x

Хүнийг хэрхэн яаж зөв шүүмжлэх вэ?

Манай монголчууд хэн нэгнийгээ шүүмжлэх, хийсэн юманд нь жижиг, сажиг дүгнэлт өгөхөөрөө ер нь “хүн муулах”, “заг  нах”, “хэрэлдэх” гэдэг үгийн сангийн далбаан дор багтаачих шиг болдог.  

Ээжүүд, хамаатны эгч нар ихэвчлэн “манай энэ гэж байхгүй ээ яагаав тэгэхэд тэгсэн шдээ, гэхдээ хөөрхий минь хаа очиж тэгээгүй шүү” гэх зэргээр ярьдагдаа. Хийснийг нь магтаад байна уу, доош нь чихээд байна уу нэг их ялгаагүй дундуур нь хусчихдаг. 

Тэгвэл хүнд шүүмж хэлэх, эвгүй утгатай засаж залруулам үйлдэл, үгийг нь хэрхэн хэрүүл болгож, муухай сэтгэгдэл төрүүлэхгүйхэн шиг хэлэх талаар энгийн, үр дүнтэй зөвлөгөө өгье. 

Үүнийг мэргэжлийн шүүмж, зөвлөмж өгөхөд ашигладаг сэндвичэн арга гэдэг. 

Юун түрүүнд үргэлж эерэг өгүүлбэрээр эхлэнэ. 

Эерэг өгүүлбэрээр эхэлдэг нь ямар учиртай вэ гэвэл чих болон анхаарлыг нь дараагийнхаа үгэнд бэлдэх, яг чухал гол өгүүлбэрийг сонсгоно гэсэн үг. Гэтэл манайхан нийтлэгдээ шууд гол анзаарсан сөрөг зүйлээсээ эхэлж коммент хэлдэг дээ. Тэр үед сонсож байгаа хүнийх нь тархинд сөрөг сигнал эхэлж очоод юун тэр тайвнаар өгүүлбэрийг бүтэн сонсож, шүүмжлэлийг ойлгох. Тархи бие нь өөрийнхөө хамгаалах механизмийг ажиллуулаад шууд юу гэж хариулах вэ, яаж өөрийгөө хамгаалсан, нөгөө хүнээ давсан үг хэлэх үү гэж бодоод ажиллаж эхэлдэг гэсэн үг.  Тийм ч учраас чиний хэлсэн үг үнэн байсан ч хүлээж авах чадваргүй тухайн үед реакцлахдаа бэлдэж байдаг гэсэн үг. Энэний хамгийн энгийн жишээ манайхны дунд явган шог яриа болсон байдаг. Эмэгтэйчүүд хүнтэй хэрэлдэхээрээ юм ойлгохоо больдог “юу гэсэн үгийн”, “юу гэсэн үгийн” гэж эхэлдэг гээд хоорондоо инээдэм болгоод ярьдаг даа. Гэхдээ энэ нь юм ойлгохгүй байгаадаа биш сөрөг өгүүлбэрт бэлтгэлгүй байж байгаад гэнэт хариу урвал үзүүлж, өөрийгөө хамгаалах шаардлагатай болсны илрэл юм. 

Сайнаар буюу эерэг утгатай өгүүлбэрээр эхэлсний дараа жинхэнэ чухам хэлж гоожлох гэсэн өнөө гол санаагаа шид. Яг л сэндвичний голын мах шиг. Энэ хэсэг нөгөө хүндээ хамгийн их авууштай, засууштай хэсэг байх болно. Яриагаа эерэг өгүүлбэрээр нэг ёсондоо магтаад эхэлчихсэн болохоор нөгөө хүний чих тархи таныг сонсох гэдэг шатан дээрээ очоод анхаарал нь цэхцэрчихсэн байгаа. 

Тэгээд төгсгөлд нь муу үг хэлж санаа сэтгэлийг нь унагасан бол дахиад цэвэрхэн сэтгэлийг нь засах үгийг хэлээрэй. Ингээд сэндвичэн аргаар хүнийг загнах, шүүмжлэхдээ ч эерэг байх аргыг та мэдэж авлаа. 

Гэртээ дүүтэйгээ, ах эгч, ээж аав, гудманд яваа хүн, цаашлаад ажил дээрээ гээд ямар нэгэн зүйлд хариу хэлэх, коммэнт үлдээх шаардлагатай болсон үед “эерэг-сөрөг-эерэг” гэдэг энэ аргыг санаж байгаарай. Хариуд нь хэрэлдэх, муудалцах биш хэлэлцэх гэдэг үйл явц өрнөхийг та харах болно. 

