x

Ц.Оюунгэрэл: Төрийн ордонд хүний амьд явах эрх зөрчигдсөн

УИХ-ын гишүүн асан Ц.Оюунгэрэлтэй цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.

-Өнгөрсөн сарын 17-нд харамсалтай үйл явдал тохиосон. Та МОАН-ыг талийгаач Г.Батхүүтэй хамтран үүсгэн байгуулж байсан шүү дээ?

-Тийм ээ. Ойрд гунигт мэдээ олон сонсож байна. Манай талийгаач Д.Арвин, Г.Батхүү хоёр парламентад нэг ширээнд сууж байсан. Бие биеэ хөгжөөж, хошигнодог найзууд байлаа. 2016 онд бид УИХ-д хамт сууж байхад ардчиллын 25 жилийн ой тохиосон. Тэр ой нэг л нам гүм өнгөрсөн. Тухайн үед Г.Батхүү, А.Бакей бид хэд Монголын ардчилалд тэмдэглэх юм байхгүй юм уу. Бид ямар үнэ цэнэтэй зүйл бүтээсэн билээ. 

Сүүлийн 25 жилд ардчиллаас ямар сургамж авч, үнэт зүйл бүтээв гэж ярьж байгаад МоАН-ыг байгуулахаар болсон юм. Энэ санаачилгын гол зорилго нь ардчиллын үнэт зүйлийг хойч үедээ өвлүүлэн үлдээх, залуучуудад зааж сургах, гэгээрүүлэхээр архив үүсгэж өөрөөр хэлбэл, үнэт зүйлд консерватив хийх ТББ-ыг байгуулсан юм. Үүний дараагаар  ардчиллын 10 үнэт зүйлийг томьёолсон.

Хамгийн эхэнд бичигдсэн үнэт зүйл бол Монголын ардчилал тайван замаар ирсэн. Нэг ч цонх хагалаагүй маш тайван замаар ардчиллыг эхлүүлсэн. Нэгнийхээ амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд халдахгүйгээр хэл амаараа хоорондоо ярилцаад үүссэн асуудлаа шийддэг байх нь хамгийн үнэ цэнэтэй соёл юм. Энэ бүхэнд талийгаачтай хамтарч ажиллаж байлаа.

-Талийгаач өөрөө ардчиллын илэрхийлэл байсан даа?

-Түүний соёлын өвийг дээдэлсэн зан чанар нь ардчиллын үнэт зүйлийн нэг яах аргагүй мөн. Өөрөө морь уяадаг “Толин хул”-ыг дээдэлж ямар гоё дуу бүтээсэн билээ. Угаасаа соёлын өв, тэр дундаа ардчиллын үнэт зүйлийг  тээж, түгээн дэлгэрүүлэх чинхүү хүсэлтэй хүн юм гэдэг нь сэтгэл зүрхнээс нь харагдаж байсан. 1990 онд хэдэн залуус жагсаж байгаад ардчилал гэдэг юмыг хийсэн.

Одоо коммунизм байгуулсан ч болно хэмээн явцуу бодлоор савлаж болохгүй. Нэг үеийнхний бүтээсэн үнэт зүйлийг тодорхойлж дараагийн үедээ үлдээх зарчим дээр суурилсан байгууллага. Одоо ч энэ чиглэлд үйл ажиллагаагаа явуулсаар байна. Нөгөөтэйгүүр талийгаач маань АН-ын дэд даргаар томилогдоод байсан.

Бидэнд юу гэж захисан вэ гэвэл “Бид хоёр жил ардчиллын үнэт зүйлийн тухай ярилаа. Одоо энэ үнэт зүйлээ намынхаа үнэт зүйл болгоход хувь нэмрээ оруулж ажиллаарай” гэж хэлж байсан. Гэтэл үнэхээр харамсалтай зүйл боллоо.

-АН-ын зүгээс ОУПХ-нд хандсан. Та энэ асуудалд илүү анхаарч ажиллаж байна уу?

-Хэргийн нөхцөл байдал цагдаагийн эрх мэдлээс хэтэрсэн орчинд төрийн хамгаалалтай газар болсон учраас Монгол Улсын цагдаа, хууль хүчнийхэн хараат бусаар нөхцөл байдлыг тодорхойлоход хүндрэлтэй гэж бодож байна. Тиймээс ОУПХ-нд хандсан. Одоогоор тэр талаар албан ёсны хариулт ирээгүй байна.  Ямар ч байсан эхний ээлжинд бидний хүсэлтийг хүлээн авсан.

-Хандаж байгаа гол үндэслэл нь юу вэ?

-Хэрэв талийгаач гудамжид явж байгаад унасан бол хүн тааралдаад хамгийн түрүүнд түргэн дуудна. Дараа нь цагдаа дуудна. Гэтэл талийгаачийн энэ үйл явдлыг хамгийн түрүүнд харсан хүн хамгийн эхэнд Тагнуулын байгууллагыг дуудсан байдаг. Тэгээд цагдаа, эмчийг дуудсан юм билээ. Тэгэхээр энэ хүний амь насыг аврах үйл ажиллагаа дарааллаар бол хамгийн сүүлд явагдсан. Амь насыг аврах боломжгүй болсон хойно эмч ирсэнд их гомдолтой байна.

