x

Тусгаар байх эрхээ ШХАБ-д тушаах уу?

Монгол Улс ШХАБ-д элсэх нь гэсэн яриа хоёр сарын өмнө улс төрийн хүрээнд дуулиан тарьсан. Улстөрчид, улс төр судлаачдаас эхлээд дипломатууд, эдийн засагчид, нийтлэлчид гээд энэ талаар байр сууриа илэрхийлээгүй хүн бараг үгүй. Яагаад гэнэт ШХАБ-д элсэх тухай яриа гарав. Ийм мэдээлэл гаргах нь хэнд ашигтай байв гээд олон асуулт урган гарна. Юуны өмнө энэ бол анх удаа гарч байгаа яриа биш. Өмнө нь ч ийм санаанууд цухалздаг байсан. Гэхдээ энэ удаа илүү өндрөөс шидсэн чулуу байж мэдэхээр байгаа нь хамгийн ноцтой. ШХАБ-д Монгол Улсыг элсүүлэх сонирхол өнөөгийн эрх баригчдад байна гэсэн мэдээлэл олон нийтэд хүрмэгц Гадаад харилцааны яам ёс төдий, бөөрөнхийлсөн мэдэгдэл гаргасан. Товчхондоо бол уг мэдэгдэлд ШХАБ-д элсэх асуудал яригдаж байгааг шууд үгүйсгээгүй байв.

Харин олон нийт хийгээд судлаачид, ажиглагчдын хувьд ШХАБ-д элсэхийг эрс эсэргүүцэж буй юм. Тийнхүү эсэргүүцэх үндэслэл ч хангалттай бий. Манай улс ШХАБ-д элсвэл юуны түрүүнд тус байгууллагын дотоод дүрэм, журмыг дагаж мөрдөх ёстой болно. Энэхүү олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллагын гишүүн болсон улс эхний ээлжид 28 заалтыг дагаж мөрдөх үүрэг хүлээдэг аж. Нэг ёсондоо үүрэг, хариуцлага хүлээнэ гэсэн үг. Эдгээр заалтын цаана юу ч нуугдаж байж болох юм. Энэ нь нэг ёсондоо хөвөнд боосон чулуу гэдэг шиг л юм. Ингээд гишүүн болсны дараа хэсэг хугацааны 30 заалт нэмэгдэж орж ирдэг байна. ШХАБ-ын энэ олон гэрээ, заалт, дүрэм журмууд бол гишүүн орнуудынхаа бие даасан байдлыг шууд үгүй хийх аюултай занга гэж болно. Үнэгүй бяслаг хавханд л бий гэдэг энэ.

ШХАБ-ын гишүүн орнуудын гол тоглогчид нь манай хоёр хөрш. Тиймээс энэ байгууллагад өнөөдөр элслээ л бол маргаашнаас ОХУ, БНХАУ-ын хууль Монголын нутаг дэвсгэр дээр хүчин төгөлдөр хэрэгжих үндэслэлтэй болно. Наад захын жишээ энэ. Цаашилбал бүрэн эрхт тусгаар улсын статус бүрхэг болж ирнэ. Газар нутгийн бүтэн байдал цайнд дүрсэн гамбир шиг болно. БНХАУ Тажикстаныг асар их хэмжээний өрөөр баглаж байгаад газар нутгийнх нь тодорхой хэсгийг цэвэрхэн дээрэмдээд авчихсан ойрын жишээг л санах хэрэгтэй. ШХАБ-ын гэрээний шантааж байв. Тажикстан ШХАБ гэдэг занганд хавхийтэл хавчигдсан тул яаж ч чадалгүйгээр чимээгүйхэн эмтэрч сэмэрсэн гашуун сургамж бэлэн байна. Ийнхүү олон улсын нийгэмлэг гэдэг малгайн дор орчин үеийн газар нутгийн дээрэм, түрэмгийлэл үйлдэгддэг болсон ажээ.

Угаасаа ШХАБ гэдэг бол анх үүсэн байгуулагдсан зорилго нь гишүүн улс орнуудынхаа хил хязгаар, газар нутгийн маргааныг шийдвэрлэх, цэрэг, батлан хамгаалахын салбарт хамтран ажиллахад чиглэж байсан юм. Гэтэл Монгол хөрш зэргэлдээ улс орнуудтайгаа хил хязгаарын ямар нэгэн зөрчил маргаангүй, төвийг сахисан байр сууриа зарласан улс атал цөөн улстөрчийн хүрээнээс ШХАБ-д элсэх сонирхол цухалзах болсон нь аюулын харанга дэлдэж буй юм. Энэ оны эхээр ийм яриа гарсан нь ч санамсаргүй хэрэг биш бололтой. Ирэх наймдугаар сард тэмдэглэх Халхын голын дайны ялалтын 80 жилийн ойг тэмдэглэх үеэр Монгол Улс ШХАБ-д элсэхээ албан бусаар зарлах гэж байгаа гэдэг мэдээлэл ч байна.

