Монголын хууль, хүчний байгууллагууд С.Зоригийн аллагын хэрэгт буруутган Францаас хулгайлан авчирсан, ШШГЕГ-ын харьяа хорих ангид сэжигтнээр цагдан хоригдож байгаад өвчний улмаас амь насаа алдсан Дамирангийн Энхбатын хүүхдүүд болох Э.Золбоо, Э.Золбообаяр нарын төрийн гурван өндөрлөгт (У.Хүрэлсүх, Л.Оюун-Эрдэнэ, Ш.Занданшатар) хандан өргөдөл гаргасныг гаригт мэдээллийн бүх сайтууд онцлов.
Өргөдөлд Д.Энхбатыг Франц улсаас хууль бусаар баривчлан авчирч, эрүүдэн шүүж, амийг нь хөнөөсөн хэргийг улсын нууцаас гаргаж, жинхэнэ захиалагчийг нь илрүүлэх, гардан гүйцэтгэсэн Б.Хурцыг шударга шүүхээр оруулан хуулийн дагуу ял шийтгэл оногдуулах, ард нь үлдсэн хань, үр хүүхдүүдийнх нь 18 жилийн хүлээлт, гомдлыг барагдуулж өгөхийг хүссэн байна.
Сонирхолтой нь, уг өргөдөлд тухайн үед Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдаар ажиллаж байсан Ц.Нямдорж, Ерөнхий сайд асан Н.Энхбаяр нарын тухай нэг ч үг хавчуулсангүй.
Б.Хурц нь нь тухайн үед ахлах мөрдөгчөөр ажиллаж байсан тагнуулын жирийн алба хаагч. Мөн ТЕГ болон ЦЕГ-ын хамтарсан ажлын хэсэг Д.Энхбат гэдэг хүнийг С.Зоригийн аллагын сэжигтнээр тогтоосны дараа Д.Энхбатыг Францаас авчирах ажиллагааг гардан гүйцэтгэсэн нь үнэн боловч түүнийг “эрүүдэн шүүсэн” гэх нотлох баримт байхгүй. Харин Д.Энхбатын оршин сууж байсан Франц улс болон түүнийг дамжуулан авч явсан Белги, Герман зэрэг улс өөрийнх нь нутаг дэвсгэрээр хүнийг хууль бусаар тээвэрлэсэн, хулгайлан авч явсан нь тухайн улсын хууль болон хүний эрхэд халдсан үйлдэл хэмээн үзэж Монголын Засгийн газрын эсрэг зарга үүсгэсэн байдаг. Гэтэл мөн үед Ерөнхий сайдаар ажиллаж байсан, Д.Энхбатын хулгайлан авчирах үүргийг ТЕГ-т өгсөн Н.Энхбаяр гэдэг хүн Б.Хурцыг уг хэргийг үйлдсэн хэмээн барьж өгсний улмаас Монголын тагнуулч Б.Хурц Германы шүүхээр шүүгдэж байв.
Мөн Д.Энхбатыг С.Зоригийн аллагын хэрэгт сэжиглэгдэн хорих ангид саатуулагдаж байх үед түүнд эмчилгээ хийж байсан Хорих ангийн нэгдсэн эмнэлгийн эмч “Д.Энхбатыг эмчлүүлэхээр ирэх үед гадны нөлөөллөөр үүссэн, задарсан ил гэмтэл, шарх, сорви байгаагүй. Элэгний хатууралтай, хагалгаа хийх боломжгүй цус алдалттай байсан учраас эмнэлэгт 14 хоног хэвтэж эмчлүүлээд гарсан. Жилийн дараа дахин ирэхэд биеийн байдал хүндэрсэн, цус алдалт нэмэгдсэн байсан. 40-өөд хоног хэвтүүлэн эмчилсний дараа эмч нарын зөвлөлийн хурлаар оруулж, “Эрүүл мэндийн хувьд ял эдлэх боломжгүй” гэж үзсэн. Эмнэлгээс гэртээ гараад гурав хоногийн дараа нас барсан” хэмээн ярьжээ. Товчхондоо, түүний үхлийн шалтгаан нь хорих ангид ял эдэлж байхдаа, эсвэл өмнө олсон өвчний улмаас амиа алдсан. Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага өвчтөний эрүүл мэндийг хайхраагүйгээс болсон гэсэн үг. Үүнд хариуцлага хүлээх ёстой хүн бол тухайн үед Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдаар ажиллаж байсан Ц.Нямдорж, мөн түүнийг хууль бусаар оргуулан авчирах ажлыг зохион байгуулсан Ерөнхий сайд Н.Энхбаяр, түүний дор ажиллаж байсан Тагнуулын байгууллагын удирдлагууд. Харин Б.Хурц бол зөвхөн тушаал биелүүлэх үүрэгтэй офицер хүн.
