x

Ж.Оюунтунгалаг: Шүүх эрх мэдэлд нөлөөлөх ашиг сонирхол улстөрчдөд байна

Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн ерөнхий шүүгч Ж.Оюунтунгалагтай цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.

-Ерөнхийлөгчийн зарлигаар 17 шүүгчийг бүрэн эрхээс нь түдгэлзүүлээд байна. Тэдний нэг нь та. Яагаад та бүхний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх болов. Энэ талаар яриагаа эхлэх үү?

-Түдгэлзүүлсэн асуудлаар одоог хүртэл мэдээлэлгүй байна. Прокурорын зөвшөөрөлтэйгөөр манай гэрт нэгжлэг хийсэн. Түүний дараа гэрчийн мэдүүлэг авсан. Нэгжлэг хийхдээ төрийн өндөр албан тушаалтнууд авлига, хээл хахуул авсан байж болохтой холбоотой данс, эд мөрийн баримт байгаа эсэхийг шалгах зорилготой гэж танилцуулсан. 

Харин мэдүүлэг авах үеэр Салхитын мөнгөний ордтой холбоотой асуудлаар ямар нэгэн нөлөөнд автсан ч юм уу, хээл хахууль авсан байж болзошгүй гэдэг хандлагаар мэдүүлэг авсан. Тэгэхээр эдгээр асуудлуудтай холбоотойгоор миний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлсэн болов уу гэж бодож байна.

-Нийслэлийн давж заалдах шатны шүүхээр 2017 онд “Салхитын мөнгөний орд”-той холбоотой хэргийг хэлэлцсэн байдаг. Та тухайн шүүх хурлыг даргалсан. Тухайн үед яаж шийдэгдсэн хэрэг вэ?

-Тухайн онд манай шүүхээр 2,200 гаруй хэрэг шийдвэрлэгдсэн. Ерөнхий шүүгчийн хувьд шүүх хуралдаануудыг голлон даргалах үүрэгтэй. Тухайн онд 1,100 хэрэг нь миний бие даргалагчаар орсон байдаг. Тэр дотор.Н.Мөнгөншагайгийн нэхэмжлэлтэй “GPF” компанид холбогдох хэрэг орсон байна лээ. Хэрэг бүрийг одоо бол нэг бүрчлэн санана гэж байхгүй. Тухайн хэрэг олон нийтийн анхааралд орох үед бид шийдвэрийг эргэж xapcaн.

Манайх процессын хуулийг зөрчсөн зөрчилтэй, зөв шийдвэрлээгүй байна. Дахин судлах шаардлагатай гэдэг үндэслэлээр анхан шат руу буцаасан байдаг. Харин манай тэрхүү магадлалыг Улсын дээд шүүхээс үндэслэлгүй болж шийдвэрлэсэн байна лээ. Энэ тухай одоо ч шүүхийн шийдвэрийн цахим санд нээлттэй байдаг.

Ер нь Шүүгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 3 дахь хэсэгт шүүгчийг шийдвэрлэгдсэн хэрэг маргаантай нь холбогдуулаад ямар нэгэн байдлаар шалгах, байцаах, асуух, мөрдөхийг хориглоно гэсэн байдаг. Тэгэхээр намайг хэргийг шийдсэн гэдгээр шалгаж байцаагаагүй, харин түүний ард ямар нэгэн авлигын асуудал байна уу гэдэг дээр шалгаж байгаа байх.

-Ерөнхийлөгчийн Тамгын газраас өгсөн мэдээллээр бол шүүгчид эрүүгийн хэрэгт холбогдсон асуудал яригдаад байна. Энэ тал дээр тайлбар өгөхгүй юу?

-17 шүүгч дотор тэр хэргийн шүүх бүрэлдэхүүнд орсон шүүгчдийн ихэнх нь байна лээ. Анхан шат дээр нэг, давах дээр гурав, Дээд шүүхийн дээр таван шүүгчийн нэг нь байна лээ. Мөн шүүх бүрэлдэхүүнд байсан Д.Дэлгэрцэцэг, Д.Байгалмаа нарыг түдгэлзүүлсэн.

