x

Э.Бат-Үүлд баярлах ёстой

Ерөнхий сайд асан С.Баярын хоёр жилийн өмнө хэвлүүлсэн “Жар хоног жарны бутархай” нэртэй ном чамгүй олон айлын ширээний ном болсон байх гэж бодож байна.

Уг номд тэрээр Э.Бат-Үүлийн тухай “миний муу найз” гэж байгаад “Дон Кихот салхин сэнстэй тэмцдэг шиг дэлхийд байхгүй болсон коммунизмын сүүдэр, коммунистуудтай л тэмцээд байдаг” хэмээн өрөвдсөн ч гэх үү, орчин үеийн хэллэгээр бол жаахан "доош хийсэн" байдаг юм. Одоо эргэж хараад тэр үгэндээ харамсдаг ч байж магадгүй. (Э.Бат-Үүлийг хийгээгүй хэргийн төлөө ял авсныг сонсоод их л цочсон байдаг юм) Учир нь өнөөдөр бий болоод байгаа нэг намын, үзэл суртлын, хууль, хүчний байгууллагуудын, дарга ангийн дарангуй байдлыг өөрөөр юу гэж хэлэхийг би хувьдаа мэдэхгүй.

1990 онд Монголд өрнөсөн Ардчилсан хувьсгалын удирагчдын нэг, Монгол Улсын баатар Э.Бат-Үүлийн хүү Б.Чулуудай өчигдөр хэвлэлийн бага хурал зарлаж, хорих 409-р ангид ял эдэлж буй Э.Бат-Үүл хуулийн байгууллагынхны дарангуй байдлыг эсэргүүцэн улс төрийн өлсгөлөн зарласан талаар мэдээллээ. Анхан шатны шүүхээс дөрвөн жилийн хорих ял сонссон түүнийг давж заалдах шатны шийдвэрийг хүлээж байх хооронд хорих анги, байгууллагаас түүний хэвлэн нийтлэх болон захидал харилцааны эрхийг хаан боогдуулсан нь хүний эрхийг ноцтой зөрчсөн үйлдэл хэмээн үзэж, Э.Бат-Үүл өлсгөлөн зарласан байна.

Монгол Улсын Үндсэн хуульд “Монгол Улсын иргэн дараахь үндсэн эрх, эрх чөлөөг баталгаатай эдэлнэ.

Үүнд,

-итгэл үнэмшилтэй байх, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх, үг хэлэх, хэвлэн нийтлэх эрх чөлөөтэй.

Онц болон дайны байдал зарласан тохиолдолд Үндсэн хууль, бусад хуульд заасан хүний эрх, эрх чөлөөг гагцхүү хуулиар хязгаарлаж болно” гэж заасан.

Өөрөөр хэлбэл, онц болон дайны байдал зарласнаас бусад тохиолдолд Монгол Улсын иргэн дээрх эрхүүдийг баталгаатай эдэлнэ. Онц болон дайны байдал зарласан тохиодолд иргэний энэ үндсэн эрхийг зөвхөн хуулиар хязгаарлана гэсэн байна. Тэгвэл өнөөдөр Монгол Улсад дайны байдал үүссэн үү, үгүй. Нийтийн хамарсан аюул осол, газар хөдлөлт, байгалийн гамшиг, халдварт өвчний улмаас онц байдал зарласан уу, үгүй. Тэгэхээр өөр ямар үндэслэл, шалгуураар түүний эрхийг хаан боогдуулсан байж болох вэ?

