Улсын Дээд шүүхийн хяналтын шатны захиргааны хэргийн шүүх хуралдаанаар “Алтайн гянт” ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй Ашигт малтмал, газрын тосны газарт холбогдох захиргааны хэргийг өчигдөр хянан хэлэлцэж, Багануур ХК-ийн талд шийдэв.
Ийнхүү 13 жилийн турш маргаантай байсан Багануурын лицензийн хэрэг эцэслэгдлээ. Энэ асуудлаар “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн хуулийн мэргэжилтэн С.Асланбектэй ярилцлаа.
-Алтайн гянт компанийн нэхэмжлэлтэй хэргийг Дээд шүүхээр өчигдөр хэлэлцээд анханшатны шийдвэрийг хэвээр үлдээхээр шийдвэрлэсэн. Анхан шатны шүүхээс ямар шийдвэргаргасан байсан бэ?
-Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүх хэргийг 2018 оны 11 дүгээр сарын 7-ны өдөр хянан хэлэлцээд нэхэмжлэгч "Алтайн гянт" ХХК-ийн нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн. Нэхэмжлэлийн шаардлага нь Ашигт малтмалын газарт холбогдуулан АМГ-ын 2011 оны 10 дугаар сарын 23-ны өдрийн 616 дугаар тушаалыг хүчингүй болгож, 12959А дугаар тусгай зөвшөөрлийн эрхийн сэргээлгэх байсан. Товчхондоо, хууль бус, хүчингүй болсон лицензээ сэргээлгэх гээд байгаа юм.
-Давж заалдах шатны шүүхээс энэ шийдвэрийг хүчингүй болгож, дахин хэлэлцүүлэхээршийдсэн байсан. Давахын шийдвэрийг Дээд шүүх хүчингүй болгосон гэсэн үг. Гэхдээөмнө нь 2015 онд Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхээс “Алтайн гянт”-ыннэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгох шийдвэр гаргаж байсан шүү дээ. Нэг асуудлаар хоёр өөр шийдвэр гаргаж болдог юм уу?
-Болно л доо. Шүүх бүрэлдэхүүн буюу шүүгчийн итгэл үнэмшил нь хэрэгт авагдсан нотлох баримт, талуудын тайлбар зэргээс хамаарч шийдвэр өөрчлөгдөх боломжтой.
-Юутай ч Дээд шүүх энэ хэргийг хэлэлцэж ард түмний талд шийдвэр гаргалаа. Өмнө нь Дээд шүүхээс хэргийг хэлэлцэлгүй олон удаа хойшлуулж байсан. Ер нь энэ хэдэн жил үргэлжлэв ээ?
-Анх 2006 онд ашигт малтмалын тухай хууль тогтоомж зөрчиж, хуурамч материал бүрдүүлэн Багануурын уурхайн хүрэн нүүрсний орд газрыг хууль бусаар авсан “Алтай гоулд” ХХК нь “Алтайн гянт” ХХК-д тусгай зөвшөөрлөө шилжүүлсэн байдаг. Түүнээс хойш бүтэн 6 жилийн турш Багануур ХК хууль бус шийдвэрийн эсрэг тасралтгүй гомдол гаргаж явсны эцэст 2015 оны 06 сарын 18-ны өдөр “Алтайн гянт” ХХК-иас Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхэд нэхэмжлэл гаргаснаар эхэлсэн.
2016 оны 05 сарын 11-нд Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч “нэхэмжлэл гаргах хугацааг хэтрүүлсэн” гэсэн үндэслэлээр “Алтайн гянт” ХХК-ийн нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзаж, хэргийг хэрэгсэхгүй болгож байсан. Учир нь нэхэмжлэгч нь анхнаасаа шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хугацаагаа хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр хэтрүүлсэн байсан. Энэ асуудлаар бүтэн жил гаруй хугацаанд маргаан үүсгэж байж хугацаа хэтрүүлсэн үндэслэлийг нь тогтоогдсон.