Харин нэг нь тэр хэргийн бүрэлдэхүүнд ороогүй шүүгч байсан. Тэгэхээр 13 гэдэг тоо хаанаас гарч ирсэн юм бол, ямар учиртай гэдгийг мэдэхгүй. Мөн зөвхөн тэр хэрэгт бүрэлдэхүүнд нь орсноос нь болоод түдгэлзүүлсэн нь ойлгомжгүй байна. Шүүгчийг хэрэг шийдвэрлэсэнтэй нь холбоотойгоор шалган шүүх ажиллагаа явуулаагүй гэдгийг л баттай мэдэж байна.

-Ер нь шүүгчийг шийдвэрлэсэн хэрэгтэй нь холбогдуулж шалгах ямар хуулийн заалтууд байдаг вэ?

-Анхан шатны шүүгчийн шийдвэрийг буруу гэж үзэж байгаа хүн давж заалдах шатны шүүхэд гомдлоо гаргана. Тэгэхээр давж заалдах шатны шүүх хянаад зөв үү, буруу юу гэдгийг шийдвэрлэнэ. Гурван янзаар шийдвэрлэдэг. Эхнийх нь анхан шатны шүүх зөв шийдвэрлэжээ гээд хэвээр нь үлдээдэг. Хоёр дахь нь буруу гэх боловч янз бүрийн процессын зөрчил байхгүй, байгаа нотлох баримтын хэмжээнд нь шийдвэрлээд үнэлэх боломжтой болбол өөрчилж шийдвэрлэдэг.

Харин гурав дахь нь анхан шатны шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа явуулахдаа зөрчил гаргасан, зохих хууль журмаа баримтлаагүй бол тэрийг дахин шийдвэрлэхээр буцаадаг. Ингээд Нийслэлийн давж заалдах шатны шүүхээс магадлал гаргаад шүүхийн шийдвэрийг зөвшөөрөхгүй байгаа хүмүүс Улсын дээд шүүхэд гомдлоо гаргадаг.

Дээд шүүхээс мөн л адил манайх шиг үндэслэлүүдээр шийдвэр, магадлалыг өөрчлөх тохиолдол байдаг. Харин шүүгчийн гаргасан шийдвэр буруу гэдгийг дээд шатны шүүхүүд шийдвэрлэхээс биш АТГ, эрүүгийн хэрэг гэдэг үндэслэлээр буруу, зөвийг тогтоохгүй.

-Тэгвэл нэгэнт Ерөнхийлөгчийн зарлиг гараад шүүгчийн бүрэн эрхээс түдгэлзүүлчихсэн байгаа. Энэ асуудал цаашид яаж үргэлжлэх зохицуулалттай вэ?

-Ерөнхийлөгч түдгэлзүүлбэл ямар хугацаатай үргэлжлэх вэ гэдэг нарийн хуулийн заалт байхгүй. Түдгэлзүүлсэн зарлиг дээр ч байхгүй байгаа. Мөрдөн шалгах ажиллагааны хугацаанд түдгэлзүүлнэ гэж ойлгосон. Тэгэхээр гурван жилийн хугацаанд ч шалгаж болно гэсэн үг. Нэг ёсондоо эцсийн хугацаа гэж байхгүй. Уг нь хууль тогтоомжийн хувьд тодорхой хугацаанд түргэн шуурхай, эцсийг нь тултал шалгаад явбал зүгээр юм.

-Сая хаврын чуулганаар Шүүгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт орууллаа. Энэ асуудалд ямар байр суурьтай байсан бэ?

