x

Хууль зүйн сайд Х.Нямбаатар байран дээрээ гурав бүдрэв

Даваа гаригт Төрийн ордонд зохион байгуулсан Эрүүгийн хуулийн “Доромжлох” заалтын тухай хэлэлцүүлэг манай сэтгүүлчдийг дахин “хэлд” оруулав. Эрүүгийн хуульд яагаад ийм зүйл анги нэмэх болсон талаар Хууль зүйн сайдаас өөрөөс нь шалгааж эхэллээ. Харамсалтай нь Хууль зүйн сайд маань энэ сэдвээр байран дээрээ гурав бүдрэв.

Тэр эхлээд таван жилийн дараа Эрүүгийн хуульд эргэн ирж байгаа “Гүтгэх” заалтыг УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаяр саналыг багцлан оруулж ирсэн гэж гөрдөв. Сануулахад Хууль зүй, дотоод хэргийн яам буюу Засгийн газраас боловсруулсан Эрүүгийн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийн төслийг энэ сарын 4-ний өдөр Хууль зүйн сайд Х.Нямбаатар УИХ-ын даргад өргөн барьсан. Хэлэлцүүлэгт ороогүй байгаа, ирэх долоо хоногт орох тухай ярьж байна. Тиймээс Б.Энхбаяр гишүүн хуулийн төсөлд гар хүрэх болон санал өгөх боломж одоогоор байхгүй. Хэрэв өмнө нь Хууль зүйн дэд сайдаар ажиллаж байхдаа боловсруулсан төсөл, багцалсан саналын тухай ярьж байгаа бол түүнийг тэр хэвээр нь оруулж ирснийхээ төлөө Хууль зүйн сайд буюу Засгийн газар хариуцлага хүлээх ёстой. Энэ эхний алдаа.

Харин хоёр дахь нь Эрүүгийн хуульд оруулж байгаа “Доромжлох” гэмт хэргийн тухайд “Олон хүүхэд, сошиал гадуурхал доромжлолын золиос болж, амь нас, эрүүл мэндээрээ хохирч байна. Зөвхөн хэдэн сэтгүүлчид хүн доромжлох эрхтэй, бусад нь хамаагүй гэдэг агуулгаар хууль эрх зүйн агуулга явж болохгүй” гэж хадуурав. Гэтэл Хууль зүйн сайдын хэлсэн энэ үг бол хүүхдийн эсрэг хүчирхийлэл, огт өөр гэмт хэрэг. Харамсалтай нь манай эрүүгийн хуулийн 16-р бүлэгт бичсэн “Хүүхдийн эсрэг гэмт хэрэг” дотор энэ зүйл заалт байхгүй. Нөгөө талаар энэ бол цахим гэмт хэрэг. Гэтэл Эрүүгийн хуулийн 26-р бүлэг,  “Кибер аюулгүй байдлын эсрэг гэмт дотор бас энэ заалт байхгүй. Цахим орчинд хууль бусаар халдах гэсэн ганцхан зүйлтэй.

Энэ оны хоёрдугаар сард УЕПГ-ын сайтад нийтлүүлсэн Хяналтын прокурор Б.Өнөрмаагийн нийтлэлд “Цахим хэрэгсэл ашиглан үйлдэж буй гэмт хэргийг таслан зогсоох, иргэдийг халдлагаас хамгаалахын тулд эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх нь нэн түрүүний асуудал болж байна. Өнөөдөр хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа Эрүүгийн хуулийн 26-р бүлэгт зөвхөн цахим мэдээллийн аюулгүй байдлын эсрэг гэмт хэргийн зохицуулалт байгаа бөгөөд уг хуульд заасан зарим төрлийн гэмт хэргийг цахим хэрэгсэл ашиглаж үйлдсэн нь хүндрүүлэх шинжид хамаарахгүй байна” гэсэн байна.  

Монгол улсад цахим хэрэгсэл ашиглан үйлдэгдэж буй гэмт хэргийн дөрвөн төрөл байна. Үүний хоёр нь Хууль зүйн сайдын дээр хэлсэн гэмт хэргийн шинжийг агуулж байгаа.

