x

Далай ба амьдралын утга учир

1952 оны зургаадугаар сард АНУ-ын Загас ба зэрлэг ан амьтдыг хамгаалах алба хамгийн алдартай далайн биологичоосоо огцрох хүсэлт агуулсан захидал хүлээн авчээ. Огцрох болсон шалтгаанаа тэрээр "Би бичихэд цаг заваа зориулъя" гэж илэн далангүй хэлсэн байна. Ингээд тэрээр олон нийтийн дуу хоолойг өөрчлөлтийн хэрэгсэл болгон ашиглах эрх чөлөөг олж, дэлхийн экологийн ухамсрыг зоригтой нээлттэй захидлаар сэрээж, байгалийг мөлжсөнийхээ төлөө засгийн газарт хариуцлага тооцож байв.

Хорин есөн настайдаа Рэйчел Карсон (1907 оны тавдугаар сарын 27-оос 1964 оны дөрөвдүгээр сарын 14) хээрийн туслахаар цагийн 6.50 долларын цалинтай засгийн газрын хамгийн доод шатанд ажиллаж эхэлжээ. Усны биологийн шинэхэн судлаачийн хувьд далайн усны урсгал, жил бүрийн далайн тооллогын тайлангуудын дундуур гүйж байхдаа тэрээр шинжлэх ухаан, яруу найраг хоорондох эрэг хавиар алхах ер бусын авьяастай зохиолчийн дуу хоолойгоо олж мэдсэн аж. Үндэсний номын шагналыг хүртсэн "Бидний эргэн тойрон дахь тэнгис" хэмээх өөр бусадтай жишимгүй эссэгээрээ тэрээр далай доорхи сарнаас ч илүү нууцлаг ертөнцөд хүний ​​төсөөллийг урьсан юм. 45 насандаа Карсон эгчийгээ нас барсны дараа өргөж аван өсгөсөн хүү болон өөрийн ээжийгээ тэжээж байсан өдрийн ажлаасаа чөлөөлөгдөн хүүхэд насныхаа мөрөөдөл далайн эрэг дээр амьдарч эхэлжээ.

Шинэ Английн эрэг дагуу эрэл хийсний дараа тэрээр түүний хайртай Мелвиллийн тухай дуртай номынх хуудаснаас нь ургаад гараад ирсэн гэлтэй эргээрээ дүүрэн далайн хавтай, байс гээд далайн давалгаатай цуг халимнууд үсрэлддэг Хешскот голын аманд мөнх ногоон мод, царс модны дунд оршдог Мэйн мужийн үзэсгэлэнт арал болох Вест Саутпортод дурлажээ. Номын нөөц ашигласны төлбөрөөр тэрээр зуслангийн байшин барих газар худалдаж авсан байна. Тэнд тэрээр удалгүй хайр сэтгэл нь Карсоны байгаль орчны хөдөлгөөнийг дэмжих ёс суртахууны эр зориг болон даамжирч төд удалгүй өөрийг нь дэмжих сэтгэлийн ханьтайгаа уулзжээ. Тэгээд бас тэрээр дараагийн номоо зохиож, хайрт Доритотойгоо "бага далайн түрлэгт" хамт явж, "Түүний гоо үзэсгэлэн, нууцыг мэдэрсэний" төлөө хэмээн зориулан тэмдэглэх болжээ.

Тэнгисийн ирмэг нэрт ном нь далайн эргийн амбицтай хөтөч байсан бөгөөд Карсон "хязгааргүй амралтаар хөдөлж, үүрд мөнхөд үргэлжлэх дэлхийн үйл явцыг яарамгүй эргэцүүлэн бодох мэдрэмжийг" олсон газар байв. Далайд дуртай Уитман нэгэнтээ "хуваагч шугам, холбоо, уулзвар... бодит ба идеалыг хослуулж, тус бүр нь нөгөөгийнхөө хэсгийг бүрдүүлдэг" гэж өргөмжилсөн хачирхалтай бөгөөд гайхалтай хил хязгаар бол далай юм.

Энэхүү ном нь бидний алдах зүйлээс сэрэмжлүүлэг байсан бөгөөд 1950-иад оны эхээр бичихдээ дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлтийн системтэй баримтжуулсан, "сайн хүлээн зөвшөөрөгдсөн" баримтыг Карсон тэмдэглэжээ. Гэхдээ энэ нь юуны түрүүнд баяр байсан, учир нь энэ нь бидэнд юу байгаа, бид юу болох тухай, "АМЬДРАЛ гэж мэддэг тэр гайхамшигт, хатуужилтай, амин чухал, дасан зохицох чадвартай зүйлд хэрхэн хүрч ирснийг" илтгэх хамгийн үр дүнтэй арга хэрэгсэл байв. Далай ертөнцийн нэг хэсгийг эзэлдэг бөгөөд бүх талаас нь асар их харалган хүч үйлчилж байсан ч хэрхэн өөрийгөө тохируулахаа мэдэж, амьд үлдэж чадсан агуу их хүч юм.