-Төрийн эрх мэдэл барьж байгаа хүмүүс шүүхэд авлига байгаа асуудлыг шийдвэрлэхийн төлөө явах нь зөв. Гэхдээ хууль дээдлэх ёсыг баримтлах хэрэгтэй. Өнгөрсөн гуравдугаар сард гэхэд ҮАБЗ-ийн дүгнэлт гарсан. Шүүгчийн бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх тэр битгий хэл огцруулж болох тухай заалтыг хуульд оруулсан. Харин түдгэлзүүлж байгаа бол ямар хугацаанд, ямар үндэслэлээр, яаж шалгах гэдэг дээр ямар тодорхой процесс алга.

Ер нь манайд аливаа хууль тогтоомжийг батлахдаа ямар явцаар үргэлжлэх вэ гэдэг нь ойлгомжгүй байдаг. Хуулийг зохих журмын дагуу шат дараалалтай хийх ёстой гэсэн зарчмыг сайн ойлгодоггүй юм уу, ойлгомжгүй байдлаар хууль тогтоомж батлагдчихдаг. Энэ нь эргээд улстөрчдийн нөлөөнд оруулах байдал үүсгэж байна. Ер нь хуулийн бүх процесс тодорхой нээлттэй байх хэрэгтэй.

-Ер нь шүүх бүрэлдэхүүнийг хэргийг шүүхээс хэд хоногийн өмнө томилдог вэ?

-Шүүх бүрэлдэхүүнийг томилох, хуралдааныг зарлах асуудлыг шүүгчдийн зөвлөгөөнөөр шийддэг. Манай давж заалдах шатны шүүх улсын хэмжээнд хамгийн их ачаалалтай, хэргүүдийн 70 хувийг шийдвэрлэдэг. Анхан шатны шүүх дээр шийдвэрлэгдсэн хэрэг давж заалдах шатны шүүх дээр ирэхэд түүнийг 30 хоногийн дотор шийднэ. Тэр хооронд хуралдаанаа зарлана. Үүний дараа даргалагч шүүгчээр ерөнхий шүүгч голлож орно.

Ерөнхий шүүгч орохгүй боломжгүй үед бол бусад шүүх бүрэлдэхүүний шүүгч нар ордог дэгтэй. Манайх тав дахь өдөр болох хурлын бүрэлдэхүүнийг дөрөв дэх өдрийн өглөө зарладаг. Шүүх бүрэлдэхүүнийг тулгаж мэдэгдсэнээр тэдэнд хандах нөлөөлөл оролдлогоос болгоомжилж байгаа юм.

-Шүүгчдийг ингэж олноор түдгэлзүүлсэн түүх байхгүй. Энэ нь шүүх системд яаж нөлөөлөх вэ?

-Улсын дээд шүүхийн иргэний хэргийн танхим найман шүүгчтэй. Аливаа хэргийг таван шүүгчийн бүрэлдэхүүнээр шийдвэрлэдэг. Тэгэхээр үүн дээр асуудал үүсэж байгаа байх. Манайх 16 шүүгчтэй байсан. Намайг оролцуулаад дөрвөн шүүгчийн бүрэн эрхийг түдгэлзүүлсэн. Одоо үлдсэн шүүгчид нь үүрэг гүйцэтгэгчээ томилоод ажлаа хийгээд явж байгаа. Шүүгчдийн дунд хэзээ ч ямар ч үндэслэлтэйгээр түдгэлзүүлж болох юм байна гэсэн айдас бий болж байна.

Үнэхээр хээл хахууль, ашиг сонирхлын зөрчил, бүлэглэл байгаа гэж үзэж байгаа бол тэр хүмүүсийг олох хэрэгтэй. Шүүхийн шийдвэр гарч байж албадлага явуулдаг. Ийм учраас энэ бол том эрх мэдэл мөн. Үүнд нөлөөлөх ашиг сонирхол улстөрчдөд байна. Олон жил бугшсан эцэг эх ах дүүгийн сүлжээний шүүх бүлэглэлийн нөлөөний дунд залуу үеийн ажлаа хийж байгаа шүүгчдийг хоморголох вий гэж айж байна. Танил талгүй, улстөрчидтэй холбогддоггүй шүүгч нарыг хэлмэгдүүлэх вий.

