Л.Оюун-Эрдэнэ “…Өнгөрсөн 30 жилийн хугацаанд хамгийн сайн ойлголцож байгаа Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд хоёр нь бид хоёр байх. Гэхдээ тогтолцооны асуудал хэвээр үргэлжилбэл миний итгэл үнэмшлийн хувьд нэлээд хүнд байдалд орно гэв. 

Сүүлийн үед Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайдын хоорондын харилцааны талаар “үүсгэсэн” таагүй бөгөөд батлагдаагүй мэдээллүүд өрнөсөөр байна. Яг энэ цаг үед үргэлжилж буй “ “Нийгэм эдийн засаг-эрхзүйн шинэчлэл” чуулганы хэлэлцүүлгийн үеэр Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн хэлсэн үг анхаарал татлаа. Тэрбээр Засгийн газрын эсрэг хийх бойкотын талаар, тогтолцоо өөрчлөгдөхдөө тулбал Ерөнхийлөгчтэй харилцах харилцаа нь хүнд байдалд орчих мэтээр сонирхолтой өгүүлбэрүүдийг хэлэв. Тэр юу хэлчихэв?

Шулуухан хэлэхэд өнгөрсөн хугацаанд Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд бүхний дунд оньсого мэт маргаанууд явдаг байсан. Та бүхэн бүх Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайдуудын түүхийг аваад үзвэл. Би үүнийг ЗГХЭГ-ын дарга байсан хүний хувьд, хоёр Ерөнхийлөгчтэй хамтарч ажиллах “гал тогоог” барьж байсны хувьд хэлж байна. Энэ бол цэвэр тогтолцооны асуудал. Хувь хүнээс хамаарч байгаа хэрэг биш. Яагаад гэвэл Монгол Улсын Ерөнхийлөгч нь ард түмнээс сонгогддог, маш их хүлээлттэй гарч ирдэг. Гарч ирээд амлалтаа биелүүлэх гэхээр төсөв, кабинет хоёр байхгүй. Ингээд Аюулгүйн зөвлөлтэй холбоотой зөвлөмжүүд ч юм уу, асуудлуудыг шийдэх, Засгийн газартаа шахалт үзүүлэх, цөөнхтэйгээ нийлж Засгийн газраа бойкотлохч юм уу, ийм байдлаар асуудлаа шийдэхээс өөр гарцгүй болдог. Одоо бол зургаан жилд нэг удаа сонгогдох болсон. Энэ бол түүхэн, боломжит цаг хугацаа гэж үзэж болно. Ихэнх Ерөнхийлөгчийн хувьд дараагийн сонгуульд ялах нь том асуудал байдаг. Тиймээс хүссэн ч, эс хүссэн ч ард түмэндээ таалагдах ерөнхий рейтингийн төлөө том уралдаан болдог. 

Эргээд бодвол, УИХ-ын сонгууль 6-р сард, орон нутгийн сонгууль 11-р сард болдог, он гаргаад Ерөнхийлөгчийн сонгууль болдог. Ерөнхийлөгчийн сонгуульд ялагдвал Засгийн газар унана. Тийм учраас ямар ч үнээр хамаагүй Ерөнхийлөгчийн сонгуульд ялах нь зүйтэй гэдэг. Ихэнх тохиолдлолд Ерөнхийлөгчийг сонгохдоо парламентын сонгуульд ялагчийн эсрэг талд манай ард түмэн саналаа өгчихдөг. Ингээд Гүйцэтгэх засаглалын тогтворгүй байдал энэ гинжин хэлхээнд орж эргэж байсан тохиолдол маш их.Ихэнх Засгийн газрын унаж байсан тохиолдол нь Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн дараах нөхцөл байдалтай холбоотой байдаг юм. Энэ бол бид өнөөдөр дүгнэх л ёстой асуудал. Өнөөдөр бид аль нэг сонгодог тал руугаа явах нь зөв эсэх талаар хамтдаа ярилцах цаг үе ирээд байна. Иймээс би Монгол Улсын Ерөнхийлөгчтэй илэн далангүй ярилцаж байгаа. 

Магадгүй, өнгөрсөн 30 жилийн хугацаанд хамгийн сайн ойлголцож байгаа Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд хоёр нь бид хоёр байх. Яагаад гэвэл нэг кабинетэд ажиллаж байлаа, нэлээд эртнээс бие биеэ танина. Бид хоёрын хувьд энэ тогтолцоотой холбоотой асуудал гарвал, энэ тогтолцоо цаашид үргэлжлэн ажиллана гэдэгт миний итгэл үнэмшлийн хувьд нэлээд хүнд байдалд орно гэсэн үг. Үүнийг илэн далангүй ярилцаж, олон талаас нь шүүн хэлэлцэж, сонгодог парламент талдаа хэрхэн эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх асуудлыг хамтдаа ярих цаг үе мөн гэж бодож байна. Энэ талаар ихэнх Ерөнхий сайдууд Ерөнхийлөгчөө гомдоохоос айгаад хэлж чаддаггүй байсан юм билээ. Бие биеийнхээ “сэтгэлд юм хийчихвий” гэж бодоод. Гэхдээ үнэн бодит байдал хамгийн чухал учраас нээлттэй ярилцлагыг цаашид хийх нь Монгол Улсын улс төрийн олон зөрчил, олон ойлгомжгүй байдал, хариуцлагын тогтолцоо ил тод биш, далд эдийн засаг үүссэн нөхцөл байдал зэргээс шалтгаалаад үүнийг бид хийх нь зүйтэй.

Тэр ингэж хэллээ. Түүнд юу илүүдэж, юу дутагдав?

У.Оргилмаа /baabar.mn/