Амьдралын түүхийг өгүүлэхдээ уг ном нь Карсоны яруу найргийн үзэгний дор симфони болсон байх нь гарцаагүй. Шөнийн далайн түрлэг ажлынхаа цонхоор орж ирэхэд, доорх хад чулууг манан бүрхэж буйг хараад тэрээр дэлхийн далайг тойрч, холбодог оршихуйн цогцыг олж тэмдэглэжээ.

“… Өсөн нэмэгдэж буй далайн түрлэгийг сонсоод би манангүй өмнөд эрэг дээр гарч, бүх долгионыг мөнгөлөг саарлаар ​​бүрхэж, нойтон элсэнд хурган гялалзсан элсэнд хүрч, миний мэдэх бусад эрэг дээр хэрхэн шахагдаж байгааг төсөөлөн байна. Сарны гэрэлт оргилууд болон шүрэн хадны харанхуй агуйн эсрэг урсгалаа илгээж, илүү алслагдсан эрэг.

Дараа нь миний бодлоор байгаль, оршин суугчдын хувьд өөр өөр байдаг эдгээр эрэг нь далайн нэгдмэл мэдрэмжээр бүтэн болно. Учир нь энэ цаг мөчид миний мэдэрч буй ялгаа нь цаг хугацааны урсгал, далайн урт хэмнэл дэх бидний байрлалаар тодорхойлогддог агшин зуурын ялгаа юм. Нэгэн удаа миний доорх энэ чулуурхаг эрэг нь элсэрхэг тал байв. Дараа нь тэнгис дээшилж, шинэ эргийн шугам олов. Мөн дахин зарим нэг сүүдэртэй ирээдүйд далайн эрэг нь эдгээр чулуулгийг элсэнд нунтаглаж, эргийг өмнөх байдалд нь буцаах болно. Тиймээс миний оюун санаанд эдгээр эрэг орчмын хэлбэрүүд нэгдэн нийлж, шилжин суурьшсан калейдоскоп хэв маягт нийлдэг бөгөөд үүнд ямар ч эцсийн байдал, эцсийн бөгөөд тогтсон бодит байдал байхгүй - дэлхий далай шиг шингэн болж байна...” 

Карсоныг нас барсан жил Дороти чандарын үнсийг нь чулуун буланд цацаж байх үед Жеймс Болдуин "Юу ч тогтворгүй, үүрд, үүрд мөн үүрд ... далай чулууг тээрэмдэхээ больдоггүй" гэсэн яруу найргийн хувьд эдгээр оршихуйн далд санааг давтаж байв. Карсон - одоо ч амьд, үргэлжилсэн далайд мөнх бус агшинд арлуулсан хэвээр байна”.

Түүний номноос нэмж ишлэхэд: 

“Эдгээр бүх эрэг дээр өнгөрсөн ба ирээдүйн цуурайнууд байдаг: өмнөх бүх зүйлийг устгасан боловч агуулж буй цаг хугацааны урсгал; далайн мөнхийн хэмнэл - далайн түрлэг, далайн давалгаа, урсгалд дарагдсан голууд - хэлбэр дүрслэх, өөрчлөгдөх, давамгайлах; Өнгөрсөн үеэс үл мэдэгдэх ирээдүй рүү далайн ямар ч урсгал шиг тасралтгүй урсдаг амьдралын урсгал.

 […]

Далайн эргийн амьдралыг эргэцүүлэн бодоход бидний гарт баригдахгүй оршдог бүх нийтийн үнэнийг дамжуулам эвгүй мэдрэмж төрүүлдэг. Шөнийн далайд микроскопийн гэрлээ анивчуулж буй диатомуудын сүргүүд юу гэсэн дохио вэ? Бяцхан амьтад өөрийн оршин тогтнох хэрэгцээгээ далайн эрэг дээр хайж олдог, хад чулууг нутагшуулж, цайруулж байгаа легионууд ямар үнэнийг илэрхийлдэг вэ? Эргийн хад чулуу, хогийн ургамлуудын дунд ямар нэгэн триллионоор оршин байхыг шаарддаг далайн тор шиг өчүүхэн жижигхэн биет ямар нэг шалтгааны улмаас бидэнд үл ойлгогдохуйц байдаг нь ямар учиртай юм бэ? Үнэн утга нь үргэлж биднийг дагадаг бас дандаа бултдаг тэгээд түүний эрэл хайгуулын явцад бид Амьдралын туйлын нууцад ойртдог”.

"Тэнгисийн ирмэг" дэлхий дээр гэрэлтэх үед лекц унших урилга, хүлээн авалтын илтгэл зэрэгт шүүмжлэлт магтаал, өргөмжлөл ар араасаа цувран иржээ. Анхаарал татах, олны өмнө гарахад үргэлж эвгүй байдаг Карсон илүү сонгомол болж, эмэгтэйчүүдийн холбоо, ашгийн бус соёлын байгууллагуудыг арилжааны дур булаам шатнаас илүүд үздэг болсон. Түүнийг үг хэлэх үед түүний үгс номын санчдын хурлын өмнө хэлсэн үг шиг бараг өргөл болж хувирч байв: 

“Бид далайн давалгааны хамгийн доод хэсэгт бууж эсвэл гүехэн ус руу харахад л шинэ ертөнцийг нээх адил бүх л сэтгэл хөдөлдөг. Та ийм ертөнцөд орсны дараа түүний сэтгэл татам байдал улам бүр нэмэгдэж, оюун ухаан тань шинэ хэмжээс, шинэ үзэл бодолтой болсны дараа үргэлж тэр ертөнцийн гоо үзэсгэлэн, хачирхалтай, гайхамшгийг санаж байх болно. Далай бол бидний ертөнцтэй адил бодитой, орчлон ертөнцийн нэг хэсэг юм”.

