x

Үйл ажиллагаа, үзэл санаагаа дэмжүүлдэг улс төрийн намууд байя

-АН-ын дэнчин ба МАН-ын хөгжлийн хөтөлбөр-

АН-ын ҮБХ-ноос гаргасан шийдвэрийн дагуу тус намын 100 гаруй гишүүн УИХ-ын ирэх сонгуульд нэр дэвших сонирхлоо илэрхийлж, 40 сая төгрөгийг намдаа тушаажээ. ҮБХ-ноос нэр дэвшихийг горилогчид ирэх оны дөрөвдүгээр сарын 15-ны дотор тус бүр 100 сая төгрөг, эмэгтэйчүүд 60 сая төгрөгийн дэнчин төлөх ёстой хэмээн шийдвэрлэсэн билээ.

Дэнчингийн мөнгийг намаасаа сонгуульд нэр дэвших сонирхолтой хэдэн ч хүн төлөх боломжтой бөгөөд хэрвээ нэр дэвших эрхээ авч чадахгүй бол намын зүгээс тухайн хүнд улс төрийн дэмжлэг үзүүлнэ гэсэн байна. Улс төрийн  дэмжлэг гэдэг нь сонгуулийн дараа албан тушаал хаших юм болов уу даа.

Гэвч ҮБХ-ны олонхи гишүүдийн зүгээс /ҮБХ 400 гаруй гишүүнтэй/ энэ 100 сая төгрөгийн дэнчинг эсэргүүцэн гарын үсэг цуглуулж эхлээд байгаа гэх мэдээлэл бас бий. Тэд сонгууль нэр дэвшигчдэд ийнхүү санхүүгийн шалгуур тавих нь иргэн хүний сонгох, сонгогдох эрхэнд халдаж, өрсөлдөөнийг шударга бус болгож байна хэмээн мэдэгдсэн билээ.

АН-ын ҮБХ-ны гишүүн Да.Ганболд “Эрх чөлөө” хөдөлгөөний залуустай өглөөний уулзалт хийх үеэр түүнээс энэ талаар сонирхов. “Дэнчингийн 100 сая төгрөг танай намын гишүүд дотор бас нэг хагарал үүсгээд байгаа юм биш үү?” гэсэн асуултад тэр “Дэнчингийн мөнгийг төлсөн ч, төлөөгүй ч хагарал үүснэ. Төлсөн нь ч, төлөөгүй нь ч шүүмжилнэ. Яагаад гэвэл энэ мөнгө яг юунд зарцуулагдах нь тов тодорхой байх ёстой. Ардаа тайлан, тооцоотой байх ёстой. Хэрэв тийм байвал би ч гэсэн намаа дэмжээд төлөхөд бэлэн байна” гэсэн юм. Тэгэхээр дэнчингийн 100 сая төгрөг зөвхөн хэмжээний хувьд биш, мөн зориулалт, зарцуулалтын тодорхойгүй байдлаас болж шүүмжлэл дагуулж буй бололтой.

АН-ын дарга С.Эрдэнийн хувьд “Манай нам татвар төлөгчдийн мөнгөөр туйлдаг, баян олигархийн халаасанд ордог нам биш” хэмээн мэдэгдсэн билээ. Мэдээж энэ нь МАН-ын санхүүжилтийг бодвол харьцангуй шударга сонсогдох хэдий ч нөгөө талаас сонгуульд нэр дэвшиж, улс орны хөгжлийн бодлого тодорхойлохоор өрсөлдөөнд орж буй залуусын хувьд бас л шударга бус сонсогдох нь зүй. АН зөвхөн мөнгөтэй хүнийг урдаа гаргадаг нам уу? гэж.

Тэгэхээр Монгол Улсад ардчилсан үзэл санаа төлөвшиж, улс төрийн олон ургальч үзлийг уралдуулж эхэлснээс хойш 30 жил өнгөрөөд байхад манай намууд санхүүжилтийн эрүүл саруул, зөв хэлбэрийг одоо хүртэл бодож олж /ядаж л бусад улс орноос суралцаж/ чадаагүй яваа нь бас нэг төрлийн хоцрогдол мөн.

АН-ын хувьд улс төрийн бусад намуудаас анх удаа “гишүүнийхээ татвараас санхүүжинэ, илүү хариуцлага хүлээх нь илүү татвар төлнө” гэдэг зарчмыг 2000 онд гарган тавьж, тэр нь тухайн үедээ л шинэ үзэгдэл болж байлаа. Гэвч одоо хэр нь тэр байрандаа л хий эргэж байгаа нь бас л харамсал төрүүлнэ. Ингэхэд улс төрийн нам чухам юуны төлөө оршин тогтнодог вэ? Зөвхөн төрийн эрх барихын төлөө юу? Тэгвэл төрийн эрхийн төлөө өрсөлдөж буй шалтгаан нь юу юм? Эндээс хариултаа хайх хэрэгтэй байх.