Асуудал ийм дээрээ тулсан бол ноцтой. ШХАБ-д элсэх асуудлыг УИХ-аар хэлэлцэж шийднэ. Гэсэн хэдий ч өнөөгийн УИХ “сэлэм эргүүлэх” зарчмаар асуудлыг шийдээд байгаагаас харвал яаж ч мэдэхээр. Тиймээс “Ард түмэн минь сонор соргог байгтун” гэхээс өөр арга алга.

ШХАБ-д элсэхийн сөрөг талыг Монголын Геополитикийн хүрээлэнгийн захирал, Элчин сайд, доктор Ж.Чойнхор жил гаруйн өмнө тодорхойлж байжээ. Тэрээр юуны түрүүнд ШХАБ-д элссэнээр бие даасан гадаад бодлого явуулж байгаа одоогийн боломж хумигдана гэдгийг онцолжээ. Учир нь ШХАБ-ын дүрэм журам, гишүүн орнуудын уялдуулан зохицуулсан гадаад бодлого, үйл ажиллагааны чиг шугамыг юуны өмнө чухалчлан анхаарч дагаж мөрдөх хэрэгтэй болно гэсэн үг. Дэлхийн улс төрийн бодлого, олон улсын харилцаанд гарч буй аливаа асуудалд манай улс өөрийн гэсэн өвөрмөц байр сууриа чөлөөтэй илэрхийлэх боломжгүй болно.

Бас нэг том сөрөг үр дагавар нь гурав дахь хөршийн бодлого үндсэндээ байхгүй. Хүчирхэг хоёр хөршийн дунд орших манай улс гурав дахь хөршүүдтэйгээ найрсаг харилцааг хөгжүүлэхийг эрхэмлэдэг. Гэтэл ШХАБ-ын гишүүн орорн боллоо гэхэд гуравдахь хөрш гэж тодорхойлсон улс орнуудын итгэлцэл, хамтын ажиллагааны бодлогод ан цав гарах аюултай.

“Геополитикийн асуудал гэгч нь хийсвэр ч юм шиг, бидэнд хүртээлгүй хол ч юм шиг санагдаж болох юм. Зарим нэг судлаач бүр байчхаад геополитик нь бага оронд хүртээлгүй, том гүрнүүдийн бодлого юм шиг бичсэн нь бий. Гэвч нэг л өдөр хоолой дээр тулаад ирдэг ярвигтай асуудал гэдгийг бусдын гашуун туршлага, ердөө л өнгөрсөн зуунд бидний монголчуудад тохиож байсан туйлын хүнд бэрх цаг үеүд, бас энд тэндэхийн хэрэг явдлын өнөө цагийн өрнөлт аяндаа харуулаад байна биш үү. Харин жижиг орон гэдэг бол томцуултай зиндаархах гэсэндээ бус хэрэгтэй мөчид амиа хоохойлох арга замыг цаг ямагт эрэлхийлж олчхоод “дайснаа ирэхээр дариа нухахгүй” шиг байвал болох нь тэр шүү дээ. Хэн нэгнийг дагаж гүйхгүй, хэлүүлж дөрлүүлэхгүй, өнөө маргаашийн ашиг унацыг бодохгүй, “өөрөө өөртөө зөв” гэдэг өвгөдийнхөө мэргэн үгийг даган, алс хэтийн бодлоготой байж, газар шороо, тусгаар тогтнолынхоо төлөө амь биеэ зольсон ухаалаг, баатарлаг монгол эрсийн эр зориг, эрхэмлэн захисан гэрээсийг санан санан туйлын хариуцлагатайгаар тунгаан байж эл асуудлыг шийдвэрлэнэ гэдэгт итгэл төгс байна” хэмээн Ж.Чойнхор Элчин сайд онцолсон нь учиртай.

Эцэст нь хэлэхэд ШХАБ Ази-Европ дахь хүчээ өсгөхийн тулд Иранаас гадна манай улсыг жинхэнэ гишүүнээ болгохоор мэрийж байгаа гэсэн тайлбар бий. Иран ШХАБ-ын гишүүн болбол ШХАБ-ын бүх улс бидний гуравдагч хөрш АНУ-ын хоригт орно. Монголыг гуравдагч хөршгүй, төвийг сахисан бодлогогүй, ШХАБ буюу хэрэг дээрээ хоёр том хөршөөсөө хэт хараат болгох гээгүй л юм бол ийм л занга руу бид өөрсдөө зүтгэх ёсгүй.

