Шинжлэх ухаан
Гватемалын хойд нутгаас 2800 жилийн өмнөх Майягийн хот илэрч, эртний соёлын шинэ нээлт болов
Гватемалын хойд хэсгээс археологичид МЭӨ 800-500 оны үед хамаарах, эртний Майя соёл иргэншлийн ул мөр бүхий томоохон хот сууринг илрүүлсэн тухай тус улсын Соёлын яам мэдэгдлээ. Энэхүү нээлт нь тус бүс нутгийн археологийн судалгаанд шинэ хуудас нээж, Майягийн соёлын үүсэл, хөгжлийн талаар илүү гүнзгий ойлголт өгөхөд хүргэж байна.
2025-05-30
Алт дэлхийн цөмөөс дээш “цацагдаж” гарч ирдэг байж болзошгүйг эрдэмтэд тогтоожээ
Геттингений их сургуулийн судлаачид дэлхийн гүн дэх алтны нөөц хаанаас гаралтайг тогтоох шинэ баримт илрүүллээ. “Нэйчур” (Nature) сэтгүүлд нийтлэгдсэн судалгаагаар, дэлхийн цөмд агуулагддаг металлууд халуун мантийн урсгалаар дээш хөдөлж, галт уулын идэвхжилээр дамжин газрын гадаргад хүрдэг байж болзошгүй хэмээн дүгнэсэн байна.
2025-05-30
Хүн хичнээн хугацаанд хоолгүй байж чадах вэ?
Хүний бие махбод ямар ч хоол тэжээлгүйгээр тэсвэрлэх хугацаа тухайн хүний эрүүл мэнд, биеийн жин, орчны нөхцөл, хөдөлгөөн, ус уух боломж зэргээс ихээхэн хамаардаг. Гэхдээ ерөнхий дүр зураг тодорхой байдаг.
2025-05-28
Жендэр ба уур амьсгалын өөрчлөлтийн олон улсын хурал Улаанбаатарт эхэллээ
Монгол Улсын Засгийн газар, Байгаль орчин, уур амьсгалын өөрчлөлтийн яам, Жендэрийн Үндэсний хороо хамтран “Жендэрийн тэгш байдал ба уур амьсгалын өөрчлөлт” сэдэвт олон улсын хурлыг Азийн Хөгжлийн Банкны дэмжлэгтэйгээр Улаанбаатар хотноо тавдугаар сарын 22-23-ны өдрүүдэд зохион байгуулж байна.
2025-05-22
Нүдний ухархайгаар дамжуулан хүзүүний нугалмын хорт хавдрыг амжилттай авлаа
АНУ-ын мэс засалчид дэлхийд анх удаа нүдний ухархайгаар дамжуулан хүзүүний дээд нугалмын хорт хавдрыг амжилттай авсан талаар The Washington Post сонин болон Мэрилендийн их сургуулийн Анагаах ухааны төв мэдээлэв. Уг мэс заслыг мэдрэлийн мэс заслын эмч Мохамед Лабиб удирдан гүйцэтгэсэн бөгөөд энэ нь анагаах ухаанд шинэ хуудас нээсэн чухал үйл явдал боллоо.
2025-05-13
Нобелийн хороо Японд цөмийн зэвсгийг хураах сэдвээр арга хэмжээ зохион байгуулна
Норвегийн Нобелийн хороо Япон улсад ирэх долоодугаар сард цөмийн зэвсгийг хураах, үл дэлгэрүүлэх асуудлаар олон улсын арга хэмжээ зохион байгуулахаар төлөвлөж байгааг NHK телевиз мэдээллээ. Энэ арга хэмжээ нь өнгөрсөн онд Нобелийн Энх тайвны шагналыг хүртсэн “Nihon Hidankyo” байгууллагын үйл ажиллагаатай уялдуулан зохион байгуулагдахаар төлөвлөгджээ. Тус байгууллага нь Хирошима, Нагасаки хотуудад хаясан атомын бөмбөгдөлтөөс амьд үлдсэн хүмүүсийг төлөөлдөг юм.
