбаатараас 1 500-1 700 км тээвэрлэж, худалдахад үнэ нь 30-40 хувиар өсдөг гол хүнсийг нь хямдруулбал баруун бүсээс авах санал аяндаа нэмэгдэж таарна. Сардаа Увс 480 тонн, Ховд 420 тонн, Баян-Өлгий 520 тонн, нийлээд жилдээ 15 мянган тонн гурил иддэг аж. Д.Амарбаясгалангийн хуулиас хойш импортоор орж ирсэн гурилын тэн хагас нь Сэлэнгийн Сүхбаатар боомтод, үлдсэн нь Баян-Өлгий аймгийн Цагааннуур, Увс аймгийн Боршоо боомтод бүртгэгджээ. Багахан нь Сэлэнгийн Алтанбулаг, Завханы Арц сууриар орж иржээ. Ийм шийдвэр гарахаас өмнөх жилүүдэд 10 мянган тонн хүрэхтэй үгүйтэй байсан гурилын импорт 2024 оны эцэст 64.2 мянган тонн хүрэв.

Энэ зуур дотоодын улаан буудайн тариалалт 57 хувиар буурч, 2024 онд үндэсний гурилын үйлдвэрлэл хүчин чадлынхаа 25 хувийг ашиглажээ. Д.Амарбаясгалан тариаланч, үйлдвэрлэгч, хэрэглэгч гурвыг “хамтад нь хайрлах”-аас аргагүйдэв. Ингээд импортын татвар тэглэсэн шийдвэрээ “түүхэн үүргээ гүйцэтгэсэн” хэмээж цуцлахаар зүтгүүлэв. Баян-Өлгийгөөс сонгогдсон Б.Бейсен, Т.Аубакир хоёр “Баян-Өлгий аймгийн Цагааннуур, Увсын Боршоо боомтоор орж ирэх гурилд квот тогтоох байдлаар арга хэмжээ авахгүй бол баруун аймгуудад гурилын үнэ дахиад өснө” гэдгийг анхаарууллаа. Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны дарга Б.Бейсен, гишүүн Т.Аубакир нар тогтоолын төсөлд “түүхэн үүргээ гүйцэтгэсэн” гэж “цохон тэмдэглэсэн”-ийг даанч анзаараагүй бололтой. Нэр дэвшигч Дашзэгвийн Амарбаясгалан сонгогдохоор барахгүй Монгол Улсын Их Хурлын даргын сэнтийд заларсан амуй. 

Малд өгсөн ч машин болсон зээл

Д.Амарбаясгалангийн угсраа мэхний удаах нь “Шинэ хоршоо” хөдөлгөөн. Монгол Улсын нутаг дэвсгэрийн 70.1 хувийг бэлчээр эзэлдэг. Уудам энэ орон зайд зориулсан сонгуулийн бүтээгдэхүүн нь зээл. Жилийн өмнө (2024.04.23) “Шинэ хоршоо” хөдөлгөөнийг орон даяар зарлаж асан. Сонгууль хаяанд ирчихсэн тул төрийн 1400 албан хаагчийг эрх дархаараа далайлган дайчилж, хоршоо байгуулах бичиг баримтыг хоёр хоногт багтааж шийдвэрлэн, барьцаагүй бас хүү багатай зээл олгохоор хөдөлсөн. Үүнээс хойш (2025.03.15) улсын хэмжээнд 8971 хоршоо шинээр байгуулагдаж, 88 320 малчин гишүүнээр элсжээ. Өнгөрсөн хугацаанд нийт 6 364 хоршооны 22 359 малчин 758 тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл авчээ. Бүх хоршооны гишүүдэд зээл эс олговоос малчин сонгогч ”юм саначихаж чадах” тул УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан 2024 оны 42 дугаар захирамж юугаараа УИХ-ын дэргэд Хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийг дэмжих Ажлын хэсэг байгуулж, УИХ-ын гишүүн М.Мандхайгаар ахлуулсан нь ачир дээрээ “Шинэ хоршоо” хөдөлгөөний парламентад байрших төв штаб юм. 

