Шинжлэх ухаан
Японы “ispace” компанийн буугч аппарат Сарыг тойрон эргэлдэж эхэллээ
Японы хувийн “ispace” компанийн бүтээсэн буугч аппарат “Resilience” Сарны тойрог замд амжилттай оржээ. Тус компани өнөө өглөө албан ёсоор мэдэгдэл гаргаж, Саран дээр буух хүртэлх хугацааг тоолохоор болж буйгаа зарлалаа. “Resilience” нь Сарны хөрснөөс дээж цуглуулж, шинжлэх ухааны туршилт хийх зориулалттай бичил аппараттай юм.
2025-05-08
Азид цор ганц “ханын зурагт бунхан” болох Шороон бумбагарын дурсгал Архангайгаас олджээ
Булган аймгийн Баяннуур сумын Шороон бумбагар хэмээх дурсгал Монгол төдийгүй Азид цөөн олдох ханын зураг бүхий бунхан байдлаараа онцлог бөгөөд 1500 жилийн тэртээх нүүдэлчдийн соёл, урлагийг хадгалсан хосгүй өв болон бүртгэгдэж байна.
2025-05-06
Монголын анагаах ухааны эртний номуудыг ЮНЕСКО-н жагсаалтад бүртгэв
“Хүйс толгойн бичиг”, “Дээрээс тогтоосон дүрсийн тус бүрийг бүртгэсэн бичиг” номыг ЮНЕСКО-гийн Дэлхийн дурсамж хөтөлбөрийн олон улсын жагсаалтад бүртгэжээ. “Дээрээс тогтоосон дүрсийн тус бүрийг бүртгэсэн бичиг” ном нь Дэлхийн дурсамж хөтөлбөрийн жагсаалтад Монгол Улсаас анх удаагаа бүртгүүлж байгаа анагаах ухааны эртний сурвалж бичиг болов.
2025-04-23
Азийн цаг уурын байгууллагуудын төлөөлөгчид цахим чуулганд оролцож байна
Дэлхийн Цаг Уурын Байгууллагаас (ДЦУБ) зохион байгуулж буй Азийн хоёрдугаар бүсийн 18 дугаар чуулган (РА II-18) энэ сарын 22-25-ны өдрүүдэд цахимаар зохион байгуулагдаж байна. Уг чуулган нь Азийн бүс нутгийн Үндэсний Цаг уур, усны байгууллагууд (ҮЦУУБ)-ын төлөөлөгчдийг нэгтгэж буйгаараа онцлогтой юм.
2025-04-23
Хүннү гүрний 2.2 метр өндөр эрийн араг ясыг адууны ястай нь хамт олжээ
Сэлэнгэ аймгийн Нэгдсэн музейн байгаль, археологи, үнэт металл зэрэг үзмэрүүд дундаас хүннү гүрний үеийн түүхийн дурсгал олон хүний анхаарлыг татаж байна. Тус музейд хадгалагдаж буй хамгийн онцлох үзмэрийн нэг бол 2200 гаруй жилийн өмнөх хүн болон адууны араг ясны хамт олдвор юм.
2025-04-18
Хүний шүдийг лабораторид ургуулж, имплантыг орлох шинэ арга нээгдлээ
Лондоны Хатан хааны коллежийн эрдэмтэд анх удаа хүний шүдийг лабораторийн нөхцөлд амжилттай ургуулсан тухай мэдээлж байна. Энэхүү шинэлэг технологи нь унасан шүдийг дахин ургуулж, өнөөгийн ломбо, шүдний суулгац (имплант) зэрэг уламжлалт аргыг орлох боломжтой гэж судлаачид онцолжээ.
2025-04-16
Их дэлбэрэлт үнэхээр нэг цэгт болсон уу?
Хорвоо ертөнц хэрхэн эхэлсэн тухайд хүмүүс олонтаа "Их дэлбэрэлт" гэх үгтэй танил. Энэ нэр томъёо нь олон нийтэд буруу төсөөлөл төрүүлэх нь бий. Тухайлбал, нэгэн цэгт ямар нэгэн зүйл дэлбэрч, гар бөмбөг мэт дэлбэрэлтээс үүдэн одод, галактикууд тал тал тийш цацагдсан мэтээр ойлгодог. Гэвч орчин үеийн шинжлэх ухаан энэ ойлголтыг өөрөөр тайлбарлаж байна.
2025-04-16
Америкийн сансарт нисэгчид үнэхээр Саран дээр буусан уу?
Сарны гадаргад хүн хөл тавьсан түүхэн үйл явдал олон арван жилийн туршид маргаан, хардлагын сэдэв болсоор ирсэн. Зарим хүмүүс “Аполлон-11” хөлгийн аяллыг, тэр дундаа Нил Армстронг, Базз Олдрин нар Сарны хөрсөн дээр буусан үйл явцыг киноны студид бүтээсэн хиймэл зураг авалт гэж үздэг. Гэвч энэ нь үндэслэлгүй төөрөгдөл бөгөөд олон улсын шинжлэх ухааны нотолгоо түүнийг няцааж иржээ.
2025-04-16
Хар нүх Дэлхийд аюул учруулах уу?
Сансрын уудамд хүний төсөөллөөс давсан хүчирхэг үзэгдлүүд оршсоор ирсэн бөгөөд тэдгээрийн нэг нь хар нүх юм. Хар нүх гэдэг нь маш их татах хүчтэй, гэрэл ч түүнээс зугтаж чаддаггүй биет бөгөөд ойртсон ямар ч бодис, долгионыг залгиж чадах онцгой шинжтэй.
2025-04-16
Цацраг идэвхт хаягдлыг галт уулын хайлмагт хаяж болох уу?