            1. Иргэд болон өсвөр насны хүүхдүүдийн фэйсбүүк хаяг руу садар самуун агууламжтай зураг, бичлэг илгээж садар самуунд уруу татах, сурталчлах, биеэ үнэлэхийг зохион байгуулах;

            3Бусдын нэр төрд халдах, айлган сүрдүүлэх, гүтгэн доромжлох, ялгаварлан гадуурхах;

Гэвч эдгээр нь хуулиар зохицуулагдаагүй. Хуулийн зохицуулалт шаардлагатай гээд практик дээр ажиллаж байгаа хуульчид тайландаа биччихсэн байна. Энэ талаар  хуулийн төсөлд ямар зохицуулалт орсон бэ? Шаардлагатай зохицуулалт нь Эрүүгийн хуулийн "доромжлох" заалт мөн үү? Тэгэхээр энэ тал дээр Хууль зүйн сайд маань хоёр дахиа хальтарсан болж таарав.

Гурав дахь нь “Зөвхөн хэдэн сэтгүүлчид хүн доромжлох эрхтэй, бусад нь хамаагүй гэдэг агуулгаар хууль эрх зүйн агуулга явж болохгүй. Та нар хэнийг ч хамаагүй доромжилдог. Захиалгаар хүн доромжлох, гүтгэх кампани зохион байгуулж, тэр нь далд хэлбэрийн бизнес болчихсон. Тэрний оронд Монголын ирээдүй болсон хүүхдийн амь нас, эрүүл мэнд чухал” гээд улаан нүүрэн дээр нь загнаж байна лээ. Гэтэл өөрөө эхлээд “Сэтгүүлч, комедиануудад хамаарахгүй” гээд хэлчихсэн хүн шүү дээ. Ингээд гурав дахиа бүдэрлээ. Уг нь бол сэтгүүлчид хүн доромжлох эрхтэй тухай хэн ч юу ч шаардаагүй. Хуулийн энэ заалт чинь иргэдийн үг хэлэх, үзэл бодлоо илэрхийлэх эрхэд халдаж байна. "Доромжлох" нэрийн дор хэнийг ч ямар ч тохиолдолд эрүүгийн хуулиар шийтгэж болохоор байна гэж л ярьж байгаа.

Хэрвээ хүний нэр төр, алдар хүнд халдашгүй байх, хамгаалах тухай ярих гэж байгаа бол энэ нь Иргэний хуулиар зохицуулагдаад ирсэн харилцаа. Хуулийн ийм давхардсан зохицуулалтаар яах юм бэ л гэж байгаа. Эрүүгийн хууль руу оруулж ирэхээрээ юу болдгийг бид бүгд мэднэ. Нэг дарга үүрэг өгөөд, гомдол гаргаад өөрийх нь эсрэг шүүмжлэл хэлсэн иргэн, бичсэн сэтгүүлч, одоо соошил дээр явж байгаа үг нэг бүрийн төлөө эрүүгийн хэрэг үүсгэж байгаа. Тийм учраас 2015 онд Эрүүгийн хуулийг шинэчлэхдээ “Гүтгэх”, “Доромжлох” заалт нь иргэний үг хэлэх, үзэл бодлоо илэрхийлэх эрхийг хааж байна. Ардчилсан нийгэмд ийм зүйл байж болохгүй гэж үзээд хуулиас хассан.

Хууль зүйн сайд нэг л үнэн үг хэлсэн. Тэр “Энэ бол цоо шинэ зүйл биш. Өмнө нь байсан зохицуулалт” гэж. Үнэхээр шинэ юм биш, бүр социализмын үеийн Эрүүгийн хуульд байсан. Хэрвээ хуучин байсан болохоороо л зүй зохистой гэж үзэж байгаа бол шинэчлэл энэ тэр яриад яах юм. Социализмын үеийн Эрүүгийн хууль, ер нь бүх хуулиа буцаагаад сэргээгээд явья л даа. Цаазын ялаа ч гэсэн. Ардчилал, хүний эрх, олон улс, дэлхийн хамтын нийгэмлэгийн өмнө хүлээсэн хариуцлага энэ тэр гэж ярихаа л больчихъё.

