1968 оны арванхоёрдугаар сарын 24-нд Аполлон-8 хөлгийн баг сарны тойрог замд байхад авсан “Дэлхийн мандалт” хэмээх алдарт гэрэл зураг нь түүхэн утга, шинжлэх ухааны ач холбогдлоороо үнэ цэнтэй. Гэсэн ч энэ зураг сүүлийн жилүүдэд нигилист буюу үгүйсгэгч үзэлтнүүдийн анхааралд өртөж, "Нар хаана байна?" гэсэн асуултыг дагуулж ирсэн.
Нар үнэхээр зураг дээр байх ёстой юу гэдэг асуултад шинжлэх ухааны хэд хэдэн үндэслэлтэй тайлбар бий.
Зургийн өнцөг ба Нарны байрлал
-
Зургийг авах өнцөг: Уильям Андерс энэхүү зургийг Hasselblad 500 EL камер ашиглан, сарны мандал дээгүүр “мандаж буй” дэлхийг харж буй байрлалаас авсан. Камерийн линз нь 80мм-ээр тохируулсан бөгөөд энэ нь тодорхой хүрээтэй харагдац л өгдөг, өргөн өнцөгтэй биш. Иймд зүүн баруун тийш байгаа объектыг бүрэн хамарч чадахгүй.
-
Нарны байрлал: Тухайн мөчид Нар сарны тэнгэрт байсан ч камерын харааны бүсийн ар талд буюу хажууд байрлаж байв. Энэ нь нарны туяа нь дэлхийг гэрэлтүүлж байгаа боловч, камерын линз рүү тусч чадахгүй гэсэн үг. Гэрэл шууд аппарат руу туссан бол дүрсийг бүдэгрүүлэх, цайруулах, эсвэл “lens flare” үүсгэх эрсдэлтэй байлаа.
Сарны орчны онцлог
-
Сарны агаар мандалгүй байдал: Сар нь агаар мандалгүй тул гэрлийн хугарал, сарнилт үүсэхгүй. Тиймээс дэлхий шиг зөөлөн цайвар гэрэлтэлт үүсэхгүй бөгөөд тэнгэр үргэлж харанхуй харагдана — энэ нь нар байсан ч гэсэн сарнаас харвал тэнгэр нь шөнийн харанхуй мэт байх шалтгаан болдог.
-
Дэлхийн гэрэлтсэн хэсэг: Зурганд буусан дэлхийн зүүн хэсэг харанхуй, баруун хэсэг гэрэлтэй байгаа нь Нарны тусгал аль зүгээс байгааг харуулж буй тодорхой баталгаа. Өөрөөр хэлбэл, Нар үнэхээр байгаа. Гэхдээ зургийн хүрээнээс гадна байгаа.
Техникийн хязгаар
-
Фото камерын хязгаар: Зураг авалтын үед хэрэглэсэн камер нь тухайн үед хамгийн өндөр нарийвчлалтай байсан ч өнөөдрийн DSLR эсвэл ARRI зэрэг камер шиг динамик хүрээ буюу гэрэл сүүдрийн ялгааг өргөн хүрээнд дүрслэх чадваргүй. Нар яг линз рүү тусвал зургийг баллаж ч мэдэх учир Нарны байрлал мэдсээр байж зориуд багтаалгүй авсан байж болох талтай.
Дүгнэн хэлбэл:
-
“Дэлхийн мандалт” зураг нь санамсаргүй азтай давхцал биш — Нарны гэрэл дэлхийг гэрэлтүүлж байгаа нь нотлогдож байгаа ч камерын өнцөг, агаар мандалгүй орчин, линзний хүрээ, техникийн нөхцөлөөс шалтгаалж нар нь өөрөө зурагт ороогүй.
-
Хуурамч зураг гэсэн санаа нь шинжлэх ухааны үндэслэлгүй бөгөөд Нар зурагт харагдахгүй байх нь байгалийн гэрэлтэлт ба камерын харааны геометрийн онцлогтой холбоотой.
Эх сурвалж: NASA Archives, Sky & Telescope Magazine, Hasselblad Historical Documentation, BBC Science.
