Германд одоо явагдаж буй хэлэлцүүлэг үнэхээр түгшүүртэй, заримдаа бүр хачирхалтай байна. X платформ дээр Германы нийтийн телевизийн тэргүүлэх улс төрийн хөтөлбөрүүдийн нэг болох “Monitor”-ын хөтлөгч Георг Рестле: “Үндсэн хуулийн дайснуудад ямар ч дэлгэцийн боломж өгч болохгүй. Ток-шоунд ч, Tagesschau-д ч биш шүү” хэмээн шаардах болов. Германы хамгийн их үзэгчтэй мэдээний хөтөлбөр болох Tagesschau нь цаашид AfD-ийг “барууны хэт даврагч бүлэг” гэж нэрлэнэ гэдгээ аль хэдийн мэдэгдсэн. Рестлегийн хувьд энэ нь хангалттай биш юм. Тэрээр AfD-ийн улс төрчдийг телевизээр ярихыг хориглохыг хүсэж байна. Гэтэл яг энэ үед бүх санал асуулгаар AfD нь Германы хамгийн хүчтэй эсвэл хоёр дахь хүчтэй нам гэж гарч байна.

Төсвийн зардлаар элдэв дуу хуур, бүжиг наадгай болсон контент нэртэй мөнгө угаалт хийж, иргэдээ улам манантуулж, мансууруулах бодлого битгий явуул. Иргэд чинь сард зуу зуугаараа өвчнөөр үхэж байна. Айл болгон өвчин зовлон амсаж, ард нь гарах гэж сөхөрцгөөж байна.

Хууль ёсоор 2027 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуульд УИХ-д суудал бүхий таван нам нэр дэвшүүлнэ. МАН, АН, ХҮН, Үндэсний эвсэл, ИЗНН-ын нэр дэвшигчид өрсөлдөнө.

“Чөлөөлөгдсөн” гэгдэх хуучин СССР-ийн дагуул байсан ард түмнүүд өөрснийгөө чөлөөлөгдөөгүй, нэг орны дарлалаас нөгөө орны дарлалд шилжсэн гээд унахаар уур унтуу нь хөдөлдөг байх л даа. Түүхийн өндөрлөгөөс харвал тэдгээр ард түмнүүд Германы булаан эзлэгчдээс СССР-ийнн буянаар чөлөөлөгдсөн нь үнэн боловч, чөлөөлөгч нь эргээд өөрснөө дарлагч болон хувирсныг 1953 оны Зүүн Германы, 1956 оны Унгарын, 1968 оны Чехословакийн, 1981 оны Польшийн жишээ харуулж байгаа юм бус уу? Коммунизмын үед СССР-ийн хамгийн дотно үнэнч холбоотон байсан болгарчууд хүртэл өнөөдөр “Биднийг улаан арми чөлөөлөөгүй, бид тэр үед чөлөөтэй байсан, харин улаан арми зүгээр байхад орж ирээд эзэлсэн” гэх болжээ.

МА(х)Н-ын түүх урт. Сайн юм бий бий, муу нь ч бас мундахгүй. Дангаараа төр барьж байх үедээ гурвантаа иргэдийнхээ өмчид халдсан намтартай. 1929 онд Х.Чойбалсан феодалын хөрөнгийг биечлэн хураасан бол түүнийг нас бармагц Ю.Цэдэнбал монголчуудаас малыг нь хамаад авчихсан. Баян хоосны ялгааг арилгаж, өөрийн гэх өмчгүй үгээгүйчүүдийн нийгэм байгуулах гэсэн бүтэлгүй туршилт л гэж өнөөдөр бид ойлгодог.

Мэдээж, төрийн эдийн засгийг задлах нь амаргүй бэрхшээлтэй. Төрөөс хамааралтай хүмүүс, татвараар хөлжигсөд өөрсдийгөө өөрчлөх сорилтоос гадна сэтгэл ханамжгүй байдалд өртөх болдог. Перонизмын 80 гаруй жилийн өв нэг шөнийн дотор устах боломжгүй. Тэвчээр хэрэгтэй. Монголын уншигчид эрх чөлөөний төлөөх тэмцлээс Милэйн амжилтын түүхээс урам зориг авна гэдэгт найдаж байна.

Өмнөд Солонгосын кардинал Лазарус Ю Хөнь Сикийг дараагийн папаар томилох боломжтой гэж үздэг. Загалмайн шашин нь боловсролын салбарт, мөн бүс нутгийн элитүүдийн дунд эзлэх жингээрээ илүү байдаг.

ОХУ-ын чанаргүй бараагаар зах зээл дүүрч, иргэд хордохоос эхлээд олон сөрөг үр дагавар гарч болно гэдгийг сануулаад байна. Ер нь Орос бол сайн, Хятад муу гэдэг ойлголт ард хоцорсон. Харин олон улсад хятад барааны чанар оросоосоо илүү болчихсон гэдгийг учир мэдэх хүмүүс нь мэддэг болсон.

Хэвлэлийн эрх чөлөөг төр хамгаалдаггүй, төрөөс хамгаалдаг юм. Түүний төлөө Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний тухай хуулийг хийсэн юм. Бид эрх чөлөөгөөр өлсөөгүй, цангаагүй. Эрх чөлөөний мэдрэмжээ гээсэнд хамаг учир байна. “Үнэгүй хоол зөвхөн хулганы хавханд бий” гэдэг ч худал үг. Хулгана амиараа төлсөн байдаг шүү...

Хүний ачийг бачаар хариулдаг Женокшенко одоо бүүр Монгол улсын ачийг бачлах ”БИРД” болжээ. Бирдийн зарим заримдаг гар хөлийг харваас чөтгөр маань унших адил.