Б.ЗАЯА

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iРедакцийн сонголт
iШинэ мэдээ
Монгол Улс НҮБ-ын гишүүн бүх оронтой дипломат харилцаа тогтоолоо 2025-07-10 Монгол-Японы харилцаа1990-1998 2025-07-10 Улаанбаатар метро төслийн бараа, үйлчилгээг Их Британи улс нийлүүлнэ 2025-07-10 УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалангийн 2025 оны хаврын ээлжит чуулганыг хааж хэлсэн үг 2025-07-10 Монгол Улсын төрийн далбааны өдөр тохиож байна 2025-07-10 Такамүра: Бидний хувьд үүрдийн дурсамж үлдээх аялал байлаа 2025-07-10 Ж.Золжаргал: Эдийн засгаа өсгөхийн тулд төсөв тэлэх биш хөрөнгө оруулалт, бизнесийг дэмжих хэрэгтэй 2025-07-10 Нэгдүгээр шинэ тойрог замын төслийг УИХ-д танилцууллаа 2025-07-10 Наадмын өдрүүдэд 24 цагаар ажиллах эрүүл мэндийн байгууллагуудын утасны дугаар 2025-07-10 Улаанбаатарт өдөртөө 25 хэм дулаан 2025-07-10 Эзэн Хаан Нарүхито "Монгол Коосэн технологийн коллеж”-ид зочиллоо 2025-07-09 Төслийн нэгжүүдийн орон тоог 200-гаар багасгаж, 11.5 тэрбум төгрөг хэмнэнэ 2025-07-09 Х.Булгантуяа: Чех Улс манай улсын “гуравдагч хөрш”, Европ дахь итгэлт түнш 2025-07-09 Улсын Их Хурал өнгөрөгч долоо хоногт (2025.06.30-07.06) 2025-07-09 Бүсчилсэн хөгжлийн болон Ёс зүйн дэд хорооны бүрэлдэхүүнийг хэлэлцэн дэмжлээ 2025-07-09 Чех-Монголын парламентын бүлгийн дарга Станислав Берковецийг хүлээн авч уулзлаа 2025-07-09 ӨБХ-ны даргад гишүүн О.Номинчимэгийн нэрийг дэвшүүлэв 2025-07-09 УИХ-ын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг баталж, Байнгын хороодын бүрэлдэхүүнийг шинэчлэв 2025-07-09 Г.Занданшатар: Үндэсний сэргэн мандлын шинэ давлагаа эрч хүчтэй эхэлсэн гэдэгт итгэж байна 2025-07-09 Гандантэгчэнлин хийдийн төв талбайг байгалийн чулуун хавтангаар шинэчилжээ 2025-07-09
iИх уншсан
Эдийн засгийн форумд барьсан Хөгжлийн сайдын “бэлэг” Британид коронавирусний содон шинж тэмдэгтэй шинэ хувилбар т... Boom boom-гоо зүй дэлхийг эзэлж эхлэв Christie's дуудлага худалдаанд сүүлийн зуун жилийн ховор дар... Хөгжимчин Боб Дилан өөрийн зурсан зурагтай ном гаргана Тэтгэврийн зээлийн зохицуулалтыг цуцлав Такамүра: Бидний хувьд үүрдийн дурсамж үлдээх аялал байлаа Монгол-Японы харилцаа1990-1998 Ц.Дөчинесөнжил: Тэдний хүссэн үнээр газраа зарвал миний амьд... Монгол Улс НҮБ-ын гишүүн бүх оронтой дипломат харилцаа тогто... Ж.Золжаргал: Эдийн засгаа өсгөхийн тулд төсөв тэлэх биш хөрө... "Салхи Дамбий" МУГЖ цолоор энгэрээ мялаав Дайны дараах Монгол-Японы харилцааг хэвийн болгох хоёр талын... Монгол Улсын төрийн далбааны өдөр тохиож байна Ардчилсан хувьсгалын ойн баярыг улсын баяр наадамтай хамтатг... Ц.Төмөрбаатар: Аавынхаа араас Ардын жүжигчин болсондоо баярт... Эзэн Хаан Нарүхито "Монгол Коосэн технологийн коллеж”-ид зоч... Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын Ажлын албанаас няцаалт гаргажээ... ДЦС-5 төслийн хувийн хэвшлийн түншлэгчийг сонгох урьдчилсан ... “Засгийн газрын өрийн баталгаа гаргах зөвшөөрөл олгох тухай”...
Top