Э.Бат-Үүл хэлэхдээ прокурорын байгууллага, бүр тодорхой хэлбэл УЕП Б.Жаргалсайхан үүнд хамаатай гэсэн. Хорих анги байгууллага зөвхөн түүний өгсөн чиглэл, заавраар ажиллаж байна гэсэн. Гэтэл Нийслэлийн прокурорын газрын Ял эдлүүлэх ажиллагаанд хяналт тавих хэлтсийн хяналтын прокурор О.Баярсайхан энэ тухай “Прокурорын байгууллагаас Э.Бат-Үүлийн хуульд заасан эрх, эрх чөлөөг хаасан, хууль зөрчсөн үйлдэл хийгээгүй. Прокурорын байгууллага тийм үйл ажиллагаа явуулдаггүй. Зөвхөн ял эдлүүлэх ажиллагаа хуулийн дагуу явагдаж байгаа эсэх, хүний эрх зөрчигдсөн эсэхэд хяналт тавьдаг” гэсэн байна. Түүнийхээ араас “Э.Бат-Үүлийн захидал харилцааны эрх зөрчигдсөн асуудлаар хуульд заасан эрхийг хангаж ажиллахыг ШШГ байгууллагад албан бичиг хүргүүлсэн. Ар гэрт нь бичсэн захидлыг хорих анги өөрт холбогдолгүй зүйл бичсэн байна гэж хориглосон асуудлыг шалгаж, тодруулах арга хэмжээ авч байгаа” гэжээ.

Тэгэхээр эндээс ямартай ч Э.Бат-Үүлийн “захидал харилцааг нь хаасан” гэдэг мэдээлэл үнэний ортой байна. (оргүй байсан бол прокурор юу гэж ШШГ байгууллага руу бичиг шидээд сууж  байх билээ)  Тэр нь харин хууль зөрчсөн үү, үгүй юу? гэдэг асуудал.

О.Баярсайхан прокурорын хэлсэнчлэн Сэжигтэн, яллагдагчийг баривчлах, цагдан хорих шийдвэрийг биелүүлэх тухай хууль болон 2014 онд Хууль зүйн сайдын баталсан “Хорих байрны дотоод журам”-д  хоригдож байгаа хүний эрхийг заасан юм байна. Үүнд “захидал, цахилгаанаар харилцах, бичгийн хэрэгсэл ашиглах эрхтэй. Ирүүлсэн болон явуулсан захидал цахилгааныг хорих байрны удирдлага хянана” гэсэн юм байна. Бүр тодорхой хэлбэл, захидал, цахилгаанаар харилцахдаа оргон зайлахыг завдсан буюу захиалсан мэдээлэл дамжуулсан, эсвэл гэмт хэргийн бусад холбогдогч нартай үгсэн хуйвалдсан зүйл байна уу, үгүй юу гэдэгт  хорих байгууллага хяналт тавих үүрэгтэй. Түүнээс биш Украины, эсвэл өөр бусад асуудлаар захиа занаа бичсэн нь түүнийг дамжуулахаас татгалзах үндэслэл болохгүй ээ гэсэн үг. (Э.Бат-Үүлийн Украины дайны асуудлаар бичсэн нэг нийтлэл, хүү Б.Чулуудайд болон ач охиндоо бичсэн хоёр захидлыг хорихын удирдлага дамжуулахаас татгалзаад байгаа)

Тэгэхээр асуудлыг бүхэлд нь аваад үзвэл Э.Бат-Үүлийн захидал харилцааны эрхийг хаасан нь үнэн байна. Гэхдээ прокурорын байгууллага буюу Нийслэлийн прокурорын Ял эдлүүлэх асуудал хариуцсан хэлтэс үүнд хамааралгүй гэдгийг хяналтын прокурор О.Баярсайхан өөрийн амаар хэллээ. (ikon.mn сайтад 2022 оны гуравдугаар сарын 23-нд нийтлэгдсэн) Гэсэн хэдий боловч хорих ангийн удирдлага өөр хэн нэгний дохио зангаагаар энэ ажлыг хийсэн байна. Тэр нь хэн байж таарах вэ?

