Геттингений их сургуулийн судлаачид дэлхийн гүн дэх алтны нөөц хаанаас гаралтайг тогтоох шинэ баримт илрүүллээ. “Нэйчур” (Nature) сэтгүүлд нийтлэгдсэн судалгаагаар, дэлхийн цөмд агуулагддаг металлууд халуун мантийн урсгалаар дээш хөдөлж, галт уулын идэвхжилээр дамжин газрын гадаргад хүрдэг байж болзошгүй хэмээн дүгнэсэн байна.

Эрдэмтдийн шинжилгээнд Хавайн арлуудын галт уулын чулуулаг дэх рутений 100 изотоп (100Ru) хэмээх ховор элементийн өндөр агууламж онцгой анхаарал татжээ. Уг изотоп нь ердийн нөхцөлд дэлхийн гадаргад ихээр хуримтлагддаггүй, харин дэлхийн металл цөмд агуулагддаг тул түүний гадаргуу дээр илрэх нь дэлхийн дотоод гүнээс бодис дээш хөвдөг боломжит механизмыг илтгэж байгаа юм.

Судалгааны багийн дүгнэлтээр, дэлхийн цөмтэй зэргэлдээ орших гүн мантиас халуун урсгалууд үүсч, түүгээр дамжин алт болон бусад ховор металл агууламжтай бодисууд дээш чиглэн, галт уулын идэвхжлээр дамжиж гадаргуу дээр илэрдэг байна. Энэ үзэгдлийг Хавайн галт уулын идэвхтэй бүсүүд дээр хийсэн сорил, химийн шинжилгээ баталжээ.

Сонирхолтой нь, дэлхий дээрх хамгийн том алтны нөөц газар гэгдэх орд газар 3000 км-ийн гүнд оршдог бөгөөд одоогоор олборлолт хийх боломжгүйд тооцогдож байна. Харин дээрх судалгаагаар энэ мэт гүний нөөцүүд тухайн бүс нутгийн галт уулын гаралтай чулуулагт тодорхой хэмжээгээр ил гарч ирдэг байх магадлалтайг анхааруулжээ.

Тиймээс өнөө үед бидний мэдэж буй алт, цагаан алт зэрэг үнэт металлын ихэнх ордууд нь хэдэн тэрбум жилийн турш дэлхийн цөмөөс гадаргуу руу “урсаж” гарч ирсэн геологийн урт хугацааны үр дүн байж болохыг эрдэмтэд тэмдэглэж байна.

Эх сурвалж: Nature, Göttingen University