2025-05-13
Японы “ispace” компанийн буугч аппарат Сарыг тойрон эргэлдэж эхэллээ
Японы хувийн “ispace” компанийн бүтээсэн буугч аппарат “Resilience” Сарны тойрог замд амжилттай оржээ. Тус компани өнөө өглөө албан ёсоор мэдэгдэл гаргаж, Саран дээр буух хүртэлх хугацааг тоолохоор болж буйгаа зарлалаа. “Resilience” нь Сарны хөрснөөс дээж цуглуулж, шинжлэх ухааны туршилт хийх зориулалттай бичил аппараттай юм.
2025-05-08
Азид цор ганц “ханын зурагт бунхан” болох Шороон бумбагарын дурсгал Архангайгаас олджээ
Булган аймгийн Баяннуур сумын Шороон бумбагар хэмээх дурсгал Монгол төдийгүй Азид цөөн олдох ханын зураг бүхий бунхан байдлаараа онцлог бөгөөд 1500 жилийн тэртээх нүүдэлчдийн соёл, урлагийг хадгалсан хосгүй өв болон бүртгэгдэж байна.
2025-05-06
Монголын анагаах ухааны эртний номуудыг ЮНЕСКО-н жагсаалтад бүртгэв
“Хүйс толгойн бичиг”, “Дээрээс тогтоосон дүрсийн тус бүрийг бүртгэсэн бичиг” номыг ЮНЕСКО-гийн Дэлхийн дурсамж хөтөлбөрийн олон улсын жагсаалтад бүртгэжээ. “Дээрээс тогтоосон дүрсийн тус бүрийг бүртгэсэн бичиг” ном нь Дэлхийн дурсамж хөтөлбөрийн жагсаалтад Монгол Улсаас анх удаагаа бүртгүүлж байгаа анагаах ухааны эртний сурвалж бичиг болов.
2025-04-23
Азийн цаг уурын байгууллагуудын төлөөлөгчид цахим чуулганд оролцож байна
Дэлхийн Цаг Уурын Байгууллагаас (ДЦУБ) зохион байгуулж буй Азийн хоёрдугаар бүсийн 18 дугаар чуулган (РА II-18) энэ сарын 22-25-ны өдрүүдэд цахимаар зохион байгуулагдаж байна. Уг чуулган нь Азийн бүс нутгийн Үндэсний Цаг уур, усны байгууллагууд (ҮЦУУБ)-ын төлөөлөгчдийг нэгтгэж буйгаараа онцлогтой юм.
2025-04-23
Хүннү гүрний 2.2 метр өндөр эрийн араг ясыг адууны ястай нь хамт олжээ
Сэлэнгэ аймгийн Нэгдсэн музейн байгаль, археологи, үнэт металл зэрэг үзмэрүүд дундаас хүннү гүрний үеийн түүхийн дурсгал олон хүний анхаарлыг татаж байна. Тус музейд хадгалагдаж буй хамгийн онцлох үзмэрийн нэг бол 2200 гаруй жилийн өмнөх хүн болон адууны араг ясны хамт олдвор юм.
2025-04-18
Хүний шүдийг лабораторид ургуулж, имплантыг орлох шинэ арга нээгдлээ
Лондоны Хатан хааны коллежийн эрдэмтэд анх удаа хүний шүдийг лабораторийн нөхцөлд амжилттай ургуулсан тухай мэдээлж байна. Энэхүү шинэлэг технологи нь унасан шүдийг дахин ургуулж, өнөөгийн ломбо, шүдний суулгац (имплант) зэрэг уламжлалт аргыг орлох боломжтой гэж судлаачид онцолжээ.
2025-04-16
Их дэлбэрэлт үнэхээр нэг цэгт болсон уу?
Хорвоо ертөнц хэрхэн эхэлсэн тухайд хүмүүс олонтаа "Их дэлбэрэлт" гэх үгтэй танил. Энэ нэр томъёо нь олон нийтэд буруу төсөөлөл төрүүлэх нь бий. Тухайлбал, нэгэн цэгт ямар нэгэн зүйл дэлбэрч, гар бөмбөг мэт дэлбэрэлтээс үүдэн одод, галактикууд тал тал тийш цацагдсан мэтээр ойлгодог. Гэвч орчин үеийн шинжлэх ухаан энэ ойлголтыг өөрөөр тайлбарлаж байна.
