Сонгууль хааж байна. Үхлийн тойргийн тоймыг наадмын хурдан азарганы уралдааны жишгээр тайлбарлах гээд үзье. 

Эрхэм хүндэт наадамчид аа! Морьд эргэлээ! Хоржийлоо!

Үйх долоон худагт Монголын үндэсний телевизийн хурдан морины баг хамт олон хурдан азарганы уралдааныг шууд дамжуулж байна аа...

Ганибалын Амартүвшингийн эрлийз шарга үрээ гарааны зурхайгаас сугараад гарлаа. Пуужин, пуужин... Эрлийз адуу ч аргагүй ондоо юм аа. Салтаа уужуу, ташаа өндөр... Үгүй тэр хөлийн гишгэдэл, сайхаан сайхан... Адуунд арай турбо хөдөлгүүр тавьчихна гэж баймааргүй юм... Mongol HD телевизийн машин яг зэрэгцээ яваа харагдах юм. 

Түүний араас Даваажанцангийн Сарангэрэлийн 29 дугаартай хүүхэд унасан “Титэм” азарга яваа харагдана. Монгол адуу гэхэд эрлийзтэй ана мана үзэж байна. Арай элдэв хангайн эм тариа шахчихсан юм биш байгаа даа, энэ чинь одоо... Монголчууд аа, ганц наадамд ингэж монгол морио алж болохгүй шүү...

Эхний хоёр мориноос хол саахалтын зайтай бөөн морь яваа харагдана... Уучлаарай, тоосон дундаас тэр энэ гэж хэлэхэд хэцүү байна...

Гэхдээ нэг нь хошуу өлгөөд гараад ирлээ... Байз, байз... Аан, түрүүн дутуу эргэчих шиг харагдсан Жаргалцэнгэлийн Эрхэмбаатарын соёолон азарга мөн шиг харагдана аа. За, Беркли тамгатай... Мөн дөө, мөн.. Түүний ар дээр яваа нь яах аргагүй Нямтайширын Номтойбаярын “Түгжээтэй” бор азарга мөн байна аа, эрхэм хүндэт наадамчид аа. Их чамбай давхиж явна, унаач хүүхэд хашир юм аа...

Түүний ард яваа уужуухан тавилттай яваа азарга бол Банзрагчийн Түвшингийн “Хасхаан” тамгатай азарга байна шүү, үзэгчид ээ... 

Энэ адуутай зэрэгцээд Монгол Улсын Тод манлай уяач Лувсанвандангийн Болдын “Бортлёт” гэж олноо алдаршсан ногоон азарга явна. Хашир уяач унаач хүүхэддээ энэ наадмын өнгийг өнгөтөөр яриад өгчихөө байлгүй дээ. Үгүй тэр, хэлэв үү үгүй юу хажуудах хүүхдээ ороолгоод авч байдаг шүү... Хүүхэд нь ороолгуулсан шарга үрээ бол Баярхүүгийн Мөнхцэлмэгийн адуу мөн байна аа... Унаач хүүхэд нь ороолгуулаад сурчихсан бололтой, далдирахгүй байдаг шүү... Унаач хүүхдүүдийн дунд ийм юм ч элбэг байдаг даа. Хор шар шүү дээ...

Энэ хоёрын араас Хан Уул дүүргийн харьяат Жуковын Алдаржавхлангийн зээрд азарга явна аа, үзэгчид ээ. Жил жилийн наадамд гараа сайтай ийм азарга байдаг даа...

Энэ хэдийн хойно хэдэн азарга давхиж явна даа. Танилаа, танилаа... Араас нь нилээн ширүүн нэхэж яваа гурван азарга бол... Хоёр пөөнийсөн хар азарга байна даа. Зуузай холбож яваа энэ хоёр азарганы зөв талаар зүтгэж яваа нь Тогмидын Доржхандын "Пөөдгөр" азарга байна шүү, наадамчид аа. Нөгөөх нь Төрболдын Бат-Оргилын “Аялгуу” хар азарга байна. Цээж тэнэгэр явна өө... 

Араас нь хошуугаа бөгтийлгөөд хэл амгүй дайрч байгаа тоон тамгатай азарга бол Цэдэвийн Цолмонгийн уяаны морь оо. Давхар уяатай гэдэг шиг адуунаас нь гадна уяачийг нь уясан гэдэг шүү...

Энэ хэдийн араас олон жил наадамчин олноо баясгасан Төмөрдашийн Баярхүүгийн тас хар азарга, Цэрэндашийн Оюунбаатарын саарал азарга явна аа... Наадам алгасдаггүй ийм хөгшин азаргануудыг хайрлах хэрэгтэй, наадамчид аа... Монгол төрийн наадамд оролцох чинь л монгол хүний хийморь шүү дээ...

....................................................................................................................................................

Эрхэм хүндэт наадамчид аа! Хурдан азаргууд барианы зурхайд орж ирлээ. Нараар наадаж, хураар аргадсан наадмын хурдан азаргуудыг харъя...

...ць ць ць... Хайран морь хадуурчихлаа... Баярхүүгийн Мөнхцэлмэгийн үрээ хадуурчихлаа. Яармагийн эцэс чиглээд алга боллоо... Үрээ азарганд өчнөөн наадам байна дөө... 

Хайран хайран... Ганибалын Амартүвшин эрлийз азарга бариан дээр харуулдаад уналаа. Хайран ч цаг, хайран ч хөрөнгө... Баяр наадмын комиссынхон Үйх долоон худагт хурдан морь уралдуулахаа болимоор байна аа. Зургаагийн зургаан худагт нь бүдрээгүй мөртлөө Ганибалын Амартүвшингийн эрлийз буян долоо дахь руу орж явчихлаа... Дэндүү хариуцлагагүй байна шүү, энэ асуудал ч ГААГ-ийн шүүх дээр очиж шийдэгдэх болов уу даа. Тонгорцоглоод унахыг нь харсан чинь энэ чинь азарга юм уу, морь юм уу...

Ороод ирлээ, оруулаад ч ирлээ. Даваажанцангийн Сарангэрэлийн “Титэм” азарга хол тасархай орж ирлээ. Огт цуцсан шинж харагдахгүй юм. Гараанаас гарсан тэр эрчээрээ орж ирлээ... Энэ жил Даваажанцангийн Сарангэрэл уяач сайхан наадаж байна, жил жилийн наадамд ийм байдаг бол сайхан аа...

Аман хүзүүн дээр холбоо хоёр азарга орж ирлээ... Нэг нь лав “Хасхаан” тамгатай юм... Банзрагчийн Түвшин энэ жил одтой сайхан наадлаа... Нөгөө даахитай халтар хар азарга чинь Тогмидын Доржхандын азарга мөн шиг байна... Дөрөв дээр Лувсанвандангийн Болдын “Бортлёт” ногоон, түүний араас Жуковын Алдаржавхлангийн зээрд азарга орж ирлээ... 

Эрхэм хүндэт наадамчид аа, ийнхүү Монгол төрийн наадмын хурдан азарганы уралдаан сайхан болж өнгөрлөө. 

Эрхэм хүндэт наадамчид аа, Тулгар төр байгуулагдсаны 2229, Их Монгол Улс байгуулагдсаны 814, Ардын хувьсгалын 99 жилийн баяр наадмын хурдан азарганы уралдааныг Үйх долоон худгийн цэлгэр дэнжээс шууд дамжууллаа.

Д.Батбаяр /baabar.mn/