Гэтэл 2016 оны 10 сарын 17-ны өдөр Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн 9228 дугаар захирамжаар “Алтайн гянт” ХХК-ийн шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хөөн хэлэлцэх хугацааг сэргээсэн. Ингээд 2016 оны 11 сарын 17-ны Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн захирамжаар “Алтайн гянт” ХХК-ийн нэхэмжлэлээр захиргааны хэрэг шинээр үүсгэсэн.
“Алтай гянт” ХХК-ийн хүсэлтээр Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 128ШШ2017/0619 дугаар шийдвэрээр хариуцагчаас дахин шинэ акт гаргах хүртэл АМГ-ын даргын 2012-10-23-ны өдрийн 615 болон 616 дугаар тушаалуудыг тус тус 6 сар хүртэл хугацаагаар түдгэлзүүлсэн. Энэ нь лицензийг тодорхой хугацаанд хүчин төгөлдөр бус болгож байна гэсэн үг. Товчхондоо, лицензэд хамаарал бүхий талбайд олборлолт хийгдээгүй.
Бидний гаргасан гомдлын дагуу 2017 оны 10 дугаар сарын 26-ны өдөр Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн магадлалаар Анхан шатны шүүхийн шийдвэрт өөрчлөлт оруулан “Алтайн гянт” ХХК-ийн нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч болон гуравдагч этгээдийн өмгөөлөгч нарын давж заалдах гомдлыг хангасан.
Гэтэл 2018 оны 02 дугаар сарын 07-ны өдөр Монгол Улсын Дээд Шүүхийн Хяналтын шатны Захиргааны хэргийн шүүх хуралдааны 59 дүгээр тогтоолоор Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 оны 8 дугаар сарын 17-ны өдрийн 128ШШ2017/0619 дүгээр шийдвэр, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2017 оны 10 дугаар сарын 26-ны өдрийн 221/МА2017/0758 дугаар магадлалыг тус тус хүчингүй болгож, хэргийг дахин хэлэлцүүлэхээр анхан шатны шүүхэд буцаасан.
Энэ хугацаанд тус хэрэг Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхэд 2018 оны 3 дугаар сараас хойш 10 гаруй удаа шүүх хурал нэхэмжлэгчийн янз бүрийн хүсэлтийн улмаас хойшилсоор 2018 оны 11 дүгээр сарын 7-ны өдөр шүүх хурал болж Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шийдвэрээр “Алтайн гянт” ХХК-ийн нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосон.
-Багануурын лицензийн маргаан ингээд нэг мөр эцэслэгдлээ гэж ойлгож болох уу ?
-Болно. Гэхдээ нөгөө талд буюу нэхэмжлэгч Алтай гянт ХХК-д Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 128 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасны дагуу дээд шүүхийн тогтоолыг гардан авснаас хойш 30 хоногийн дотор хуульд харшилсан гэж үзвэл Улсын дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгчид гомдол гаргаж болно.
Дээд шүүхийн тогтоолтой холбогдуулан Хяналтын шатны шүүхийн шийдвэр гаргахад оролцсон шүүх бүрэлдэхүүний хоёр шүүгч тусгай санал гаргасан 2-дугаарт, Улсын дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгч хуульд харшилсан гэж дүгнэлт гаргасан бол хэргийг 30 хоногийн дотор Улсын дээд шүүхийн хяналтын шатны захиргааны хэргийн шүүгчдийн нэгдсэн хуралдаанаар дахиад хэлэлцэн шийдвэрлэнэ. Гэхдээ практикт тэр бүр дахин дахин хэлэлцээд байдаггүй. Сая дээд шүүхийн тогтоол хангалттай хуулийн үндэслэлтэй гарсан.
-Энэ хэрэг дээр ажилласан хуулийн багийг танилцуулахгүй юу?
-Хариуцагч ашигт малтмалын газрын нэр бүхий хуульчид, мөн Багануур ХК-ийн толгой компани болох “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн хууль эрх зүйн газар Цэрэндорж өмгөөлөгчтэй хамтарч ажилласан.