“Шинэ хоршоо” хөдөлгөөнд Төрийн банк хөнгөлөлттэй зээл олголтоороо тэргүүлж яваа ч “төв штаб”-ын дарга М.Мандхай хүсэлт гаргасан хоршооны гишүүдэд тулгамдаж буй асуудлыг хөндөн, зээлийн шийдвэрлэлтийн шат дамжлагыг шуурхай, нээлттэй байлгах, зээл олголтын нөхцөл, бодит банкны актив, ажлын хэсгийн хувьд анхаарч үзэх асуудал гэх мэт нэн шаардлагатай сэдвээр Төрийн банкны төлөөллийг Төрийн ордонд дуудаж уулзсан авай. Монгол Улс 308 746 малчинтай гэвэл “Шинэ хоршоо” хөдөлгөөнийг санаачлагч бөгөөд Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгалан, Улсын Их Хурлын гишүүн бөгөөд Хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийг дэмжих Ажлын хэсгийн ахлагч М.Мандхай нарын ажил яагаа ч үгүй. Манай хоёр хууль боловсруулахын зэрэгцээ Монгол малчдын хоршоодын холбоо маягийн бүтцээ Төрийн банкны зээлээр цутгах учиртай ч эргэн төлөлтийг нь бол огт хариуцахгүй.

Үндэсний статистикийн хорооны (2025.01.27) мэдээллээр “Импорт 2024 онд 2.4 тэрбум ам.доллароор өссөн, үүний 395.6 сая ам.доллароор автомашин авсан нь 58.4 хувийг нь эзэлжээ. Тоогоор ярьвал 123.1 мянган ширхэг суудлын тэрэг орж ирсэн нь 2024 оныхоос 67.3 хувиар өссөн гэсэн үг. Суудлын машины борлуулалт өмнөх жилээсээ гурав дахин нэмэгджээ. Монголчууд бүгдээрээ мөнгөө хуримтлуулаад 2024 онд зэрэг автомашин авчихаагүй, сонгуулиар гэнэт гарч ирсэн хөнгөн нөхцөлтэй зээл суудлын тэрэгт хувирсныг улаанбаатарынхан мэдэрч буй. Улаанбаатар хотын замын түгжрэлийг бууруулахаар 2025 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс нийслэлийн автомашины татварыг 2-3, замын татварыг тав дахин нэмсэн. Харин “Шинэ хоршоо” хөдөлгөөнийг санаачлагч бөгөөд Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгалан Төрийн тусгай хамгаалалтаар зам хага яруулан сүнгэнэж яваа.

Д.Батбаяр, baabar.mn

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (1)