Г.Ууганбаяр

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iШинэ мэдээ
Элрэн баларч буй Л.Оюун-Эрдэнийн цаг хугацаа 5 цаг 35 мин “Хөх толботон” аялал жуучлалын шинэ маршрут нээх санаачилгыг Ерөнхий сайд дэвшүүлэв 7 цаг 9 мин Монгол Улсын Засгийн газар, НҮБ-ын хамтарсан удирдах хорооны хуралдаан боллоо 7 цаг 34 мин Шар усны үерийн аюулаас урьдчилан сэргийлнэ үү! 7 цаг 52 мин П.Сайнзориг: Шинэ Зуунмод дагуул хотыг байгуулснаар Улаанбаатарын төвлөрөл, түгжрэл бүрэн шийдэгдэхгүй 8 цаг 9 мин Өнөөдөр нутгийн зүүн хэсгээр салхитай хүйтэн байна 8 цаг 28 мин ЗГХЭГ-ын даргын хэлсэн ДОЛООН ХУДАЛ 20 цаг 52 мин НҮБ: Тогтвортой хөгжлийг хангах, эрүүл мэндийг дэмжихэд 11.3 сая ам.доллар зарцуулжээ 21 цаг 2 мин ЕБС-ийн сургалтын агуулгад амьтны хүрээлэн, музейн хөтөлбөрүүдийг оруулж байна 22 цаг 4 мин Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрлөөр 66.1 тэрбум төгрөг төвлөрүүлжээ 22 цаг 22 мин "Титаник” киноны Рөүзийн амийг аварсан тавцанг дуудлагаар худалджээ 22 цаг 22 мин Хотын төвийн зогсоолуудад 47,400 автомашин бүтэн өдрөөр байршдаг 22 цаг 30 мин Цусны хорт хавдрыг ялан дийлсэн Икээ Парисын Олимпод өрсөлдөнө 22 цаг 42 мин Ойрын хоёр хоногтоо нутгийн зүүн хэсгээр салхитай хүйтэн байна 22 цаг 56 мин Дотоодын цэрэг өндөр чадвартай хөдөлгөөнт хүчинтэй болно 22 цаг 59 мин Голомт банк “Их засаг” олон улсын их сургуультай хамтран ажиллана 23 цаг 12 мин Гамшгийн үеийн зарлан мэдээллийн дуут дохиотой дадлага сургуулилалт хийлээ 23 цаг 16 мин Зарлан мэдээллийн дохиогоор дадлага сургуулилалт хийлээ 23 цаг 29 мин Дөрөвдүгээр сард болох үндэсний бөхийн барилдааны хуваарь Өчигдөр 16 цаг 41 мин Өнөөдөр 16:00 цагт орон даяар гамшгийн дохио дуугарна Өчигдөр 14 цаг 27 мин
iИх уншсан
Найруулагч П.Лхагвадулам: Сэтгэлээс гардаггүй тийм л мэдрэмж... Чингэлэг чингэлгээр зөөсөн нүүрсний мөнгийг Сү.Батболдын "бо... ОРОС дахь АЛЛАГА Н.Учрал гишүүний эргэн ирэлт ба Эмийн жорын “цахимжилт” 10 хүн угаартаж нас барсан хэргийн мөрөөр... Авилгатай тэмцэх биш, тэмцдэг тогтолцоогоо нураасан найман ж... “Улаанбаатар-2024 гэрэл зургийн өдрүүд” нэгдсэн үзэсгэлэн зо... Ж.Бат-Эрдэнэ: Төмөр зам яагаад гацсан үнэнийг одоо хэлье С.Наранцогт: Ураны төсөл зогсоогүй, ажлууд хийгдэж байгаа Ардчилал бол эзлэх ёстой өндөрлөг биш, явах ёстой зам юм Буриад Монголын зарим түүх Олон Улсын Найрамдал цогцолборт Хүүхдийн хөгжлийг дэмжих тан... Элрэн баларч буй Л.Оюун-Эрдэнийн цаг хугацаа ЗГХЭГ-ын даргын хэлсэн ДОЛООН ХУДАЛ Дөрөвдүгээр сард ихэнх нутгаар салхи шуургатай, хүйтэн байх ... Батсүмбэр сумын 100 жилийн ойн барилдаанд улсын заан Б.Серик... Маргаашнаас баруун, зүүн аймгуудад цасан шуурга шуурна Эрчим хүчний шилжилт хийх өрхүүдийг сонгон шалгаруулж байна Москвад болсон зэвсэгт халдлагын хариуцлагыг "Исламын улс" б... Японд болсон газар хөдлөлтөөс хүчтэй хөдлөлт манай оронд дөр...
Top