Ерөнхий сайдад хариуцлага тооцуулах асуудал маань Л.Гантөмөр, Ч.Лодойсамбуу 2-ыг яллах яллагаа болж хувирав. Л.Оюун-Эрдэнэ гэж Ерөнхий сайд байдгийг бүр ор тас мартчихсан. Нөгөө амиа алдсан нэг гэр бүлийн 6 хүний асуудал бүр "дашийн шог"...

Одоо гаалийн нэмэгдсэн шинэ тариф улам олон болно. Европ болон бусад бүх улс орон үүнд бэлэн байгаарай.

Төмөр зам супер аргуудаар гацдаг. Олон улсын стандарт нарийнтай шууд холбогдох царигаа өргөн болгосон, урд хөрш тохироо ёсоор хугацаандаа тавьсан төмөр замын үзүүр хэдэн жил бараагаа харуулсан ч манайх замаа 20 км зөрүүлээд, хэзээ нэг цагт холбохдоо тулбал хорлохоор 280 сая доллар булсан далангийнхаа төгсгөлийг 9 давхар байшин шиг өндөрлөөд орхисон.

Орост байрласан Хойд Солонгосын армийн 4000 гаруй цэрэг алагдаж шархаджээ. 1000 гаруй цэрэг алагдаж, 3000 гаруй нь шархаджээ. Хойд Солонгосын удирдагч Ким одоо дахин 100 000 солонгос цэрэг Орост нэмж илгээх, эсэх нь тодорхойгүй байна. Оросын арми Хойд Солонгосоос их хэмжээний буу зэвсэг, их бууны сум, пуужин авсаар л байна. 

...Хүүхэд гэдэг амьтны өмгөөлөл хамгаалалгүй байдал, явах газар, очих хүнгүй тэдний сахиус шиг ариун итгэмхий зан тамлагчдын хорхойг хүргэдэг, тэдний бузар цусыг дэвэргэдэг. Шуламд хувирсан хүн да ялангуяа хүүхэд тамлах дуртай. Өмгөөлөл хамгаалалгүй, ядарсан буурай болгоныг тамлаж бахаа хангадаг эрлэг...

Гэхдээ энэ бол Засгийн газар, нийслэлийн түвшинд яригдаж буй санал, санаачилга. Хуулийн төсөл нь УИХ дээр орж ирээд, хэлэлцээд эхлэхээр эрхэм гишүүд, хууль тогтоогч нар маань нөгөө “өршөөлийн” хугацаан дээр ямар байр суурь илэрхийлэхийг бид таашгүй.

Дэлхийд хамгийн том гүрэн байгуулсан улс бол англичууд, монголчууд, оросууд байдаг. Англичууд 35 сая квадрат км газар нутагтай, монголчууд 33 сая квадрат км газар нутагтай, орос зөвлөлтүүд 22 сая квадрат км газар нутагтай их гүрнийг байгуулсан. Сүүлийн 100-200 жилийн түүхийг харахад өрнө дахинаас англи үндэстэн, дорно дахинаас япон үндэстэн дэлхийг тэргүүлж манлайлсан.

Төрсөн өдрөөр нь Д.Сүхбаатарыг нэг түүхч Монголд зах зээл өрнүүлсэн ардчилагч явсан аятай номчирхов. С.Данзанг зах зээлээр замнах гэсэн эсэргүү гэж цаазалсан. Д.Сүхбаатарыг хувийн өмчийг нийгэмчлэх социализмыг үндэслэгч гэж мандуулдаг. Ард олноос жанжин алдар хүртсэн Д.Сүх хүүд ардчилал гэх гоёо доромжлол...

Энэ бол үүлэн чөлөөний нарнаар эрх чөлөөгөө салгаж авсан үндэстэн, улсын үйл явдал. Би энэ үүлэн чөлөөний наранд өндийж ургасан “цэцэг үе”. Өмнөх нийгмийн амьдралыг туулж үзээгүй ч уншиж судалсны хувьд хэзээ ч очмооргүй тийм л нийгэм санагддаг.

Монголын, монголчууд бидний “пиар”-ын үе нэгэнт өнгөрсөн. Монголыг Ази дахь ардчиллын үлгэр жишээ, хос шилжилт хийсэн, хүний эрх эрх чөлөөг дээдэлдэг гэсэн тэрхүү экзотик үе дуусч (дэндүү удлаа, гучин хэдэн жил тэгж алдаршив-зохиогч), одоо ажил хэрэгч түнш мөн үү, биш үү гэдэг сорилтын өмнө бид ирчихээд байна.

Стандарт, хэмжил зүйн салбарын удирдах ажилтны зөвлөгөөн амжилттай болж өндөрлөлөө. Энэ удаагийн зөвлөгөөнд салбарын хүний нөөцийг чадавхжуулах, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх, олон улсын төсөл хөтөлбөрт хамрагдах, хууль эрх зүйн орчныг сайжруулах зэрэг гол асуудлуудыг хөндөн хэлэлцжээ.