А.Долгор

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iШинэ мэдээ
Монгол Улс аялал жуулчлалын сэргэлтээр дэлхийн шилдэг 20 улсад багтлаа 5 цаг 9 мин УИХ-ын гишүүд Санхүүгийн хоршооны тухай хуулийн төслийг өргөн барив 5 цаг 10 мин Шархад, Баянхошуунд тус бүр 110 айлын ногоон орон сууцыг ашиглалтад оруулав 5 цаг 11 мин “Улаанбаатарын мөнгөн шөнө” баярын үеэр 1800 албан хаагч иргэдийн аюулгүй байдлыг ханган ажиллана 5 цаг 13 мин УИХ-ын гишүүд Сургуулийн орчны эрүүл мэнд, аюулгүй байдлын тухай хуулийн төсөл өргөн мэдүүллээ 5 цаг 14 мин iNews.mn: Шинэ онд баримтаар баяжсан мэдээллийг эрхэмлэнэ 5 цаг 49 мин “Улаанбаатарын мөнгөн шөнө-2025” шоу тоглолт болно 7 цаг 32 мин Төрийн болон орон нутгийн өмчийн эд хөрөнгийн улсын үзлэг, тооллого явуулна 7 цаг 39 мин УИХ-ын 2025 оны намрын ээлжит чуулган өндөрлөлөө 7 цаг 51 мин ШУТИС-ийн салбар Инженерийн олон улсын сургуулийг Хүннү хотод байгуулна 7 цаг 55 мин Монгол Улс 94.6 сая тонн нүүрс экспортолж, зорилтоо давуулан биелүүллээ 7 цаг 59 мин Монгол, Солонгосын эмч нар хамтран нурууны мэс заслыг амжилттай хийв 8 цаг 4 мин Тэтгэврийн хэмжээг 2026 онд нэмэгдүүлнэ 9 цаг 37 мин БНСУ-ын иргэдийг визгүй зорчих хугацааг 2026 оныг дуустал сунгав 9 цаг 39 мин Нийгмийн халамжийн тэтгэвэр, тэтгэмжийг нэмэгдүүлэхээр шийдвэрлэлээ 10 цаг 2 мин Баян-Өлгий аймгийн долоон багийн эмч автомашинтай боллоо 12 цаг 21 мин Магнус Карлсен шатрын блиц тоглолтын дэлхийн аварга боллоо 12 цаг 22 мин Хил давж ирсэн хүрэн баавгайг барьж, тусгай хамгаалалттай газарт хүргэжээ 12 цаг 23 мин Дорноговь аймгийн Мандах сум тэмээний тоогоор аймгаа тэргүүллээ 12 цаг 24 мин Иранд эдийн засгийн хямралыг эсэргүүцсэн жагсаал өрнөж байна 12 цаг 25 мин
iИх уншсан
Х.Баасанжаргал: Ардчилсан нам сөрөг хүчнийхээ ажлыг хийж чад... Ажилгүйдэл дүүрэн, амралт цэнгэл нь их... Хувьчлалаас хөрөнгө босгоё, алдагдалтай компаниудаасаа салъя... Оны “онцлох” нам Ч.Ганбаяр: Миний хүү яагаад ч амиа хорлох хүүхэд биш Монгол энхийг сахиулагчид 267 дүрвэгчийг аюулгүй шилжүүлэн б... Хужирт сум, Мацү-Үра хотын хамтын ажиллагаа олон салбарт тэл... Шинэ төрлийн залилах гэмт хэргээс сэрэмжлүүлж байна Сөүл дэх Монголын ЭСЯ-ны албан тушаалтан согтуугаар жолоо ба... Нийслэлийн 49-р сургууль сэргээгдэх эрчим хүчинд шилжлээ Чихрийн шижин 1-р хэв шинжтэй хүүхдүүд сахар хэмжих сенсор т... Нийслэлд 3933 нэгж талбарт газар чөлөөлжээ Г.Занданшатар: Унасан эдийн засаг сэргэсэн, валютын нөөц 6.5... Доктор Т.Зэвгээд Ардын багш цол хүртээв “Хааны эрэлд” олон улсын сургуульд Кувейт Улсын төлөөллийг у... УИХ-ын дарга иргэдийг үнийн өсөлтөөс хамгаалах 16 багц арга ... Монголд анх удаа робот мэс засал хийлээ Улаанбаатарт шөнөдөө 20 хэм хүйтэн Гацуур модны гэрлэн чимэглэлийн аюулгүй байдлыг хангах шаард... Завхан аймагт орчин үеийн цэвэрлэх байгууламж ашиглалтад орл...
Top