Эндээс ажиглахад хүний амь нас аврах үйлдлийн дэс дараалал яагаад алдагдсан бэ гэдэг асуулт гарч ирнэ. Үүнд эрх мэдэл саад болсон. Төрийн ордны хамгаалалттай, дархан цаазат дархлаатай, тагнуулын мэдэлд байдаг тэр орчинд эмчийг оруулах уу, үгүй юу гэдэгт зөвшөөрөл өгөх, авах гэсээр бүтэн цаг алдсан. Үүнээс ажиглахад монгол хүний үндсэн эрх болох хамгийн эхэнд биелэгдэж байх ёстой амьд явах эрх зөрчигдсөн.

Хамгийн түрүүнд, эрх мэдэлдээ үйлчлэх гэсэн дэс дараалал тогтжээ. Хүний амь эрсдэж байхад эмч дуудахаас илүүтэй тагнуулынханд хамгийн түрүүнд сонсгож байгаа нь хүний амьд явах эрхийн үнэт зүйл энд алга. Өөрөөр хэлбэл, Үндсэн хуулиар олгосон хүний эцсээ хүртэл амьд явах эрх Төрийн ордонд олгогдоогүй. Үүнээс эхлээд энэ үйл явдал эргэлзээ төрүүлсэн. Ер нь цаашлаад хэргийн  шалгалт, мөрдлөг зөв явах уу гэдэгт эргэлзэж байна. Хэн, хэний өрөөгөөр орж шалгасан.

Хэн тэнд байсан гэх мэтээр асуудлууд ар араасаа  урган гарч байна. Эдгээрт хариулт өгөхөд Монголын цагдаа хүчин мөхөсдөж, хүч хүрэхгүй байна. Тэд одоо болтол мэдэгдэл хийж чадахгүй байна. Түүнчлэн задлан шинжилгээнд ар гэрийнх нь зүгээс хөндлөнгийн шинжээч, мэргэжлийн эмч оруулъя гэхэд хүсэлтийг нь хүлээж аваагүй, татгалзсан.

Зөвхөн эмч биш хүнийг оруулж болно гэсэн. Хөндлөнгийн гэрч оруулахад хүртэл мэргэжил, мэдлэгээр ялгаварлаж хязгаарлалт тавьж, хааж боосон үйлдэл гараад байгаа нь энэ хэргийг үнэн зөвөөр шийдвэрлэж чадах уу гэдэгт эргэлзээ төрүүлж байна.

-ОУПХ улс орны парламентын гишүүдийн аюулгүй байдалд хэрхэн хандаж ямар шаардлага тавьдаг юм бол?

-Украинд парламентын ордон руу дайрч байсан тохиолдол бий. Харин  гишүүд танхимд бие биеэ дайрч, доромжлох үйл явдал аль ч улсад байдаг. Манайд ч байнга байж л байдаг. Гэхдээ амь насаа алдаж байсан үйл явдлын тухай сонсож байгаагүй. Яг энэ нөхцөл байдалд ОУПХ ямар байдлаар хандахыг мэдэхгүй байна. Бид ямар хариу ирэхээс үл хамаараад эрхийнхээ төлөө дуугарч байх ёстой. Дараа дараагийн парламентын гишүүдийн амь нас, аюулгүй байдлын баталгаа хэр хангагдах вэ гэдэг асуудал гарч ирнэ. 

Өнөөдрийн УИХ-ын гишүүдийн аюулгүй байдал ч яригдана. Төрийн ордонд дуртай хүн нь дураар дургихад ямар ч хариуцлага байдаггүй юм байна. Хяналтын камергүй юм байна гэсэн дүгнэлт газар авах юм бол хамгийн аюултай. Тиймээс ОУПХ-ноос ийм нөхцөл байдалд ямар арга хэмжээ авах ёстой, ямар дараалалтай тусламж үзүүлэх, шалгалтыг нь хэрхэн хийж гүйцэтгэх зэрэг зөвлөгөө, стандартыг нэвтрүүлж, хэрэгжүүлэх шаардлагатай.

-Яагаад ОУПХ-г онцолж хамгаалалт хүссэн юм бэ. Хэргийг мөрдөх үйл ажиллагаанд энэ чиглэлийн олон улсын байгууллагад хандах боломж байгаа байх л даа?

-Зөвхөн парламентын дархлаанд хамгаалалт хүсэж хандаж байгаа. Парламентын олон улсын стандартыг мөрдүүлэхээр хандаад байгаа юм. Төрийн ордонд хүний амь нас эрсэдсэн байхад хамгийн түрүүнд ирэх ёстой эмч, цагдаа хамгийн сүүлд ирсэн. Ерөнхий сайдын бүрэн мэдэлд байдаг төрийн тусгай хамгаалалтай байгууллагын мэдэлд тэр хүн амь насаа алдчихаад тэгтлээ яагаад удав. Ер нь ямар ч газар осол болсон хамгийн түрүүнд амь насыг нь л аврах, амьд байлгах эрхийг нь хангадаг биз дээ.

