Халхын Цогт Хунтайжийн Хадны Бичээс ЮНЕСКО-д бүртгэгдлээ

2023/05/25

ЮНЕСКО-ийн “Дэлхийн дурсамж” хөтөлбөрийн Олон Улсын баримтат өвийн жагсаалтад “Халхын Цогт Хунтайжийн Хадны Бичээс” (Stone Inscriptions of Tsogtu Khung-Taiji, Prince of Khalkha) бүртгэгдлээ.

БНФУ-ын нийслэл Парис хотноо 2023 оны тавдугаар сард хуралдсан ЮНЕСКО-ийн "Дэлхийн дурсамж" хөтөлбөрийн Олон улсын зөвлөлдөх хорооны хурлаар гишүүн орнуудаас нэр дэвшүүлсэн баримтат өвийн материалыг судлан хэлэлцэж, 64 хосгүй үнэт дурсгалыг тус хөтөлбөрийн Олон улсын баримтат өвийн жагсаалтад бүртгэсний дотор Монгол Улсаас нэр дэвшүүлсэн Халхын Цогт Хунтайжийн Хадны Бичээс өв багтжээ.

Эрдэмтэн, судлаачид Цогт Хунтайжийн Хадны Бичээсийг Чин гүрнээс өмнөх үеийн Буддын шашны яруу найргийн хэв маягийг шингээсэн 17-р зууны Монголын яруу найргийн хосгүй бүтээлд тооцдог. Уг бичээс нь Лигдэн Хутагт Хааны үед Манжийн эзлэн түрэмгийлэх бодлогыг эсэргүүцэн тэмцсэн монголчуудын эв нэгдлийг харуулсан түүхэн бүтээл билээ.

ЮНЕСКО-ийн Баримтат өвийн олон улсын жагсаалтад өнөөдрийн байдлаар нийт 430 баримтат өв бүртгэгдээд байна. Үүнд 5 баримтат өв манай улсаас бүртгэгдсэн. 2011 онд Лувсанданзаны "Алтан товч", "Монгол Шунхан Данжуур", 2017 онд "Есөн эрдэнийн Ганжуур" бүртгэгдээд байсан бол ийнхүү энэ онд “Халхын Цогт Хунтайжийн Хадны Бичээс” бүртгэгдлээ.

Бүртгэлийн үндсэн шалгууруудаас танилцуулахад баримтат өв нь өөрийн анхны жинхэнэ эхээр байхаас гадна эх төрх байдлаа сайн хадгалсан байх, дэлхий дахинаа үнэ цэн, ач холбогдолтой байх, Дэлхийн түүх, хүн төрөлхтний соёл иргэншилд онцгой бөгөөд үлэмж нөлөө үзүүлсэн байх учиртай аж.

Ташрамд дурдахад, дэлхийн баримтат өвийн үнэт дурсгал үй олноороо дахин нөхөгдөхгүйгээр элэгдэж, гэмтэж, устан алга болж байгааг зогсоох шаардлага байгааг харгалзан үзэж ЮНЕСКО 1992 онд тэдгээрийг хадгалж, хамгаалах зорилгоор "Дэлхийн дурсамж" хөтөлбөрийг эхлүүлсэн.

Баримтат өвийг олон улсын болон бүс нутгийн өвийн бүртгэлд бүртгэх замаар олон улсын, бүсийн, үндэсний ач холбогдол бүхий өвийн хамгаалалтыг дэмжин баталгаажуулах, тэдгээрийг хамгаалах ухамсар ойлголтыг гишүүн орон, ард иргэдэд нэмэгдүүлэх, ийм төрлийн өвийг хамгаалах талаар гишүүн орнуудын дотор хамтын ажиллагаа, харилцан солилцоог хөгжүүлэхэд тус хөтөлбөрийн үйл ажиллагаа чиглэгддэг байна.

iСанал болгох

Хүүхэлдэйн киноны түүхэн дэх хамгийн өндөр орлоготой нээлтийг “Zootopia 2” хийлээ

