x

Ерөнхийлөгчийн хориг парламентын чадамж шалдаа буусныг харууллаа

АН-ын дарга асан З.Энхболд парламентын спикер, МоАХ-ны гишүүн Р.Бурмаа Хүнс, хөдөө аж ахуйн сайд байхад УИХ-аар Халх голд чөлөөт бүс байгуулах 75 дугаар тогтоолыг баталж байлаа. Үндэсний Их баяр наадмаас яг хоёр хоногийн өмнө буюу 2015 оны долдугаар сарын 9-нд юм. Энэ хүрээнд Дорнод аймгийн Халх гол суманд 500 мянган га газрыг гадаад, дотоодын иргэдэд түрээслүүлэн, өмчлүүлэх замаар эдийн засгийн эргэлтэд оруулах байв. Гэвч Дорнодоос сонгогдсон гишүүд төдийгүй сумын иргэдийн эсэргүүцэлтэй тулгарч, УИХ-ын тогооноос хальж улсын зовлон болохтой зэрэгцэн 75 дугаар тогтоол бүгдэрсэн түүхтэй. Үүнтэй агаар нэг хуулийн төсөл энэ парламентын үед, Г.Занданшатарыг УИХ-ын даргаар ажиллах хугацаанд дахин давтагдлаа. "МАН хүний эрхийг дордуулахыг хэрхэвч дэмжихгүй" хэмээн тунхагладаг Д.Амарбаясгалан Хэрэг эрхлэх газрын даргын албыг намын генсектэй хавсран ажиллаж буй цаг хугацаанд.

Сайд асан Р.Бурмаа хаврын чуулганы хаалт, наадмын уур амьсгалын сиймхийгээр төслөө сэм хэлэлцүүлж батлуулсан бол энэ удаад үг хэлэх, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх Ардчилсан Үндсэн хуулийн язгуур эрхийг хясан боогдуулж, хязгаарлах хуулийг Г.Занданшатарын даргалдаг ангийнхан 48 цагийн дотор л шийдвэрлэж нэн шинэхэн түүх бичив. Нэр нь Олон нийтийн сүлжээнд хүний эрхийг хамгаалах, автор нь Цахим хөгжил, харилцаа холбооны сайд Н.Учрал.

Туршлагатай парламентч Ц.Мөнх-Оргил "Ингэж даналзаж болохгүй шүү?" гэж ганцаараа сануулсан ч тусыг олоогүй. Засгийн газрын нэрийн өмнөөс яаралтай горимоор өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслийг ногоон гэрлээр төвөггүйхэн "эх барив". Шаварт унасан шарын эзэн гэгчээр сайд Н.Учрал нүүрээ улалзуулж, олон нийтээс хамгийн их эгдүүцэл, эсэргүүцлийг өөртөө төвлөрүүлж буйгаас бусдаар хуулийн төслийн талаар байр сууриа илэрхийлэх гишүүн гарсангүй. Баталсан хуулийнхаа заалттай бүрэн уншиж танилцаагүй юу? эсвэл Бүлгийн хуралдаанаар саналаа багцлаад орсон уу? хэлж мэдэхгүй бүдүүн бараг байдлаар дэмжсэн санал өгчихөөд намрын чуулганы хаалттай хамт сураг алдарцгаав.

Угтаа бол хууль санаачлагчийн зүгээс төслөө боловсруулж, УИХ-ын босго давуулсан өдрөөс уншиж, танилцах, алдааг нь засч сайжруулах, ашиг сонирхлын зөрчил шингэхээс урьдчилан сэргийлж, сануулах нь УИХ-ын гишүүнд хуулиар олгосон бүрэн эрх. Хуулиа уншиж, судлах, санаачилж, боловсруулах гэж л тэд тэнд суудаг, дардаг товчлуур нь тийм үүрэгтэй. Гэвч гэрэл цохиулсан өдөртөө хэлэлцүүлээд 48 цагийн дотор баталсан хуулийн үр дагавар энэ парламентын чадамжид эргэлзээ төрүүлж эхэллээ.

2.