Тухайлбал, Оросууд шоронд хоригдож байсан сөрөг хүчний удирдагч Алексей Навальныйг “Оросын төрийн байгууллагаас гадаадад хэрэгжүүлж буй ажиллагааг шүүмжилсэн” хэргээр шүүж, есөн жилийн хорих ял нэмсэн тухай өчигдөрхөн манай хэвлэлүүд мэдээлсэн. Навальный өөрийн өмгөөлөгчөөр дамжуулж олон нийтийн сүлжээнд нийтлүүлсэн захидлуудаараа Оросын ард түмэнд хандаж Украин руу довтлохыг эсэргүүцэхийг уриалж байсан юм байна. Үүнээс нь болж Оросын төрийн Дум Эрүүгийн хуульдаа өөрчлөлт оруулаад Навальныйг дахин шүүсэн. Орост найтаахад Монголд ханиах... гэдэг билүү? Соц үеийн энэ хэлц үг одоо хэр нь хуучраагүй бололтой.

Э.Бат-Үүлийн “Ерөнхий прокурор Б.Жаргалсайханаас гарцаагүй шүү” гэж хэлээд байдаг нь ч гэсэн учиртай.  Товчхондоо Х.Баттулга Ерөнхийлөгчийн үед бий болгосон “хонгилын” систем тэр чигээрээ үлдсэний нэг нь манай прокурорын байгууллага. Хэдийгээр хорих анги, байгууллагын зүгээс ам нээж хэлээгүй байгаа боловч хорих, ял эдлүүлэх байгууллагад хүссэнээрээ нөлөөлж чадах ганц субьект нь прокурор гэдгийг хэн хүнгүй мэднэ. Ял эдлүүлэх ажиллагаанд хяналт тавих нэрийн дор хүссэнээрээ тулгаж, шаардаж чадна. Ингэхийн тулд заавал бичгээр үүрэг даалгавар өгөх ч шаардлагагүй.  

Тиймээс Э.Бат-Үүлийн хорих ангид зарласан энэ удаагийн өлсгөлөн бол нэгдүгээрт биднээс өдөр өдрөөр алдагдаж буй хүний эрх, эрх чөлөөг хамгаалж үлдэх, хоёрдугаарт үүнд дайсагнаж буй хууль, хүчний байгууллагуудын дур зорго, хуулиас давсан эрх дархыг хязгаарлахын төлөө хийж буй тэмцэл. Ядаж үүнийх нь төлөө Э.Бат-Үүлд баярлах ёстой. Хэр баргийн "шударгуу" улстөрч ийм нөхцөлд тийм зүйлийн төлөө явдаггүй юм.

Б.СЭМҮҮН

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (3)