А.Долгор

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iРедакцийн сонголт
iШинэ мэдээ
Монгол Улс НҮБ-ын гишүүн бүх оронтой дипломат харилцаа тогтоолоо 1 цаг 49 мин Монгол-Японы харилцаа1990-1998 3 цаг 40 мин Улаанбаатар метро төслийн бараа, үйлчилгээг Их Британи улс нийлүүлнэ 4 цаг 9 мин УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалангийн 2025 оны хаврын ээлжит чуулганыг хааж хэлсэн үг 4 цаг 17 мин Монгол Улсын төрийн далбааны өдөр тохиож байна 4 цаг 26 мин Такамүра: Бидний хувьд үүрдийн дурсамж үлдээх аялал байлаа 4 цаг 29 мин Ж.Золжаргал: Эдийн засгаа өсгөхийн тулд төсөв тэлэх биш хөрөнгө оруулалт, бизнесийг дэмжих хэрэгтэй 4 цаг 38 мин Нэгдүгээр шинэ тойрог замын төслийг УИХ-д танилцууллаа 4 цаг 42 мин Наадмын өдрүүдэд 24 цагаар ажиллах эрүүл мэндийн байгууллагуудын утасны дугаар 4 цаг 45 мин Улаанбаатарт өдөртөө 25 хэм дулаан 4 цаг 49 мин Эзэн Хаан Нарүхито "Монгол Коосэн технологийн коллеж”-ид зочиллоо 20 цаг 51 мин Төслийн нэгжүүдийн орон тоог 200-гаар багасгаж, 11.5 тэрбум төгрөг хэмнэнэ 20 цаг 55 мин Х.Булгантуяа: Чех Улс манай улсын “гуравдагч хөрш”, Европ дахь итгэлт түнш 20 цаг 58 мин Улсын Их Хурал өнгөрөгч долоо хоногт (2025.06.30-07.06) 21 цаг 5 мин Бүсчилсэн хөгжлийн болон Ёс зүйн дэд хорооны бүрэлдэхүүнийг хэлэлцэн дэмжлээ 21 цаг 22 мин Чех-Монголын парламентын бүлгийн дарга Станислав Берковецийг хүлээн авч уулзлаа 21 цаг 26 мин ӨБХ-ны даргад гишүүн О.Номинчимэгийн нэрийг дэвшүүлэв 23 цаг 39 мин УИХ-ын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг баталж, Байнгын хороодын бүрэлдэхүүнийг шинэчлэв Өчигдөр 11 цаг 52 мин Г.Занданшатар: Үндэсний сэргэн мандлын шинэ давлагаа эрч хүчтэй эхэлсэн гэдэгт итгэж байна Өчигдөр 11 цаг 30 мин Гандантэгчэнлин хийдийн төв талбайг байгалийн чулуун хавтангаар шинэчилжээ Өчигдөр 11 цаг 17 мин
iИх уншсан
Эдийн засгийн форумд барьсан Хөгжлийн сайдын “бэлэг” Э.Батшугар: Хар жагсаалтыг халж, зээлдэгчийг онооны системээ... Эрчим хүчний эрх чөлөө Мотоциклийн спортын 70 жилийн ойд зориулсан улсын аваргын гу... Британид коронавирусний содон шинж тэмдэгтэй шинэ хувилбар т... Сэлбэ хотын орон сууцны төслийн тендерийг тав хуваан зарлала... Хятадад “iPhone” борлуулалт өсөж, Apple-ийн хувьцаа багахан ... Армени ШХАБ-ын гишүүн болох сонирхлоо илэрхийлэв Boom boom-гоо зүй дэлхийг эзэлж эхлэв Тэтгэврийн зээлд хязгаарлалт тавихгүй байхаар тохиролцлоо Арменийн ерөнхийлөгч асан Серж Саргсяныг хээл хахууль, хууль... Christie's дуудлага худалдаанд сүүлийн зуун жилийн ховор дар... Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх төрийн албан хаагчдад мэндчилгээ дэвш... Сонгинохайрханд эрэгтэй хүн хутгалуулсан хэрэгт холбогдуулан... Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулийн нэмэлт төслийг өргө... Хөгжимчин Боб Дилан өөрийн зурсан зурагтай ном гаргана Тэтгэврийн зээлийн зохицуулалтыг цуцлав Сэлэнгэ мөрний түвшин нэмэгдэж, Ховд гол үерийн түвшинд хэвэ... Төрийн албан хаагчдын үндэсний чуулганд бүтээмжийг онцоллоо ДОХ, гепатитийн В вирусын геном судалгаанд шинэ технологи нэ...
Top