Хэрвээ сайд Н.Учрал гэдийсээр, УИХ-ын гишүүд нь гүлдийсээр баталсан хуулиа "хамгаалсан" бол хоёрдугаар сарын 1-нээс хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж, албажихаар байв. Үр дүнд нь нийгмийн сүлжээн дэх иргэдийн үзэл бодлоо илэрхийлэхэд цензур тогтоож, хуулийн шалгуур, заалтад нийцээгүйг устгаж, хаах заалт хэрэгжихээр байлаа. Урдаа БНХАУ, хойноо ОХУ гэсэн үг хэлэх, үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөө нь хамгийн хаалттай, хатуу хориг хязгаарлалттай хоёр их гүрний дунд орших "Ардчиллын баянбүрд" гэгдэх нэршлээ Монгол Улс гээж, бүрмөсөн баллуурдахаас өөр аргагүйд хүрнэ гэсэн үг. Гагцхүү нийгмийн сэтгэхүйг бүхэлд нь ундууцуулж, бухимдуулсан уур амьсгалын дундуур Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Үндсэн хуулиар олгосон бүрэн эрхийнхээ дагуу хориг тавьснаар сая нэг намжаав. Үндэслэл нь олон нийтийн оролцоо, мэргэжлийн байгууллагуудын саналыг тусгаагүй яаран баталсан эл хууль Ерөнхийлөгчийн хориг тавих эрхэнд халдсан болохыг Хуулийн бодлогын зөвлөх А.Бямбажаргал онцлоно лээ.

Өөрөөр хэлбэл, 48 цагийн дотор баталсан Олон нийтийн сүлжээнд хүний эрхийг хамгаалах тухай болон түүнийг дагалдсан хуулийг хэрэгжилтийг хоёрдугаар сарын 1-нээр тогтоосон нь Үндсэн хууль, УИХ-ын Дэгийн тухай хуулийн холбогдох хэсгүүдийг зөрчжээ. Ядаж л олон нийт, мэргэжлийн байгууллагын саналыг тусгасан бол анхнаасаа ийм нөхцөл рүү оруулж, хийдэл гаргахгүй нь лав. Зөвхөн Засгийн газрын хуралдаан, намын Бүлгийн шийдвэрт түшиглэж, бас найдсан ч хүчин төгөлдөр хэрэгжих хугацаанаасаа өмнө хоригт орж, нь ийнхүү хад мөргөлөө. Нийгмийн сүлжээнд хүний, хүүхдийн эрхийг хамгаалахад чиглэсэн гэх гоё "шошго" бүхий агуулгад нь биш хэлэлцэж, батлах үйл явц нь өөрөө холбогдох хуулийг зөрчсөн учраас Ерөнхийлөгчийн зүгээс хориг тавьсан нь энэ.

Хоригийг чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оролцсон гишүүдийн гуравны хоёр нь хүлээж аваагүй тохиолдолд хууль хэвээр үлдэж, хүчин төгөлдөр мөрдөгдөөд явах заалттай. Хуулийг батлахад 51 гишүүн оролцсоноос 12 дэмжээгүй. Дэмжсэн 39 гишүүн баталсан хуулиа хамгааллаа гэж бодоход гуравны хоёр гэсэн босгонд хүрэхгүй. Дор хаяж 50+1 гишүүн Ерөнхийлөгчийн хоригийг сөрж байж сайд Н.Учралын хууль "амь орно" гэсэн үг. Өнөөдрийн нөхцөлд магадлал нь тун бага. Ямар хууль баталж буйгаа ч хараагүй, төсөлтэйгөө танилцаагүй атлаа харанхуй дэмжиж санал өгсөн гишүүд Ерөнхийлөгчийн талд зогсоно уу гэхээс дахин азаа үзэхгүй. Эсрэгээрээ хоригт дөрөөлж хүний эрхтэй холбоотой асуудлаар иргэддээ "хайр" зарласан, утга уянгын халилтай гишүүдийн байр суурь олширч таарна. Үндсэндээ Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн бүрэн эрхийн хугацаан дахь анхны хоригийг хүлээж авахаас өөр сонголт үгүй.

Гол нь Ерөнхийлөгчийн хориг одоогийн парламентын чадамж шалдаа буусныг харуулсан бодит жишээ болж үлдэх нь. Өчигдөрхөн дэмжиж баталсан хуулийнхаа заалт, үйлчлэлийн хүрээг өнөөдөр нь мэдэхгүй мэлзэж буй УИХ-ын гишүүд маргааш ямар хууль оруулж ирж батлах вэ? гэдэг нь эргэлзээтэй бас болгоомжлол төрүүлэх шалтгаан. Ерөнхий сайд, МАН-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнийн хувьд тогтолцооны өөрчлөлт хийх зайлшгүй шаардлага бий болсныг ил тод илэрхийлэх болсон ч Үндсэн хууль, Дэгийн тухай хуулиа зөрчсөнөө ч мэдэхгүй хууль баталж суугаа УИХ-ын гишүүдэд тийм чадамж, ёс суртахуун нь бий юү? гэдэг нь өөрөө АСУУЛТЫН ТЭМДЭГ. Эс бөгөөс сайн дураараа тарахаас өөр сонголт энэ УИХ-д алга. 