  • иргэд олон түмэн (172.69.252.134)
    Усыг нь уувал ёсыг нь дагана гэж үг бий,нэгэнт гэмт үйлдэл нь баримтаар тогтоогдож,прокурорын хяналтаар батлагаажин шүүхийн шийдвэрээр ял оноосон бол ялтан шүүдээ, мөрөөрөө ялаа эдлэж хуулиа хүндэтгэн сахих нь ялтаны үүрэг,харин ял нь дэглэм нь хөнгөдсөн хүндэдсэн эсэхийг зохих газар хянан үзэх бизээ
    2022 оны 03 сарын 27 | Хариулах
  • Gana (172.69.45.132)
    Uneen unen.Tarhia ugaalgasan kommunistuudiin egreg tuushtai temtsegch bol Bat-Uul mun .
    2022 оны 03 сарын 27 | Хариулах
  • энэ үнэн (172.69.252.150)
    тиймээ
    2022 оны 03 сарын 25 | Хариулах
iШинэ мэдээ
256 мянган тонн эрчим хүчний нүүрсийг биржээр арилжлаа 5 цаг 35 мин Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Шанхайн хот төлөвлөлтийн үзэсгэлэнгийн танхимд зочлов 5 цаг 46 мин Улаанбаатарт шөнөдөө 9 хэм хүйтэн 5 цаг 52 мин Сургуулийн хоол тэжээлийн орчны үнэлгээг хийнэ 6 цаг 39 мин KIA өөрийн түүхэн анхны Пикапаа гаргалаа 11 цаг 54 мин Британийн Консерватив намыг анх удаагаа өнгөт арьстан эмэгтэй удирдана. 11 цаг 56 мин Элон Маск ялагдав: Twitter-ийн топ менежерүүд заргаа авлаа 12 цаг 0 мин Collins English Dictionary: 2024 ОНЫ ҮГИЙГ НЭРЛЭВ 12 цаг 2 мин Томхон жорлон бариад тууз хайчилдаг төрийнхөн нефтийн цооног нээхэд яагаад очсонгүй вэ 13 цаг 53 мин Соёлын сайдын тараасан, Сангийн сайдын самарсан төсөв 14 цаг 11 мин Боржин чулуун сийлбэрийн үзэсгэлэн Чингүнжавын талбайд нээлтээ хийлээ 14 цаг 56 мин “Voyager-1”-ийн 1981 оноос хойш ашиглагдаагүй төхөөрөмж ажиллаж эхэлжээ 15 цаг 9 мин УИХ-ын ажлын хэсэг, байнгын хороод хуралдана 15 цаг 13 мин А.Овечкин 860 дахь гоолоо орууллаа 15 цаг 18 мин Дэлхийн үнэмлэхүй аварга А.Бетербиевт орон сууцны эрхийн бичиг гардуулжээ 15 цаг 23 мин Дүрслэх урлагийн 2024 оны шилдэг бүтээлүүд тодорлоо 15 цаг 29 мин Гадаад харилцаа: Түншлэл, түншлэл, бас дахин түншлэл 15 цаг 37 мин “Хятад орныг танин мэдэх нь: Өвөр монголын соёлын өдрүүд” эхэллээ 15 цаг 43 мин УИХ-ын дэд дарга Б.Пүрэвдорж Сингапур Улсаас манай улсад суугаа Элчин сайдыг хүлээн авч уулзлаа 15 цаг 52 мин Хэрэглэгчийн эрх ашгийг хамгаалах тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийн ажлын хэсэг хуралдлаа 15 цаг 56 мин
iИх уншсан
ЧИЛИ: Гуравдагч ертөнцийн сайн, муу хосолсон хамгийн сонирхо... Би өөрийгөө гаж донтой гэдгээ 9 жилийн өмнө мэдсэн Энэ л бидний тавилан юм бол парламент, Засгийн газрыг ч гэсэ... Д.Цолмон: Цөмийн энергийн тухай хуульд тусгай АМНАТ-ийн хэмж... Ангэла Мэркелийн үлдээсэн аймшигт өв Эрчим хүчний шинэчлэл хийнэ гэж ард түмнээ хуурчихалгүй гүйц... Соёлын сайдын тараасан, Сангийн сайдын самарсан төсөв Томхон жорлон бариад тууз хайчилдаг төрийнхөн нефтийн цооног... Гадаад харилцаа: Түншлэл, түншлэл, бас дахин түншлэл Монгол бахархлын өдөрт зориулсан үндэсний бөхийн барилдааны ... Дэлхийн хамгийн анхны нисэхийн компаниудын нэг татан буугдла... КИВИ: Анхны бүрэлдэхүүнээрээ тоглож, хит дуунуудаа дуулна Дэлхийн үнэмлэхүй аварга А.Бетербиевт орон сууцны эрхийн бич... З.Цэгмэд: Эрэгтэй хүн өөртөө маш их хайртай байх хэрэгтэй Гавьяат тамирчин С.Цэрэнчимэд Дэлхийн хошой мөнгөн медальтан... Бан Ги Мүн: Монголын түүх өнгөрсөн үед зогсож хоцорсон үйл я... Долоо хоногийн цаг агаарын урьдчилсан төлөв ХАЛЛОВЭЭН ба МОНГОЛЧУУД KIA өөрийн түүхэн анхны Пикапаа гаргалаа Тавантолгой Түлш: 8000 орчим айл манай түлшийг түлэхгүй байн...
Top