Ингэхээр мөнгө эзэмшигч, оюун эзэмшигч хоёр тусдаа өөр ангилал юм. Өнөөгийн үйлдвэржсэн, соёлжсон, иргэншсэн, даяаршсан, зах зээлжсэн ертөнц мөнгө эзэмших бололцоог бараг бүх хүнд олгож байна. Харин оюун эзэмших эрхийг Бурхан тун ч харам тараадаг нь хэвээрээ шүү. Яагаад гэвэл...?!

​​​​​​​Яагаад ? Яагаад гэвэл цөөхүүлээ учраас хуваагдахааргүй... бараг л бие биенээ сургаар мэднэ. Хайрлах, ойлголцоход ойрхон биш гэж үү...Чи энэ тухай бичээч. Ийм үгийг саяхан нэг эрхэм надад хэлсэн юм.

Хэдийгээр, “Монголын амралтын өдөр олон уу, ажлын өдөр нь олон уу” гэдэг сэдэв маргаантай боловч, нэдэр дээрээ нийтээр тэмдэглэдэг гурван том баяр л бий. Наадам, цагаансар, шинэ жил буюу “Ёолк” баяр. Гурван баярын эхлэх, өрнөх, дуусах хугацаа ондоо. Зарим нь эртээ эхлээд оргил цэг дээрээ дуусч байхад, нөгөөх нь тэмдэглэлт өдрөөсөө эхлээд мөддөө дуусахгүй явчих жишээний.

“Гашуунсухайтын төмөр замыг есөн жилийн өмнө барьж ашиглалтад оруулсан бол Монгол Улс 232 сая тонн нүүрс экспортод гаргаж, хамгийн багадаа 18.5 тэр ам.долларыг олох байсан” гэх мэдэгдэл нь ноцтой баримт мөн. Гагцхүү тэр хүн бол Х.Баттулга гээд хэлчих хоншоортой аавын хүү Монголын улс төрд даанч алга байна.

Хэдийгээр, “Монголын амралтын өдөр олон уу, ажлын өдөр нь олон уу” гэдэг сэдэв маргаантай боловч, нэдэр дээрээ нийтээр тэмдэглэдэг гурван том баяр л бий. Наадам, цагаансар, шинэ жил буюу “Ёолк” баяр. Гурван баярын эхлэх, өрнөх, дуусах хугацаа ондоо. Зарим нь эртээ эхлээд оргил цэг дээрээ дуусч байхад, нөгөөх нь тэмдэглэлт өдрөөсөө эхлээд мөддөө дуусахгүй явчих жишээний.

Илэн далангүй ганцхан асуултад хариулт авъя. Мардайн ураны ашиглалтаас тэр үеийн монгол өрх гэр бүл, монгол хүн бүрт ямар нэгэн ашиг болохоор мөнгөн тусламж дэмжлэг, хуримтлал орж ирдэг байсан уу?

Энэтхэгийн Ерөнхий сайд Моди Монголд айлчлаад нэг тэрбум долларын хөнгөлөлттэй зээл амалсан. Бэлэг биш зээл л дээ. Энэ их мөнгөөр яадаг юм билээ гэж манайд хурдан хурдан солигдох Засгийн газрууд гурван сая иргэдийнхээ хамтаар гурван жил бодоод нефть боловсруулах үйлдвэр сүндэрлүүлэхээр шийдэв бололтой. ТЭЗҮ байхгүй! Тооцоо хийгээгүй! Мэргэжлийн судалгаа, аудит аль нь ч үгүй. Эх орныхоо бензинтэй болно гэсэн үндэсний бахархал. Иймээс өөрснөө нефть боловсруулна гэсэн үг сонссон ард түмэн ихэд баясан магнайгаа хага татав. Автомашин өөрийг нь хөдөлгөдөг шатахууныг эх орных уу, найрсаг бус газраас ирсэн үү гэдгийг ялгаж чаддаггүй.

Марк Мёдовникийн “Гайхамшигт бодисууд: Хүний нийгмийг бүтээсэн 10 бодис” ном манай ертөнцийг бүтээсэн бодисын ертөнцөөр аялуулахдаа нууцыг нь дэлгэнэ. Тэр бүр тогтож анзаардаггүй шил, резин, цаас, бетон зэрэг эд материалын бүтцийг задлан гайхамшгийг нь үзүүлжээ. Харагдаж үзэгддэгээсээ онхи өөр бүтэц бүрэлдэхүүнтэй бодисын түүхийг уншин бясалгах нь нэн таашаалтай. Бидний хатуу гэж боддог бодисын дотоод мөн чанар нь үнэн хэрэгтээ шингэн ч байх шиг. Ухаан нь, талстаас бүтдэг металл шингэн агуулдаг учраас нугарч, тахийж, мурийдаг аж. 

Тэр үеийн хүчирхэг Түрэг гүрний хил хязгаар нь баруун зүгт Хар тэнгис, зүүн зүгт Солонгосын хойг, хойд зүгт Байгаль далай, өмнө зүгт хятадын Цагаан хэрэм хүрч байлаа. Түрэг улс хүчирхэг цэрэгтэй байсан нэг нууц нь тэд төмөрлөгийн үйлдвэрлэлийг явуулж чанартай сайн махир сэлэм, зэв, хуяг дуулга, бамбай хийдэг байв.