  • Зочин (197.211.63.168)
    Сайн байцгаана уу, би Энэтхэгт 1 бөөрөө хэрхэн зарсан тухай гэрчлэлээ дэлхий нийтэд хуваалцахыг хүсч байна. Би Монголын Оюутолгой хүн. Би DR-тэй холбогдлоо. Интернетээр дамжуулан ADITY, би хандивлагч болсон. Би 1 бөөрөө эмнэлэгт донороор өгсөн. Өөртөө болон гэр бүлдээ сайхан амьдрал хэрэгтэй байсан учраас би 1 бөөрөө мөнгөөр өгсөн. Бөөрөө өгсний дараа би маш эрүүл хэвээр байна. Одоо би санхүүгийн амжилтандаа баяртай байна. Эмч нар бөөрөнд 780 мянган ам.доллар өгсөн. DR.PRADHAN.UROLOGIST.LT.COL@GMAIL.COM Одоо би 780 мянган доллараар орон сууц, машин худалдаж аваад Монголд өөрийн компаниа байгуулсан. Хэрэв танд санхүүгийн асуудал/сорилттой тулгарсан эсвэл баян болохыг хүсч байвал DR.PRADHAN.UROLOGIST.LT.COL@GMAIL.COM хаягаар холбогдоно уу.
    2025 оны 05 сарын 15 | Хариулах
iРедакцийн сонголт
iШинэ мэдээ
Есдүгээр сард олгох халамжийн тэтгэвэр, тэтгэмж, тусламжийн хуваарь гарлаа 2 цаг 38 мин Улаанбаатар хотын авто замын 80 гаруй хувь шинэчлэгдэж байна 2 цаг 41 мин Гэмт хэргийн шинжтэй 93 гомдол, мэдээллийг шалгав 2 цаг 42 мин Тусгай хэрэгцээт хүүхдийн шинэ цэцэрлэг Сонгинохайрхан дүүрэгт ашиглалтад орлоо 2 цаг 45 мин 2026 оны төсвийн тухай хуулийн төслийг УИХ-д өргөн барив 2 цаг 49 мин Монголын боксчид Ливерпүүлийг зорилоо 2 цаг 51 мин Афганистанд хүчтэй газар хөдөлж, 500 хүн амь насаа алдлаа 2 цаг 52 мин Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүд тэгш боловсролд өргөнөөр хамрагдаж байна 4 цаг 24 мин ХӨСҮТ: Улаанбурханы батлагдсан тохиолдол 13,442-д хүрлээ 4 цаг 25 мин Канадын Саскачеваны их сургуультай хамтын ажиллагаа өргөжив 4 цаг 27 мин Дотоодын өндөгний хэрэглээг хангах хүчин чадалтай боллоо 4 цаг 51 мин Европын холбоо Украинд цэргийн хүч илгээх асуудлыг хэлэлцэж эхэллээ 4 цаг 54 мин ‘Чингис хаан’ үндэсний музейн нэрэмжит жишиг танхим нээлтээ хийлээ 4 цаг 59 мин ХАМАС-ын хэвлэлийн төлөөлөгч амь үрэгдсэн тухай мэдээлэв 5 цаг 2 мин Зөвшөөрөгдсөн зам, гүүрийг ашиглахыг зөвлөж байна 7 цаг 36 мин Өнгөрсөн долоо хоногт нийслэлд 9 объектын гал түймрийн дуудлага бүртгэгдлээ 7 цаг 38 мин Хуульд нийцсэн намууд төрийн шууд бус дэмжлэг авах эрхтэй 7 цаг 41 мин Афганистаны зүүн нутгаар 6.0 магнитудын газар хөдлөлт боллоо 7 цаг 43 мин Дуатлоны Азийн цомын тэмцээн Монголд болно 7 цаг 44 мин Монгол-Шинэ Зеландын парламентын харилцааг бэхжүүлэх айлчлал эхэллээ 7 цаг 45 мин
iИх уншсан
АН-ынхан МАН-ынханд хичээл заав БИД ЯЛАВ Иргэн бүрийн хуримтлалын нэрийн данс 175.4 мянган төгрөгөөр ... Аялал жуулчлалын бодлого, хөтөлбөрт аудит хийж эхэллээ ABU Robocon 2025 тэмцээнд 13 орны шилдэг багууд өрсөлдлөө Шөнийн цагаар барилгын ажил хийхийг хязгаарлах эрх зүйн зохи... АНУ-ын Конгресс Монголын ардчиллыг дэмжсээр ирснийг онцлов Мөрөн-Улиастай чиглэлийн 262 км авто замын төслийг баталлаа Теннисний домогт Федерерийн хөрөнгө 1.1 тэрбум ам.долларт хү... Онцгой байдлын байгууллагын 15 алба хаагч энхийг сахиулах үй... УИХ-ын дэд дарга Х.Булгантуяа АНУ-ын Конгрессын төлөөлөгчидт... “The MongolZ” ирэх сард “Fissure Playground 2”-т өрсөлдөнө Дээд боловсролын шинэчлэл, бүтээн байгуулалтын санхүүжилтийн... Насанд хүрээгүй хүүхдийг скүүтер, мопед унахаас сэргийлэх ар... Монголын 50 бизнес эрхлэгч эмэгтэй WEIDE сангийн дэмжлэгт ха... 539 га талбайд байрлах эко парк 2027 онд ашиглалтад орно Жесс Фокс бөөрний хорт хавдрын улмаас мэс засалд оржээ У.Сүрэнжав, Г.Болор-Эрдэнийн гавьяаг алдаршуулан хүндэтгэл ү... Генийн өөрчлөлттэй гахайн уушги хүний биед 216 цагийн турш х... Нарны гүүрний замын хаалт энэ сарын 31-нийг хүртэл үргэлжилн...
Top