2025-04-16
Америкийн сансарт нисэгчид үнэхээр Саран дээр буусан уу?
Сарны гадаргад хүн хөл тавьсан түүхэн үйл явдал олон арван жилийн туршид маргаан, хардлагын сэдэв болсоор ирсэн. Зарим хүмүүс “Аполлон-11” хөлгийн аяллыг, тэр дундаа Нил Армстронг, Базз Олдрин нар Сарны хөрсөн дээр буусан үйл явцыг киноны студид бүтээсэн хиймэл зураг авалт гэж үздэг. Гэвч энэ нь үндэслэлгүй төөрөгдөл бөгөөд олон улсын шинжлэх ухааны нотолгоо түүнийг няцааж иржээ.
2025-04-16
Хар нүх Дэлхийд аюул учруулах уу?
Сансрын уудамд хүний төсөөллөөс давсан хүчирхэг үзэгдлүүд оршсоор ирсэн бөгөөд тэдгээрийн нэг нь хар нүх юм. Хар нүх гэдэг нь маш их татах хүчтэй, гэрэл ч түүнээс зугтаж чаддаггүй биет бөгөөд ойртсон ямар ч бодис, долгионыг залгиж чадах онцгой шинжтэй.
2025-04-16
Цацраг идэвхт хаягдлыг галт уулын хайлмагт хаяж болох уу?
Кино, уран зөгнөлт бүтээлүүд дээр гардаг шиг халуун магмагаар дүүрсэн галт уулын тогоонд аюултай хаягдлыг шидээд, устгаж болно гэж олон хүн төсөөлдөг. Гэвч бодит байдал дээр энэ санаа шинжлэх ухааны хувьд огт тохиромжгүй, бүр аюул дагуулах эрсдэлтэй.
2025-04-11
Тэнгэрийн ван гаргийн нэг өдөр 28 секундээр уртассан болохыг тогтоожээ
Тэнгэрийн ван гаргийн нэг өдөр өмнө тооцоолж байснаас 28 секундээр уртассан болохыг “Хаббл” сансрын дурангаар хийсэн арван жилийн ажиглалтын үр дүнд тогтоосон талаар “Nature Astronomy” сэтгүүлд мэдээлжээ.
2025-04-09
Монголын говиос хоёр хуруутай шинэ үлэг гүрвэл олдлоо
Өвөрмөц бүтцээрээ палеонтологичдын анхаарлыг татсан хоёр хуруутай шинэ үлэг гүрвэл Монголын говиос илэрлээ. Урьдчилсан судалгаагаар энэ нь Цэрдийн галавын үед амьдарч байсан, урт хумстай, хоёр хөлт, өвсөн тэжээлт теризинозаврын шинэ төрөл зүйл болох нь тогтоогджээ.
2025-03-27
Ангараг гарагтай холбоотой солирыг Японы Дэлхийн экспод дэлгэн үзүүлнэ
Японы Осака хотод ирэх сард нээгдэх Дэлхийн экспогийн хүрээнд анх удаа олон нийтэд үзүүлэх “Ангарагийн чулууг” тус улсын баруун нутгаас экспо зохион байгуулагдах газарт зөөвөрлөн авчирч байна. Уг чулууг 2000 онд Японы судлаачид Антарктидаас олсон бөгөөд олон арван мянган жилийн өмнө Ангараг гарагаас Дэлхий рүү буусан солир болохыг шинжилгээний үр дүнгээр баталжээ.
2025-03-27
Пи тооны өдөр өнөөдөр тохиож байна
Дэлхий даяар жил бүрийн гуравдугаар сарын 14-нд Пи тооны өдрийг тэмдэглэдэг. Учир нь энэ математик тогтмолын эхний гурван орон 3.14 бөгөөд энэ утгатай тохирч буй тул 1988 оноос эхлэн тэмдэглэж иржээ.
2025-03-14