Улс төрийн нам гэдэг бол улс орны хөгжлийн бодлогыг боловсруулж, түүгээрээ өрсөлдөж, түүнийгээ сонгогчдод буюу зах зээлд “худалддаг” институт. Сонгууль буюу сонгогчдын дэмжлэг тэр “худалдан авалт” нь юм. Тиймээс улс төрийн намыг санхүүжүүлэхэд тухайн намын үзэл санаа, хөгжлийн хөтөлбөр хамгийн чухал. МАН-ын дарга, Ерөнхий сайд шиг УИХ-д анх удаа сонгогдсон нэг гишүүн, ЗГХЭГ-ын даргадаа бүхэл бүтэн улс орны хөгжлийн хөтөлбөрийг боловсруулах үүрэг өгөөд, тэр нь “2050 он гэхэд Монгол Улс цэнгэлийн манлайд хүрнэ” /дундаж давхаргыг 80 хувьд хүргэнэ/ гэж “хоосон үлээгээд” байж болохгүй л дээ. Тэр хөгжилд хүрэх арга замуудаа тодорхойлох ёстой. Түүний тулд тухайн нам ямар бодлого явуулах вэ гэдгээ ил тод зарлаад олон нийтээр хэлэлцүүлж, тэдний дэмжлэгийг авах ёстой.    

Ядаж л тэр хөгжлийн зардлыг төлж байгаа бизнес эрхлэгчид, татвар төлөгчдийн төлөө ямар бодлого явуулах вэ, тэднээс чангааж байгаа орлого багатай хэсгээ яаж дэмжих вэ гэдгээ ярих ёстой. Түүнийх нь төлөө иргэд, олон нийт улс төрийн намын үзэл санаа, үйл ажиллагааг дэмжиж санхүүжүүлдэг болох, тэр нь ил тод байх ёстой.

Хамгийн наад зах нь нийгмийн даатгалын шимтгэлийн асуудал байна. НДШ гэдэг бол ажил эрхэлж буй иргэн өөрийн эрсдлийг тооцож ирээдүйдээ хийж буй хөрөнгө оруулалт, хуримтлал юм. Нэг ёсондоо өөрөө өөрийнхөө өмнө хүлээж буй хариуцлага.

Гэтэл одоогийн хуулиар НДШ-ийн тал хувийг ажил олгогч, тал хувийг ажилтан өөрөө төлж байгаа. Нийгмийн даатгалын шимтгэлийн нэг хэсэг нь тэтгэврийн даатгалын санд төвлөрдөг. Тэгвэл ажил олгогч тэр хүнд цалин хөлс олгосныхоо төлөө яагаад давхар татвар /НДШ-ийг хэлж байна/ төлөх ёстой гэж. Тэртэй тэргүй ашгийн татвараа төлөөд явж байгаа аж ахуйн нэгж яагаад ажилтныхаа тэтгэврийг нь хүртэл хариуцах ёстой вэ? гэдэг асуулт гарна.

Нийгмийн даатгалын шимтгэлийг ажил олгогч биш, ажилтан төлнө гэдэг бодлоготой байхад, тийм амлалт авахад л бизнес эрхлэгчид бараг бүгдээрээ энэ нам руу хошуурна. Мэдээж ажилтандаа НДШ-ээ төлөх хэмжээний хангалттай цалин хөлс өгөх нь бол ажил олгогчийн үүрэг болно. Гэх мэтчилэн сав савандаа л байх ёстой. Харин төлсөн шимтгэл нь тухайн сандаа байршиж, түүнийг нь эдийн засгийн эргэлтэд оруулж /төсвийн цоорхой нөхөөд явах биш/ хуримтлал үүсгэх нь төрийн буюу сангийн үйл ажиллагаа эрхлэгчийн үүрэг байх ёстой. Үүний тулд улс төрийн намууд үзэл бодлоо уралдуулдаг болчихвол тухайн намд санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх баялаг бүтээгч иргэн захаас аван гарна даа.

Учир нь улс төрийн нам гэдэг зөвхөн гишүүддээ үйлчилдэг ТББ биш. Тиймээс гишүүдийнхээ татвар, дэнчингээр биш, нийгмийнхээ өмнө хариуцлага хүлээж, тэдний сайн сайхны төлөө бодлогоо уралдуулж, тэр хэмжээгээр дэмжлэг авч санхүүжилтээ шийддэг байх ёстой. Гэтэл манай улс төрийн намуудад ийм бодлогын өрсөлдөөн, ялгарал байхгүй болсон учраас намын гишүүдээ хооронд нь уралдуулдаг /хөрөнгө мөнгөөр нь ч юм уу/, барианд орсныг нь дэмждэг байгууллага болчихоод байна. Ингэж явсаар МАН-ын бүтээсэн 60 тэрбумын сүлжээ рүү ч халтирах магадлалтай

Б.СЭМҮҮН

                                                                                                                                                

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (1)