Асуудал зөвхөн ярианы түвшинд биш, тэд 2-3 хувилбартай төслүүдийг бэлэн болгожээ. Нэг үгээр хэлбэл, Үндсэн хуулийн энэ удаагийн нэмэлт, өөрчлөлтийг АН руу л чиглүүлээд байгаа болохоос биш, МАН-ынхан өөрсдөө санаачлаад яваа ажээ.

Улаанбаатарын унаган хөвгүүд, ёстой 1-р 40 мянгатын довон дээр өссөн анхны үеийнхэн (1960-аад он), шинэ Монголын сэхээтний хоёр дахь үеийн сэхээтнүүд гэе дээ, өөрсдийгөө. Долгионы нэртэй сэтгүүлч явсныг хүмүүс мэддэггүй тул ганцхан баримт дэлгэе.

Зөгнөн хэлсэнчлэн үүнээс ердөө 6 жилийн дараа гэхэд ДНБ 10 дахин өсөж, жилийн өсөлтөөр 17.6 хувьд хүрснээр дэлхийн дээд амжилт тогтоож байв. Гэвч цаашаа яасныг цөмөөрөө санаж байгаа болов уу? Нохойн толгой ширээн дээр тогтодоггүй юм гэнэ лээ. Загасны ой 8 секунд байдаг гэсэн, эргэж сануулах гэж үүнийг харуулж байна.

Оросын хилийн ойролцоо, залгаа бүс нутгуудад түгшүүртэй байдлын голомт бүрджээ. Энэ бол глобал цэргийн мөргөлдөөний урьдчилгаа, II дайнаас хойших дэлхийн шинэ дэг тогтоосон Ялта-Потсдамын тогтолцоог нураах, дэлхийн санхүүгийн хямралын урьдчилсан нөхцөл болох аж. Украины хямрал царцаагдлаа, одоо «постукраины» ертөнцөд дэлхийн дэг хаашаа эргэх вэ? Гэхдээ дэлхийн дэг журмын үндсэн 4 зарчим хэвээрээ үйлчилж байна.

Хүн юмаа мэддэг, ард түмэн юмаа мэддэггүй. Бурхны дүрийг аравнайлж гэмээнэ шүтээн болдог. Байгалийн нөөцөд хүний гар хүрч байж баялаг болдог. Гантигийг Давид болгосон уран бүтээлчид зохиогчийн эрх очдог. Байгалийн нөөцийг баялаг болгосон хүн эзэмшдэг. Мэдээж тусгай дүрмээр. Түүнээс юмыг нь авах гэвэл үнийг нь төлдөг, ийм л юм. Аа тийм, мартах шахаж, гантигийг зөвхөн Микеланжело л Давид болгохоос биш, чи бид хоёр барах юм биш. Байгалийн нөөцийг баялаг болгох ч тэр мэт.

Энэ дайныг шулуутгасан АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп хоёр дахь довтолгоогоо хийж, БНХАУ-ын бараанд ногдуулах тарифыг хоёр дахин нэмэгдүүлэхээр мэдэгдсэний дараа Бээжингийн эрх баригчид ямар ч салаа утгагүйгээр “эцсээ хүртэл тулалдана” гэсэн хариу өгөв.  Нөхцөл байдал ийнхүү хурцадмал байдалд шилжсэн ч хоёр тал буулт хийх шинж алга. 

Ийм төртэй байхад гадаадын ямар хөрөнгө оруулагч Монголд итгэж орж ирэх юм. Оруулж ирж чадахгүйгээ мэдээд дотоодынхноо тонож эхэллээ шүү дээ. Дийлдэгээ зодно гэж энэ.

Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайдын албыг хашиж буй У.Хүрэлсүх, Л.Оюун-Эрдэнэ хоёрыг ч эв түнжин муутай байгаа гэх бор шувуу их удаан яригдсан. Тэр цуурхал бололтой. Тэд нэг байгаа юм байна гэж үзэх зарим нэг үндэслэл сүүлийн үед ажиглагдав.

Шүүмжлээгүй дутагдал Монголд үлдээгүй ч засарсан дутагдал алга. Үр дүн гарахгүй бол жагсаад-утгагүй. Шатаж үхээд-амины гарз. Насны эцэст нэг дүгнэлтэд би хүрэв. Тэр нь “хөгжлийн гол түгжээ бол хулхидахад эмзэглэх мэдрэмжгүй ард түмэн” гэх гутрал. Хулхидуулаад байвал хөгжих бүү хэл сэхэх ч үгүй. Үнэнийг бичээд бичээд тоох амьтангүй болж.

Уншигчдад танил бус нэр томьёо бичээдэхлээ. Хорслын гормоныг эрүүл мэндийн шинжлэх ухаан, сэтгэл судлалд “Кортизо́л” гэж нэрлэдэг ба миний ажигласнаар манай монголчууд “Кортизо́л” хэмээх сэтгэл мэдрэлийн өвчинд үлэмж нэрвэгдчихсэн, тэр нь ямар шалтгаантай тухай дор өгүүлсүү! -Хэрүүлч хараалч, хараал урсгагч нөхдөд: Наад стрессээ тайлтал, нийгмийн бухимдлаа марттал сайн харааж авцгаа! Хараал доромжлол гэдэг чинь Та нарын хувьд нэг төрлийн эм шүү дээ! Хөөрхий стрессийн гормон-кортизолоо гадагшлуулж байх хэрэгтэй шүү дээ Та нар! Таны хараал миний бичих постлох урмыг сэргээдэг шүү. Баярлалаа!