Хуулийн өөрчлөлтийн дагуу хэмнэлт хийх, технологийн дэвшлийг ашиглах нэр дор Монголын ард түмэн цахим гавандаа ороод жил гаруйн хугацаа өнгөрлөө. Энэ бол нэг ёсны МАН-ын ард түмэндээ барьж буй “бэлэг” юм. Засгийн газар дижитал шилжилтийг эрчимжүүлж, цахим үндэстэн болно гэж чухамхүү л сүртэй зарласан. Гэтэл үнэн хэрэгтээ цахим үндэстэн болоод сүйд болсон юм ч алга...

Оросын шовинизм эдүгээ Кремлийн үйл хөдлөлийг хөтлөх ба гадагш хийх дайндаа хүн амаасаа ихээхэн дэмжлэг олж буй, хүн амынх нь ихэнхи нь Их Оросын үзэлд эргэлтгүй хөтлөгдсөн дүр зураг харагдах авай.

Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлийн 267 км, Зүүнбаян-Ханги чиглэлийн 226 км төмөр замыг бүрэн ашиглалтад оруулж чадвал жилд 50 сая тонн бүтээгдэхүүнийг нэмэлтээр экспортлох боломжтой. Тэмээнд биш, төмөр замчиддаа хөшөө босгох цаг ойрхон...

Хүсэн хүлээсэн шинэтгэлийг хийж, бидэнд хэрэгтэй авралын хаалгыг нээх боломж зөвхөн миний дэмждэг нам, дэмждэг хүмүүст л олдох учиртай юм шиг бодож явсан маань ч төөрөгдөл ажгуу. Мөрөөдөл биелүүлэх хүн нь заавал манай өнөө хэн байх ямар албатай юм бэ?!

Хууль зүйн сайд нэг л үнэн үг хэлсэн. Тэр “Энэ бол цоо шинэ зүйл биш. Өмнө нь байсан зохицуулалт” гэж. Үнэхээр шинэ юм биш, бүр социализмын үеийн Эрүүгийн хуульд байсан. Хэрвээ хуучин байсан болохоороо л зүй зохистой гэж үзэж байгаа бол шинэчлэл энэ тэр яриад яах юм. Социализмын үеийн Эрүүгийн хууль, ер нь бүх хуулиа буцаагаад сэргээгээд явья л даа. Цаазын ялаа ч гэсэн. Ардчилал, хүний эрх, олон улс, дэлхийн хамтын нийгэмлэгийн өмнө хүлээсэн хариуцлага энэ тэр гэж ярихаа л больчихъё.

Монгол улсын шинэ Үндсэн хууль батлагдаад 30 жил болжээ. Энэ хооронд Үндсэн хуульд хоёр удаа засвар орсон. Гэвч сүүлийн үед Үндсэн хуулин дахь Төрийн байгууламж, сонгуулийн зарчим, эрх мэдлийн хуваарилалтын талаар шүүмжлэл өрнөх боллоо. Одоо үйлчилж буй Үндсэн хуулин дахь төрийн байгууламж шилжилтийн үеийн үүрэг зорилгоо хангасан бөгөөд цаашид улс орон тогтвортой, илүү шударга тогтолцоотой болохын тулд Үндсэн хуулинд зарим өөрчлөлт оруулах хэрэгтэй тухай санал өрнөх болов. Үүнд зориулж хэлэлцүүлэгт нэмэр болох үүднээс Үндсэн хуулийн төрийн байгууламжийн бүлэгт бас нэгэн хувилбар санал болгож байна. Энэ нь хуулийн төсөл гэхээсээ өргөн олны хэлэлцүүлэг, мэтгэлцээн, санал бодлын хуваацалд зориулсан юм.

Соц нийгмийн үед төрийн байгууллага, үйл ажиллагаа, албан тушаалтныг шүүмжлэхийг “доромжлох” гэмт хэрэгт тооцдог, хатуу хүнд ял шийтгэдэг байж. Р.Чойном яагаад гудамжинд үхсэн, Тангадын Галсан нутаг заагдсан нь ийм шалтгаантай. Одоо МАН засаг барьж байгаа үедээ үүнийг гэмт хэрэгт тооцож, дахин хуульчлах гэж байна.

Монгол улс ч гэсэн Байрактарыг авах нь ашигтай. Үнэ хямд, үр дүнтэй, ашигтай юм. Байрактарыг цэргийн зориулалтаар ашиглахаас гадна уудам Монгол орны ой уулс тал хээрээр агаараас хяналт тавьж түймэр зэрэг зөрчлийг илрүүлэхэд ашиглаж болох юм. 