Ирээдүйгээ хамгаалах хамгийн хүчтэй хэлбэр нь үнэнтэй нүүр тулгах урлаг

Монгол, Хятадын мах, махан бүтээгдэхүүний худалдааг өргөжүүлэх боломж нээгдлээ

АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

iРедакцийн сонголт

Үндэслэлгүй үнэ

iШинэ мэдээ

Үндэслэлгүй үнэ 6 цаг 41 мин Төр нь нийгмээ зориуд энэ зам руу сошиалаар хүзүүдэж чирсэн 6 цаг 54 мин Ц.Энхбатад оноосон бүх насаар хорих ялыг хэвээр үлдээжээ 6 цаг 58 мин Томуугийн өвчлөл нэмэгдсэнтэй холбогдуулан нийслэлд 1280 ор дэлгэв 7 цаг 5 мин Самарканд дахь CITES-ийн чуулганд Монгол Улс ховор амьтны хамгааллын байр сууриа илэрхийлэв 7 цаг 6 мин Сингапур дунд сургуулийн сурагчдын ухаалаг утасны хэрэглээг бүрэн хориглоно 7 цаг 7 мин Согтуугаар жолоо барьсан 487 хүний холбогдох хэргийг шүүхээр шийдвэрлүүллээ 7 цаг 11 мин Виза картын мэдээллээр 2.1 тэрбум төгрөг хулгайлсан хэрэг шүүхэд шилжлээ 7 цаг 12 мин Улсын хэмжээнд ХДХВ/ДОХ-ын нийт тохиолдол 423 болжээ 7 цаг 12 мин Улаанбаатарт шөнөдөө 31 хэм хүйтэн 7 цаг 14 мин “Багахангай–Хөшигийн хөндий” чиглэлийн төмөр замын бүтээн байгуулалт хэвийн үргэлжилж байна 8 цаг 0 мин “Эрдэнэс тавантолгой” ХК 11 дүгээр сард 2.4 сая тонн нүүрс борлуулжээ 8 цаг 1 мин Гэмт хэрэгтэй холбоотой 91 гомдлыг шалгаж, 11 хэргийг шүүхэд шилжүүлэх санал гаргав 8 цаг 4 мин Налайх дахь 140-р цэцэрлэгийн 50 ортой өргөтгөл ашиглалтад орлоо 8 цаг 4 мин Дашинчилэн сум шинэ эмнэлэгтэй болж, яаралтай тусламжийн хүртээмж сайжрав 8 цаг 5 мин Киргизийн ээлжит бус сонгуульд Ерөнхийлөгч Жапаровын талынхан давамгайлж байна 8 цаг 19 мин Х.Нямбаатар: Түүхий нүүрс хэрэглэдэг байгууллагуудыг шат дараатай цахилгаан, хийн халаалт руу шилжүүлнэ 8 цаг 23 мин Эрүүл мэндийн болон Нийтийн тээврийн бодлогын газрыг татан буулгах шийдвэр гаргав 8 цаг 26 мин Хөвсгөл аймагт гэр бүлийн зөвлөх төвөөр үйлчлүүлэгчдийн тоо 50%-иар нэмэгджээ 8 цаг 28 мин Агаар мандлаас ундны ус үйлдвэрлэх дэвшилтэт технологио танилцуулав 8 цаг 35 мин

iИх уншсан

Хөрөнгө оруулагчтай “нэг хэлээр” ярьж байж хөрөнгө оруулалты... ХАА Яамыг Хэрлэн Баян-Улаанд өвөлжүүлье! МАН-ынхан “Манай даргыг нуувчинд нь нухах гэж байна” гээд ху... Монголын ард түмний амин зуулга юу юм бэ П.Наранбаяр: Нийслэлд 1-9 дүгээр ангийн хичээлийг цахимд шил... УИХ-ын гишүүн А.Ундраа Мексикийн парламентын бүлгийн удирдла... Ц.ХУЛАН: Би өлссөн, даарсан. Гэхдээ ном бичсэнээрээ хожсон Стратегийн ач холбогдол бүхий бүтээгдэхүүний хангалтыг дэмжи... Хөрөнгө оруулалтын санал боловсруулах сургалт, уулзалт зохио... МУИС-ийн багш нар япон хэлийг 9000 гаруй оюутанд заажээ Дархан-Уул аймагт төрийн жинхэнэ албан хаагчдын тангараг өрг... Академич Аюурын Дулмааг Хөдөлмөрийн баатар цолоор шагналаа МОНЦАМЭ агентлаг солонгос хэлний редакц байгуулж, мэдээгээ т... АНУ Афганистанаас ирсэн цагаачдын хүсэлтийг түр зогсоов Украины дайныг зогсоох төлөвлөгөөг хэлэлцэх уулзалт ирэх дол... “Physical: Asia” шоуны монгол багтай аялал жуулчлалын чиглэл... Ж.Нямаа: Ирээдүйгээ хамгаалах хамгийн хүчтэй хэлбэр нь үнэнт... “Alibaba” хиймэл оюун ухаант “Quark” нүдний шилээ танилцуулж... А.Амартүвшин: “Тавантолгой түлш”-ийн дээжүүдийн бүх шинжилгэ... “Өвлийн идэш-2025” өргөтгөсөн худалдаа Төв цэнгэлдэх хүрээлэ...