Сэлэнгэ аймгийн Шаамар сумын Дэлгэрхаан багийн нутагт орших “Тэмээн хүзүү” гэх газарт ойн түймэр гарч буй талаар дуудлагыг өнөөдөр буюу 2025 оны зургаадугаар сарын 23-ны 19:00 цагт тус аймгийн Онцгой байдлын газар хүлээн авсан байна.

19-ний өдрийн байдлаар Орхон гол Бат-Өлзий, Хархорин, Орхонтуул сум орчмоор, Хөвсгөлийн уулаас эхтэй Үүр гол Цагаан-Үүр, Хангай нуруунаас эхтэй Чулуут гол Чулуут болон Өндөр-Улаан сум орчмоор мөн Хойдтамир, Урдтамир зэрэг голуудын усны түвшин өмнөх өдрөөс 10-30 см нэмэгдсэн байна. Маргааш буюу зургаадугаар сарын 20-ны өдөр Чулуут гол Өндөр-Улаан, Орхон гол Хархорин сум орчмоор усны түвшин 10-20 см нэмэгдэх хандлагатай байна.

Улаанбаатар хотын оршин суугчдын аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор Туул, Тэрэлж, Хэрлэн гол дагуу хөдөлгөөнт болон завьт эргүүл өчигдрөөс ажиллаж эхэллээ.

Сэлэнгэ аймгийн Баруунбүрэн сумын нутагт орших түүхэн, шашны үнэт өв болох Амарбаясгалант хийд орчимд агаарын болон хөрсний бохирдлыг бууруулах зорилгоор байгаль орчинд ээлтэй технологийн шийдэл бүхий хог шатаах зуухыг суурилуулжээ. Уг ажилд нийт 33 сая төгрөгийн хөрөнгө зарцуулсан байна.

Зургаадугаар сарын 16-ны өдрийн байдлаар Сэлэнгэ мөрөн Хялгант орчмоор, мөн Орхон гол Орхон болон Орхонтуул сумын нутаг дэвсгэрийг дайран урсах хэсгүүдэд усны түвшин өмнөх өдрөөс 20-30 см-ээр нэмэгджээ. Усны түвшний нэмэгдэл ойрын өдрүүдэд үргэлжилж, зургаадугаар сарын 17-ны өдөр Сэлэнгэ мөрөн Зүүнбүрэн, Орхон гол Сүхбаатар сум орчимд дахин 5-10 см-ээр нэмэгдэх төлөвтэй байна.

ЮНЕСКО-гийн Олон улсын ус зүйн хөтөлбөрийн 50 жил, Усны шинжлэх ухааны 60 жилийн ойн хүрээнд “Ус ба цөлжилт: Усны аюулгүй байдал ба уур амьсгалын өөрчлөлтийг даван туулах чадварыг бэхжүүлэх нь” сэдэвт олон улсын тусгай арга хэмжээг 2025 оны зургаадугаар сарын 12-ны өдөр Парис хотноо зохион байгууллаа. Уг арга хэмжээг Байгаль орчин, уур амьсгалын өөрчлөлтийн яам, Усны газар, Цөлжилттэй тэмцэх тухай НҮБ-ын конвенцын Талуудын 17 дугаар бага хурлын Бэлтгэл ажлын алба, Монгол Улсаас ЮНЕСКО-гийн дэргэд суугаа Байнгын төлөөлөгчийн газар хамтран санаачилсан байна.

2025 оны тавдугаар сарын байдлаар Монгол орны ой, хээрийн түймрийн эрсдэлийн зураглал гарчээ. Үүнд нийт нутаг дэвсгэрийн 23.1 хувь нь бага, 7.4 хувь нь дунд, 5.4 хувь нь их, харин 6 хувь нь нэн эрсдэлтэй бүсэд хамаарч буйг судалгааны дүн харуулж байна. Энэхүү зураглалыг гаргахдаа сүүлийн 24 жилийн буюу 2000-2024 оны хооронд гарсан түймрийн голомтын байршил, давтамжийн давхцал, аюулын зэрэглэл, газрын бүрхэвчийн төлөв байдал болон 2025 оны тавдугаар сарын хуурайшилтын индекс зэргийг тооцон дүн шинжилгээ хийсэн байна.

Монгол Улс сүүлийн 10 жилийн хугацаанд 40 орчим сая ширхэг хуванцар сав импортолсон бөгөөд импортын 90 хувийг БНХАУ, үлдсэн 10 хувийг БНСУ, АНУ, ОХУ бүрдүүлж байна. Хуванцар савны хэт хэрэглээ нь чимээгүй аюул хэмээн нэрлэгдэх болсон нь учиртай. 2024 оны байдлаар Монгол Улсад жилд 2.6 сая тонн хатуу хог хаягдал гарч байгаагаас 188,600 тонн нь хуванцар хог хаягдал эзэлдэг. Гэвч үүний зөвхөн 29.2 хувь буюу 55,800 тонныг дахин боловсруулж байгаа нь үлдсэн 70 гаруй хувийг хөрсөнд булж, байгаль орчинд сөрөг нөлөө үзүүлж байна.

2025 оны зургаадугаар сарын эхний арав хоногийн байдлаар манай орны ихэнх гол мөрний усны түвшин олон жилийн дунджаас бага байгаа аж. Тухайлбал, усны түвшин 10-70 см-ээр буурсан үзүүлэлттэй байна. Харин Улз, Халх, Балж голууд болон Орхон, Сэлэнгийн адгаар харьцангуй их буюу 15-80 см-ээр дээгүүр түвшинд байжээ.