Хууль батлагдвал УИХ-аар дүүрэн “боов", "боорцог", "бохь" хочтой гишүүд чинь гомдлоо бариад цагдаагийн гадаа дугаарлана. Цагдаа олон нийтийн аюулгүй байдлыг хамгаалахын оронд дарга нарын өргөдөл, гомдлыг барагдуулдаг ажилтай болно.

Одоо болиоч ээ, Х.Баттулга аа! Монголын улс төрийн хаалгаар бус “тооноор” Таныг оруулахын тулд хэдэн ахмад настан, эмэгтэйчүүд, ээжүүд тарчлах ёстой юм бэ? Монгол Улсын хууль, хяналтын байгууллагууд хурууныхаа үзүүрээр пост бичсэний төлөө шалгаж хянадаг байтал улайм цайм эмзэг бүлгийн иргэдийг турхирч Улсын Дээд шүүхийн шийдвэрт нөлөөлөхийг завдаж буй, АТГ-т шалгуулж байгаа иргэн Х.Баттулгыг саатуулж шалгана уу!

Эцэст нь манай улсад био лаборатори байгаа гэх ийм хэд хэдэн ноцтой нотолгоонууд байгаа учраас манай иргэд дор бүрнээ анхаарч, сэрэмжээ нэмэгдүүлнэ үү.

Хөлгийг нуурын эрэгт гаргаж, “мөнхийн зогсоолд” нь тавьснаас хойш зургаан сар гаруйн хугацаа өнгөрсөн ч хөлөг далайн ерөөлд хэвтэж байх үеийн хог хаягдал, лаг шаврандаа баригдсан хэвээр. Юу ч хийсэн сэтгэл дутах юм даа.

УДШ-ийн хувьд нэг намыг хоёр удаа бүртгэх боломж байхгүй. Тиймээс Х.Баттулга нар АН-ын тамгыг авахыг тулд “алахаас буцахгүй” байдалд орсон бололтой.

Польш болон Европын олон орнууд Оросын дипломатуудыг хөөн гаргаад байна. Харин Монголд суугаа Оросын элчин сайд Оросын Украинд хийсэн дайныг дэмжсэн ажиллагаа Монголд явуулж, дайныг эсэргүүцсэн монгол иргэдэд анхааруулга өгсөн шигээ сууж байна.

Ноёлох оргилоос годройтсон Х.Баттулга эрсдэлгүй газардах зуураа, хууль дүрмээр хориотой зүйл заалтыг хүчээр хэрэгжүүлэхээр түрэмгийлэв. Түүний галын шугамд торгуулийн сумангийнхан нь өлсгөлөн зарлаж, өвлийн тэсгим жаварт хөлдүү цемент дээр хэд хоног хэвтлээ.

Сонгуулийн пропорциональ системийг гол болгож, парламентыг чадавхжуулъя, гишүүдийн тоог нэмэгдүүлье гэж байгаа боловч хоёр дахь хувилбар болгож ярьж байгаа хоёр танхимтай парламентын асуудал нь эргэлзэх бас нэг шалтаг, шалтгаан болж байна.

Бид хичнээн мод тарьж, хэдийг нь ургуулж чадах вэ гэдэг ганц манай улсын байгаль экологитой холбоотой биш, хоёр улсын эрх ашиг, харилцааны асуудал. Нэг үгээр “нүглийн нүдийг гурилаар хуурч” болохгүй шүү, ард нь заавал үр дүн байх ёстой гэсэн үг.

Ийм их мөнгөний бизнест улс төр, нийгмийн томоохон лобби бүлэглэл байхыг үгүйсгэх аргагүй.

Түүх бол цаг хугацаа орон зай л өөрчлөгдөхөөс бус, буй үйл явдал нь ахин дахин давтагдаж байдаг тасаршгүй үйл явц юм. Тиймдээ ч түүхээс сургамж авах ёстой гэдэг нь туйлын үнэн билээ. 

Өмнөхөөсөө өөр байна уу, олон жилийн дунджаас ялгаатай байна уу, дэлхийн нөгөө тохой, тойрогт байгаатай тохирохгүй байна уу хамаагүй. Хүсснээрээ өөрийнхөөрөө байгаарай. Амьдрахад ямар ч стандарт гэж байхгүй, мэдрэх боломжтой хором мөч л гэж бий!!