  • Харын бөө (64.119.23.7)
    Сонгуулын сурталчилгаанд тараасан мөнгө бузар байдаг
    2020 оны 01 сарын 01 | Хариулах
iШинэ мэдээ
Г.Уранцэцэг: Ходоодоо олон дурандуулах нь эрүүл мэндэд муу байдаг гэсэн дам ярианд итгэх хэрэггүй 1 цаг 45 мин БНСУ-аас Монгол Улсад суух шинэ Элчин сайдыг томиллоо 2 цаг 7 мин "Либертари нам" бүртгүүлэх хүсэлтээ дөрөв дэх удаа УДШ-д хүргүүллээ 2 цаг 29 мин Ууланд алхах, хээрийн бүсэд аялал зугаалгаар явахдаа татсан тамхи, асаасан чүдэнзээ унтрааж байхыг зөвлөж байна 2 цаг 55 мин Дөрөвдүгээр сард цахилгаан тоноглолд засвар хийх ХУВААРЬ 3 цаг 25 мин Малын хорогдол 5.9 саяд хүрлээ 3 цаг 45 мин Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэг доктор Хью Парсонс-ыг хүлээн авч уулзав 4 цаг 20 мин Ирэх өдрүүдэд нутгийн зүүн хэсгээр салхитай хүйтэн байна 4 цаг 46 мин Элрэн баларч буй Л.Оюун-Эрдэнийн цаг хугацаа 9 цаг 51 мин “Хөх толботон” аялал жуучлалын шинэ маршрут нээх санаачилгыг Ерөнхий сайд дэвшүүлэв 11 цаг 25 мин Монгол Улсын Засгийн газар, НҮБ-ын хамтарсан удирдах хорооны хуралдаан боллоо 11 цаг 50 мин Шар усны үерийн аюулаас урьдчилан сэргийлнэ үү! 12 цаг 8 мин П.Сайнзориг: Шинэ Зуунмод дагуул хотыг байгуулснаар Улаанбаатарын төвлөрөл, түгжрэл бүрэн шийдэгдэхгүй 12 цаг 25 мин Өнөөдөр нутгийн зүүн хэсгээр салхитай хүйтэн байна 12 цаг 44 мин ЗГХЭГ-ын даргын хэлсэн ДОЛООН ХУДАЛ Өчигдөр 19 цаг 54 мин НҮБ: Тогтвортой хөгжлийг хангах, эрүүл мэндийг дэмжихэд 11.3 сая ам.доллар зарцуулжээ Өчигдөр 19 цаг 44 мин ЕБС-ийн сургалтын агуулгад амьтны хүрээлэн, музейн хөтөлбөрүүдийг оруулж байна Өчигдөр 18 цаг 41 мин Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрлөөр 66.1 тэрбум төгрөг төвлөрүүлжээ Өчигдөр 18 цаг 24 мин "Титаник” киноны Рөүзийн амийг аварсан тавцанг дуудлагаар худалджээ Өчигдөр 18 цаг 24 мин Хотын төвийн зогсоолуудад 47,400 автомашин бүтэн өдрөөр байршдаг Өчигдөр 18 цаг 16 мин
iИх уншсан
Найруулагч П.Лхагвадулам: Сэтгэлээс гардаггүй тийм л мэдрэмж... Чингэлэг чингэлгээр зөөсөн нүүрсний мөнгийг Сү.Батболдын "бо... ОРОС дахь АЛЛАГА Н.Учрал гишүүний эргэн ирэлт ба Эмийн жорын “цахимжилт” 10 хүн угаартаж нас барсан хэргийн мөрөөр... Авилгатай тэмцэх биш, тэмцдэг тогтолцоогоо нураасан найман ж... “Улаанбаатар-2024 гэрэл зургийн өдрүүд” нэгдсэн үзэсгэлэн зо... Ж.Бат-Эрдэнэ: Төмөр зам яагаад гацсан үнэнийг одоо хэлье С.Наранцогт: Ураны төсөл зогсоогүй, ажлууд хийгдэж байгаа Ардчилал бол эзлэх ёстой өндөрлөг биш, явах ёстой зам юм Буриад Монголын зарим түүх Олон Улсын Найрамдал цогцолборт Хүүхдийн хөгжлийг дэмжих тан... Элрэн баларч буй Л.Оюун-Эрдэнийн цаг хугацаа ЗГХЭГ-ын даргын хэлсэн ДОЛООН ХУДАЛ Дөрөвдүгээр сард ихэнх нутгаар салхи шуургатай, хүйтэн байх ... Батсүмбэр сумын 100 жилийн ойн барилдаанд улсын заан Б.Серик... Маргаашнаас баруун, зүүн аймгуудад цасан шуурга шуурна Москвад болсон зэвсэгт халдлагын хариуцлагыг "Исламын улс" б... Японд болсон газар хөдлөлтөөс хүчтэй хөдлөлт манай оронд дөр... Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Пут...
Top