Завхан аймагт 2025 онд тусгай зориулалтаар нийт 43 толгой ан агнуулах эрхийг дуудлага худалдаагаар олгохоор болжээ. Засгийн газрын 2025 оны тавдугаар сарын 21-ний өдрийн 242 дугаар тогтоолд үндэслэн угалз 1, тэх 8, халиун буга 10, цагаан зээр 20, саарал чоно 4 толгойг агнуулах эрхийг зарласан байна.

Завхан аймагт эрт үеэс нутагшсан баданга хүдэр (Capreolus pygargus) өнөөдөр мөхлийн ирмэгт тулж, биологийн олон янз байдалд учирч болзошгүй аюулыг илтгэх болсон талаар Отгонтэнгэрийн улсын тусгай хамгаалалттай газрын хамгаалалтын захиргаа мэдээллээ. Жил бүр хийгддэг ажиглалт, судалгааны үр дүнд сүүлийн хэдэн жилд биеэр нь харсан тохиолдол байхгүй, зөвхөн мөр, баас зэрэг ул мөр нь Ямаатын эх орчмын ойд илэрсэн байна.

Байгаль орчин, уур амьсгалын өөрчлөлтийн яам (БОУАӨЯ)-ны төлөөлөл Даян дэлхийн газрын санаачилга (Global Land Initiative, GLI)-ын Гүйцэтгэх захирал доктор Мурали Туммаракудиг хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтын үеэр талууд Монгол орны цөлжилт, газрын доройтлыг бууруулах, нөхөн сэргээлтийн чиглэлээр хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэхээр санал нэгдсэн байна.

Улсын хэмжээнд 2025 оны зургаадугаар сарын 8-ны байдлаар Сэлэнгэ, Хөвсгөл, Булган аймагт ой, хээрийн дөрвөн түймрийн дуудлага бүртгэгдэж, мэргэжлийн байгууллагууд шуурхай ажиллаж байна.

Богдхан уулын дархан цаазат газрын Хамгаалалтын захиргаа ой модонд тархаад буй ойн хөнөөлт шавжуудыг устгах ажиллагааг эхлүүллээ. Тодруулбал, шинэс модны шилмүүс хуйлагч болон Якобсоны төөлүүрч эрвээхэйн хүрэнцрийн тоо толгой хэт олширсон нь ойн экосистемд сөргөөр нөлөөлж эхэлжээ. Хортон шавжууд Хүүш, Чандмань, Зайсан, Хүрхрээ, Хүрэлтогоот, Төрхурах, Шажинхурах зэрэг амны бүсүүдэд тархсан байна.

Хөвсгөл аймгийн Улаан-Уул сумын нутагт 2025 оны зургадугаар сарын 4-ний өдөр 18 цаг 22 минутад 5.3 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт болсон тухай Одон орон, геофизикийн хүрээлэн мэдээллээ. Одоогоор уг газар хөдлөлтөөс иргэдэд ямар нэгэн хохирол учирсан эсэх талаар Онцгой байдлын газрынхан тодруулга авч, нягталж байгаа юм.

Богдхан уулын дархан цаазат газар болон Горхи-Тэрэлжийн байгалийн цогцолборт газрын ойн санд нийт 5000 га талбайд ойн хөнөөлт шавж устгах ажил албан ёсоор эхэллээ. Богдхан уулын ойн санд 3000 га, Горхи-Тэрэлжид 2000 га талбай хамрагдаж байна.

Хөвсгөл аймгийн Алаг-Эрдэнэ сумын нутаг дэвсгэрт орших Эрхэл нуур орчимд хүрэн баавгай өчигдөр явж байхад нь нутгийн иргэдтэй таарсан тухай мэдээллийг Байгаль орчны газар өглөө. Энэ үйл явдлын дараа баавгайн явсан чиглэлийг тогтоох тандалт судалгааг холбогдох байгууллагаас хийж эхэлсэн байна.

Нийслэлийн Байгаль орчны газар энэ онд Хандгайт, Баруун салаа зэрэг зуслангийн бүсээс нийт 100 бодгаль монгол тарвагыг (Marmota sibirica) барьж, Зоонозын өвчин судлалын үндэсний төвийн түргэвчилсэн оношлуураар тарваган тахлын халдварыг шалган, эрүүл хэмээн баталгаажуулсны үндсэн дээр Баянзүрх дүүргийн 20 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт шилжүүлэн нутагшууллаа.

Ой, хээрийн түймрийн нөхцөл байдал хүндэрч буйтай холбогдуулан Улсын онцгой комиссын нарийн бичгийн дарга, хурандаа Т.Баярхүү болон Онцгой байдлын ерөнхий газрын Гал түймэртэй тэмцэх газрын дарга, хурандаа Ц.Нямбаяр нар цаг үеийн мэдээлэл хийлээ.

Он гарсаар улсын хэмжээнд 12 аймгийн 59 сум, нийслэлийн гурван дүүрэгт нийт 98 удаагийн ой, хээрийн түймэр гарсан нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 36.7 хувиар өссөн дүнтэй байна гэж ОБЕГ-ын Гал түймэртэй тэмцэх газрын дарга, хурандаа Ц.Нямбаяр мэдээллээ.