"Зууны мэдээ" сонин

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iРедакцийн сонголт
iШинэ мэдээ
ЗГХЭГ-ын даргын хэлсэн ДОЛООН ХУДАЛ 2 цаг 40 мин НҮБ: Тогтвортой хөгжлийг хангах, эрүүл мэндийг дэмжихэд 11.3 сая ам.доллар зарцуулжээ 2 цаг 50 мин ЕБС-ийн сургалтын агуулгад амьтны хүрээлэн, музейн хөтөлбөрүүдийг оруулж байна 3 цаг 53 мин Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрлөөр 66.1 тэрбум төгрөг төвлөрүүлжээ 4 цаг 10 мин "Титаник” киноны Рөүзийн амийг аварсан тавцанг дуудлагаар худалджээ 4 цаг 10 мин Хотын төвийн зогсоолуудад 47,400 автомашин бүтэн өдрөөр байршдаг 4 цаг 18 мин Цусны хорт хавдрыг ялан дийлсэн Икээ Парисын Олимпод өрсөлдөнө 4 цаг 30 мин Ойрын хоёр хоногтоо нутгийн зүүн хэсгээр салхитай хүйтэн байна 4 цаг 44 мин Дотоодын цэрэг өндөр чадвартай хөдөлгөөнт хүчинтэй болно 4 цаг 47 мин Голомт банк “Их засаг” олон улсын их сургуультай хамтран ажиллана 5 цаг 0 мин Гамшгийн үеийн зарлан мэдээллийн дуут дохиотой дадлага сургуулилалт хийлээ 5 цаг 4 мин Зарлан мэдээллийн дохиогоор дадлага сургуулилалт хийлээ 5 цаг 17 мин Дөрөвдүгээр сард болох үндэсний бөхийн барилдааны хуваарь 5 цаг 53 мин Өнөөдөр 16:00 цагт орон даяар гамшгийн дохио дуугарна 8 цаг 7 мин Палестиныг дэмжигчид Пентагоны шефийн гэрийн урд өтгө бууц асгажээ 8 цаг 11 мин Чингэлэг чингэлгээр зөөсөн нүүрсний мөнгийг Сү.Батболдын "бохир" мөнгөөр дарах уу? 9 цаг 18 мин Ж.Чинбүрэн: Шалгалтын ажилд санаатай саад хийж буй албан тушаалтанд хууль заасан хариуцлага тооцно 10 цаг 15 мин Н.Учрал гишүүний эргэн ирэлт ба Эмийн жорын “цахимжилт” 10 цаг 49 мин Оросын ХАБА-ны тэргүүн Бортников: АНУ, Их Британи, Украин Москвагийн террорт хамаатай 11 цаг 42 мин ОРОС дахь АЛЛАГА 12 цаг 39 мин
iИх уншсан
Хуулиар засаглах биш, хуульчдаасаа хулгайлдаг ТӨР Найруулагч П.Лхагвадулам: Сэтгэлээс гардаггүй тийм л мэдрэмж... Богд хаант Монгол төрийг устгасан нь Д.Амгалан: Хувийн хэвшлийнхэн төрийн албан хаагчдыг цалинжуу... 10 хүн угаартаж нас барсан хэргийн мөрөөр... Авилгатай тэмцэх биш, тэмцдэг тогтолцоогоо нураасан найман ж... “Улаанбаатар-2024 гэрэл зургийн өдрүүд” нэгдсэн үзэсгэлэн зо... Ж.Бат-Эрдэнэ: Төмөр зам яагаад гацсан үнэнийг одоо хэлье С.Наранцогт: Ураны төсөл зогсоогүй, ажлууд хийгдэж байгаа Ардчилал бол эзлэх ёстой өндөрлөг биш, явах ёстой зам юм Буриад Монголын зарим түүх Олон Улсын Найрамдал цогцолборт Хүүхдийн хөгжлийг дэмжих тан... Чингэлэг чингэлгээр зөөсөн нүүрсний мөнгийг Сү.Батболдын "бо... ОРОС дахь АЛЛАГА Н.Учрал гишүүний эргэн ирэлт ба Эмийн жорын “цахимжилт” Батсүмбэр сумын 100 жилийн ойн барилдаанд улсын заан Б.Серик... Дөрөвдүгээр сард ихэнх нутгаар салхи шуургатай, хүйтэн байх ... Эрчим хүчний шилжилт хийх өрхүүдийг сонгон шалгаруулж байна Маргаашнаас баруун, зүүн аймгуудад цасан шуурга шуурна Москвад болсон зэвсэгт халдлагын хариуцлагыг "Исламын улс" б...
Top