-Шүүх системд бугшсан олон асуудал байна. Та бүхэн өмнө нь яагаад дуугараагүй юм бэ?

-Миний бүрэн эрх түдгэлзэж, шүүн таслах үйл ажиллагаа явуулах эрхгүй болсон учраас өнөөдөр зарим асуудлаар дуугарах боломжтой болж байна. Шударга, үнэнчээр ажлаа хийж яваа хүмүүс манай салбарт олон байна. Тэдний дуу хоолойг нийгэмд хүргэе гэж мэдэгдэл хийсэн. Үүргээ гүйцэтгэж байгаа шүүгчдийг нийгэм, улс төрийн асуудлаар шүүмжлэх, үзэл бодлоо илэрхийлэхийг хориглодог.

Тэдний аливаа холбоонд нэгдэх, чөлөөтэй байх, бизнес хийх эрх нь хязгаарлагдсан байдаг юм. Ийм учраас шүүгч нар маань нийгэмд, улстөрчдөд дуу хоолойгоо хүргэж чаддаггүй.

Зууны мэдээ

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (5)

  • Иргэн (90.196.51.51)
    Энэ шүүгч чинь харин их но-той хүн байна. Хэн нэгний түлхүүсээр албан тушаалтайгаа үлдэх гэж үхэлдэн үзэх нь дээ
    2019 оны 07 сарын 03 | Хариулах
  • Зочин (90.196.51.51)
    Энэ шүүгч чинь харин их но-той хүн байна. Хэн нэгний түлхүүсээр албан тушаалтайгаа үлдэх гэж үхэлдэн үзэх нь дээ
    2019 оны 07 сарын 03 | Хариулах
  • hun bn (103.26.193.5)
    ene hun nol tuiliin shudarga zarchimch yos zuitei. ene hun awilgal awahgui. hzee ch tiim yum hiih hun bish mongoliin shuuhed todoos tod gerelteh shuugch gj sonsoj bsan. unen zowiig olj tor ner toriig ni sergeej ogoorei
    2019 оны 07 сарын 02 | Хариулах
  • Үнэн (64.119.18.109)
    МӨРДӨН ШАЛГАХ АЖИЛЛАГААНД СААД УЧРУУЛЖ БАЙГАА БОДИТ ЖИШЭЭ БОЛ ЭНЭ ХҮҮХЭН БОЛЖ БАЙНА.ХОРЬЖ ШАЛГАХ ХЭРЭГТЭЙ.
    2019 оны 07 сарын 02 | Хариулах
  • ард (122.201.22.19)
    Нѳлѳѳлѳхгүй гэдэг халхавчин дор шүүгчид дураараа дургиж, ѳѳрийн хѳрѳнгийг баяжуулсан талд хэрэг шийдэж, эсвэл үнэн буруугүй талын хохирогч нь мѳнгѳгүй бол хохироогоод хаячихдаг нь илэрхий байгаа тохиолдолд хяналт байцаалт арга хэмжээ мэдээж хэрэгтэй байлгүй яахавдээ.
    2019 оны 07 сарын 02 | Хариулах
iШинэ мэдээ
Эзэн Хаан Нарүхито "Монгол Коосэн технологийн коллеж”-ид зочиллоо 8 цаг 19 мин Төслийн нэгжүүдийн орон тоог 200-гаар багасгаж, 11.5 тэрбум төгрөг хэмнэнэ 8 цаг 23 мин Х.Булгантуяа: Чех Улс манай улсын “гуравдагч хөрш”, Европ дахь итгэлт түнш 8 цаг 26 мин Улсын Их Хурал өнгөрөгч долоо хоногт (2025.06.30-07.06) 8 цаг 33 мин Бүсчилсэн хөгжлийн болон Ёс зүйн дэд хорооны бүрэлдэхүүнийг хэлэлцэн дэмжлээ 8 цаг 50 мин Чех-Монголын парламентын бүлгийн дарга Станислав Берковецийг хүлээн авч уулзлаа 8 цаг 54 мин ӨБХ-ны даргад гишүүн О.