Uzeg.info

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iШинэ мэдээ
Мега төслүүдэд дотоодын компаниудын оролцоог нэмэгдүүлнэ 4 цаг 47 мин Монгол Улсаас А.Уянга Эрхэмсэг гүнж Маха Чакригийн нэрэмжит шагналд нэр дэвшлээ 4 цаг 48 мин Истанбулын шууд хэлэлцээнд Трампыг оролцуулах саналыг Зеленский дэмжив 4 цаг 49 мин Хаврын тариалалтад бэлэн байгаа буудайн үр 22 мянган тонноор буурчээ 4 цаг 49 мин АНУ Өмнөд Африкийн 59 цагаан арьст иргэнийг дүрвэгчийн статустай хүлээн авлаа 4 цаг 51 мин Говийн бүсийг аж үйлдвэр, ногоон эрчим хүчний төв болгон хөгжүүлэх шийдвэр гаргалаа 4 цаг 52 мин Хятад улсад 17 шинэ мэргэжил албан ёсоор нэмэгдлээ 4 цаг 53 мин Сумо бөхийн зуны башёд Монголын 21 сүмоч хүч үзэж байна 4 цаг 57 мин Монголын хүүхдийн спортын зуны VIII наадам энэ сарын 26-наас эхэлнэ 5 цаг 2 мин Каннын кино наадам хэт задгай хувцаслалт, нүсэр гоёлоос татгалзах журам мөрдөнө 5 цаг 4 мин 2030 он гэхэд сувилахуйн салбарт 4.1 сая ажиллах хүч дутагдах төлөвтэй байна 5 цаг 7 мин “Хасын Хүлэгүүд” Азийн аваргуудын лигийн тэмцээнийг итгэл төгс тэргүүлж байна 5 цаг 8 мин Агроэкологийн сургуулийн хамт олон “Тужийн нарс”-нд 40,500 нарсны тарьц суулгаж ойжуулалт хийлээ 5 цаг 10 мин “Samsung” хамгийн нимгэн ухаалаг утас “S25 Edge”-ийг танилцууллаа 5 цаг 11 мин “Дөл-2025” цэрэг-спортын тэмцээний тэргүүн байрыг Халиун сумын “Оргил” тасаг эзэллээ 5 цаг 12 мин Шарга морьт, Хандгайтын уулзварт цагдаагийн хяналтын пост ашиглалтад орлоо 5 цаг 13 мин Говь-Алтай аймагт 100 мянган мод тарих бэлтгэл ажлыг хангаж байна 5 цаг 13 мин Нүдний ухархайгаар дамжуулан хүзүүний нугалмын хорт хавдрыг амжилттай авлаа 5 цаг 15 мин Монголын үндэсний бөхийн чансааг улсын заан Б.Бат-Өлзий тэргүүлж эхэллээ 5 цаг 16 мин Газрын тосны олборлолт, нийлүүлэлтийн талаар БНХАУ-ын хөрөнгө оруулалттай компанитай санал солилцов 5 цаг 16 мин
iИх уншсан
Хэлэлцэгдэж байгаа хуулийн төсөл хэвлэн нийтлэх эрх чөлөөг х... Монголчууд фашизмыг ялсан баярыг тэмдэглэдэг болмоор байна Баавар Л.Оюун-Эрдэнийн "шоронд" хоригдсон чөлөөт хэвлэл хувийн өмчи... Д.Амарбаясгалангийн ЭФФЕКТ А.Ариунзаяа: Хүүхэд бэлгийн хүчирхийллийн хохирогч болох тох... Манай Ерөнхийлөгч ямар баярт оролцоод ирэв? АНУ болон Холбоотны тусламжаар ЗХУ дайнд ялсан нь О.Алтангэрэл: Хууль зүй, дотоод хэргийн асуудал нэг дороо ба... Орос бол Хятадын хувьд холбоотон биш, найрсаг харилцаатай хө... Ж.Жаргалсайхан: Бусдын сайн сайхны төлөө гаргасан сэтгэл, зү... “Дугуйтай Улаанбаатар-2025”, “Баянзүрх марафон-2025” арга хэ... “Элсэлтийн шалгалт-2025”–ын математикийн нээлттэй даалгавруу... Дугуйтай хүүхдийг мөргөөд зугтсан жолоочийг олж тогтоохоор а... “Хүнд суртлын индекс-2024”: Төрийн үйлчилгээний хүндрэлийг т... “Маш аюултай нүүдэл”: Алт руу тэмүүлэх хөрөнгө оруулагчдын э... Хөхтөн амьтдын идэш тэжээлийг дэмжих ажил үр дүнтэй байгааг ... Ураны хайгуул, олборлолтод иргэдийн хяналтын зөвлөл байгуулн... Л. Оюун-Эрдэнэ: Засгийн газар хүүхэд хамгааллаас гадна хүүхэ... Солонготын даваанд халтиргаа гулгаа ихтэй байна
Top