Тэгэхээр Д.Энхбатын хүүхдүүд төрийн өндөрлөгүүдэд дахин нэг удаа өргөдөл гаргасан нь үнэн бол тухайн үед шийдвэр гаргасан Ц.Нямдорж, Н.Энхбаяр нарт яагаад гомдоогүй нь гайхал төрүүлж байна. Ялангуяа өргөдөлд дурьдсан ХЭҮК-ийн дүгнэлт нь "Хорих ангид цагдан хоригдож байгаа хүнд эрүүл мэндийн үзлэг, үйлчилгээ үзүүлээгүй, эрүүл мэндийн хувьд эрсдэлтэй, ял эдлэх боломжгүй нөхцөл байдлыг мэдсээр байж цагдан хорьсон явдал нь эрүүдэн шүүх хэлбэр мөн" гэж гарсаар байхад шүү дээ. Үүнд хариуцлага хүлээн ёстой хүн бол Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдорж мөнөөс мөн.
Бүр тодорхой хэлбэл, МАХН (одоогийн МАН) 2000 оны УИХ-ын сонгуульд орохдоо “С.Зоригийн аллагыг АН-ынхан дотроосоо зохион байгуулсан. Бид хэргийг илрүүлнэ” гэж амлаж сонгуульд орсон. АН-аас сонгогдсон УИХ-ын гишүүд, Хууль зүйн сайд гээд олон хүнийг олон сар жилээр цагдан хорьж, хэрэг тулгасны эцэст “татвараас нуугдсан” хэргээр ял өгөөд С.Зоригийн аллагын хэрэг эзэнгүй хоцорсон. Үүний дараа буюу 2004 оны сонгуулийн өмнө Францад амьдарч байсан, Монголд олон удаагийн гэмт хэргийн бүртгэлтэй, ял эдэлж байсан Д.Энхбат гэдэг хүнийг сэжигтнээр тогтоон Францаас хулгайлах ажлыг зохион байгуулсан байдаг.
Хоёрдугаарт, Д.Энхбатын хүүхдүүд болох Э.Золбоо, Э.Золбообаяр нарын гаргасан энэ удаагийн өргөдөл анхных нь биш. Одоогоос жил гаруйн өмнө буюу 2021 оны дөрөвдүгээр сард гаргасан өргөдөл нь өнөөдөр он сар нь засагдаад (2022.12.26) ямар ч өөрчлөлтгүй явж байх юм.
Сануулахад, 2021 оны дөрөвдүгээр сар гэдэг нь С.Зоригийн аллагын хэргээр ял эдэлж байсан Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа нарыг “эрүүдэн шүүгдсэн” гэж үзэж ялаас чөлөөлөхөөр ЗГХЭГ-ын дарга Ц.Нямдорж, Хууль зүйн сайд Х.Нямбаатар нарын идэвхийлэн ажиллаж байсан үе. Тавдугаар сард шүүх хурал болж, Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа нарыг батлан даалтаар сулласны дараа манай “нам засаг” энэ өргөдлийг таг мартсан бололтой юм. Гэтэл түүнээс хойш жил найман сар өнгөрсний дараа энэ өргөдөл дахин гарч ирсэн, хаанаас, яаж гарч ирсэн нь анхаарал татаж байна. Тэр тусмаа өөрсдийн өргөдөлдөө яагаад Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа нарын нэрийг ахин дахин дурсах болов?
Б.ЗАЯА
Сэтгэгдэл (4)