Номинчимэгийн нэрийг дэвшүүлэв 11 цаг 7 мин УИХ-ын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг баталж, Байнгын хороодын бүрэлдэхүүнийг шинэчлэв 12 цаг 47 мин Г.Занданшатар: Үндэсний сэргэн мандлын шинэ давлагаа эрч хүчтэй эхэлсэн гэдэгт итгэж байна 13 цаг 9 мин Гандантэгчэнлин хийдийн төв талбайг байгалийн чулуун хавтангаар шинэчилжээ 13 цаг 22 мин Наадмын нээлтийн тоглолтыг 7 дугаар сарын 11-ний орой дахин тоглоно 13 цаг 28 мин Гашуунсухайт-Ганцмод чиглэлийн хил дамнасан төмөр замын геодезийн цэгүүдийг баталгаажууллаа 13 цаг 34 мин Наадмаар томоохон зах, худалдааны төвүүдийн ажиллах цагийн хуваарь 13 цаг 40 мин Эзэн Хаан Нарүхито, Эрхэм дээд Хатан Масако нар “Япон иргэдийн дурсгалын цогцолбор“-т хүндэтгэл үзүүллээ 14 цаг 45 мин Улаанбаатарт өдөртөө 26 хэм дулаан 15 цаг 49 мин "Салхи Дамбий" МУГЖ цолоор энгэрээ мялаав Уржигдар 16 цаг 08 мин Улаанбаатарт шөнөдөө 16 хэм дулаан Уржигдар 15 цаг 45 мин Сонгинохайрхан дүүргийн 33 дугаар хороонд 280 хүүхдийн суудалтай бага сургууль, цэцэрлэгийн цогцолбор ашиглалтад орно Уржигдар 15 цаг 20 мин Уулын ам, голын ай сав, үерийн буулт бүхий газарт отоглож, хоноглохгүй байхыг анхааруулав Уржигдар 15 цаг 11 мин Унаач хүүхдийн аюулгүй байдлыг хамгаалах асуудлаар хамтран ажиллах санамж бичигт гарын үсэг зурлаа Уржигдар 15 цаг 06 мин
iИх уншсан
Эдийн засгийн форумд барьсан Хөгжлийн сайдын “бэлэг” Ц.Бат-Эрдэнэ: Дулаалга урт хугацааны шийдэл гэж ойлгоод байг... Цагаан зун Э.Батшугар: Хар жагсаалтыг халж, зээлдэгчийг онооны системээ... Эрчим хүчний эрх чөлөө Мотоциклийн спортын 70 жилийн ойд зориулсан улсын аваргын гу... Британид коронавирусний содон шинж тэмдэгтэй шинэ хувилбар т... Сэлбэ хотын орон сууцны төслийн тендерийг тав хуваан зарлала... Хятадад “iPhone” борлуулалт өсөж, Apple-ийн хувьцаа багахан ... Армени ШХАБ-ын гишүүн болох сонирхлоо илэрхийлэв Тэтгэврийн зээлд хязгаарлалт тавихгүй байхаар тохиролцлоо Boom boom-гоо зүй дэлхийг эзэлж эхлэв Арменийн ерөнхийлөгч асан Серж Саргсяныг хээл хахууль, хууль... Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх төрийн албан хаагчдад мэндчилгээ дэвш... Christie's дуудлага худалдаанд сүүлийн зуун жилийн ховор дар... Сонгинохайрханд эрэгтэй хүн хутгалуулсан хэрэгт холбогдуулан... Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулийн нэмэлт төслийг өргө... Хөгжимчин Боб Дилан өөрийн зурсан зурагтай ном гаргана Сэлэнгэ мөрний түвшин нэмэгдэж, Ховд гол үерийн түвшинд хэвэ... Тэтгэврийн зээлийн зохицуулалтыг цуцлав
Top