Кино, уран зөгнөлт бүтээлүүд дээр гардаг шиг халуун магмагаар дүүрсэн галт уулын тогоонд аюултай хаягдлыг шидээд, устгаж болно гэж олон хүн төсөөлдөг. Гэвч бодит байдал дээр энэ санаа шинжлэх ухааны хувьд огт тохиромжгүй, бүр аюул дагуулах эрсдэлтэй.
2025-04-11
Тэнгэрийн ван гаргийн нэг өдөр 28 секундээр уртассан болохыг тогтоожээ
Тэнгэрийн ван гаргийн нэг өдөр өмнө тооцоолж байснаас 28 секундээр уртассан болохыг “Хаббл” сансрын дурангаар хийсэн арван жилийн ажиглалтын үр дүнд тогтоосон талаар “Nature Astronomy” сэтгүүлд мэдээлжээ.
2025-04-09
Монголын говиос хоёр хуруутай шинэ үлэг гүрвэл олдлоо
Өвөрмөц бүтцээрээ палеонтологичдын анхаарлыг татсан хоёр хуруутай шинэ үлэг гүрвэл Монголын говиос илэрлээ. Урьдчилсан судалгаагаар энэ нь Цэрдийн галавын үед амьдарч байсан, урт хумстай, хоёр хөлт, өвсөн тэжээлт теризинозаврын шинэ төрөл зүйл болох нь тогтоогджээ.
2025-03-27
Ангараг гарагтай холбоотой солирыг Японы Дэлхийн экспод дэлгэн үзүүлнэ
Японы Осака хотод ирэх сард нээгдэх Дэлхийн экспогийн хүрээнд анх удаа олон нийтэд үзүүлэх “Ангарагийн чулууг” тус улсын баруун нутгаас экспо зохион байгуулагдах газарт зөөвөрлөн авчирч байна. Уг чулууг 2000 онд Японы судлаачид Антарктидаас олсон бөгөөд олон арван мянган жилийн өмнө Ангараг гарагаас Дэлхий рүү буусан солир болохыг шинжилгээний үр дүнгээр баталжээ.
2025-03-27
Пи тооны өдөр өнөөдөр тохиож байна
Дэлхий даяар жил бүрийн гуравдугаар сарын 14-нд Пи тооны өдрийг тэмдэглэдэг. Учир нь энэ математик тогтмолын эхний гурван орон 3.14 бөгөөд энэ утгатай тохирч буй тул 1988 оноос эхлэн тэмдэглэж иржээ.
2025-03-14
Уур амьсгалын өөрчлөлт хиймэл дагуулуудын тоонд нөлөөлж магадгүй
Уур амьсгалын өөрчлөлтийн улмаас дэлхий орчмын сансрын орчин өөрчлөгдөж, энэ зууны төгсгөл гэхэд нам дор тойрог замд ажиллах хиймэл дагуулуудын тоо цөөрөх эрсдэлтэй гэж Массачусетсийн Технологийн хүрээлэн (MIT)-ийн судлаачид тогтоолоо.
2025-03-12
Дэлхийн дотоод цөм 15 жилийн дараа бүрэн зогсоно гэж эрдэмтэд анхаарууллаа
АНУ, Хятад, Францын эрдэмтэд манай гаргийн дотоод цөмийн эргэлт 15 жилийн дараа бүрэн зогсох магадлалтай гэж дүгнэжээ. Энэхүү судалгааны материал шинжлэх ухааны Nature сэтгүүлд нийтлэгдсэн бөгөөд цөмийн хөдөлгөөнд гарч буй өөрчлөлт Дэлхийн соронзон орон болон бусад геологийн үйл явцад нөлөөлж болзошгүйг онцолсон байна.
2025-02-19
“Ялтын бага хурал-80 ба Монгол Улс” эрдэм шинжилгээний хурал боллоо
Гадаад харилцааны яам, Шинжлэх ухааны академи, Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн Стратеги судалгааны хүрээлэн хамтран зохион байгуулсан “Ялтын бага хурал-80 ба Монгол Улс” сэдэвт эрдэм шинжилгээний хурал өнөөдөр ГХЯ-нд боллоо.
2025-02-10
2025 он – Квантын шинжлэх ухаан, технологийн олон улсын жил
НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблей 2025 оныг "Квантын шинжлэх ухаан, технологийн олон улсын жил" болгон зарлаж, ЮНЕСКО уг арга хэмжээг удирдан зохион байгуулахаар боллоо.
2025-02-05
Бенну астероидын дээжнээс амьдралын үндэс болох органик нэгдлүүд илрүүлжээ
АНУ-ын сансар судлалын НАСА агентлагийн "Осирис-Рекс" хөтөлбөрийн хүрээнд авчирсан Бенну астероидын дээжнээс амьдрал үүсэн бий болоход зайлшгүй шаардлагатай органик нэгдлүүд болон эрдэс бодис илрүүлсэн нь эрдэмтдийн дунд шуугиан тариад байна.
2025-01-30
Монгол нутгаас олдсон Буддын хамгийн эртний дүрслэл илэрлээ
Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээс 1000 гаруй хүн чулуун хөшөө олдсон байдаг ч, Ингэт толгой орчмоос илрүүлсэн энэхүү хүн чулуу нь онцгой ач холбогдолтой болохыг археологичид тогтоолоо. Судалгаагаар уг хүн чулуу нь 1500 орчим жилийн настай буюу Жужан улсын төгсгөл үеэс хамаарах Буддагийн дүрслэлтэй шашны эхэн үеийн дэлгэрэлтийг батлах анхны биет өв болох нь тогтоогджээ.
2025-01-30
