x

"Өнөөдөр тамхинаас татгалзах өдөр"

Тамхинаас татгалзах олон улсын өдөр жил бүрийн 11 дүгээр сарын гурав дахь пүрэв гарагт болдог билээ. Тамхины хор уршиг, сөрөг үр дагаварт олон нийтийн анхаарлыг хандуулах нь энэ өдрийн гол зорилго юм. Тамхинаас татгалзах олон улсын өдрийг анх АНУ-ын Хавдар судлалын нийгэмлэг 1970 онд санаачлан бий болгож байсан түүхтэй. 

Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын тамхитай тэмцэх тухай Суурь конвенц 2005 онд хүчин төгөлдөр болжээ. Энэ конвенц нь НҮБ-ын түүхэн дэх хамгийн өргөн хүрээтэй хүлээн зөвшөөрөгдсөн гэрээнүүдийн нэг болсон юм. Дэлхийн 180 гаруй улс тус гэрээг хүлээн зөвшөөрч, нэгдсэн байдаг.

Тамхи татах нь хүний эрүүл мэндэд учруулж буй хамгийн том аюулуудын нэг гэж Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага үздэг бөгөөд жил бүр 8 сая гаруй хүн тамхины хор уршгийн улмаас нас бардаг байна. Тэдний 7 сая гаруй нь тамхи хэрэглэдэг болон өмнө нь хэрэглэдэг байсан хүмүүс байсан бол 1.2 сая гаруй нь дам тамхидалтын утааны нөлөөнд өртсөн хүмүүс байдаг аж.

Дам тамхидалтын утаа гэдэг нь зоогийн газар, албан өрөө болон бусад өрөөнд тамхи болон усан тамхи татаж буй хүмүүсийн тамхины утааг хэлдэг байна. Тамхины утаанд 7000 гаруй химийн бодис байдгаас 250 орчим төрлийн бодис нь эрүүл мэндэд хортой байдаг бол 69 орчим нь хорт хавдар үүсгэдэг бодис байдаг байна.

Тамхи татах нь хорт хавдар үүсгэх магадлалыг 90 хувиар нэмэгдүүлж архаг бронхит, эмфиземтэй болоход хүргэдэг байна. Америкийн эрдэмтдийн үзэж байгаагаар, шүүлтүүргүй тамхи нь тамхичдын хувьд хамгийн аюултай байдаг гэнэ. Шүүлтүүргүй тамхи татах нь уушгины хавдраар нас барах эрсдэлийг хоёр дахин нэмэгдүүлдэг аж.

Сүүлийн жилүүдэд тамхичдын дунд электрон тамхины хэрэглээ ихээхэн дэлгэрээд байгаа юм. Электрон тамхийг энгийн тамхины аюулгүй хувилбар гэж сурталчилдаг хэдий ч ийм төрлийн тамхи мөн л аюултай. Электрон тамхинд шингэнийг халааж, ууршуулдаг төхөөрөмж байдаг. Электрон тамхинд зориулагдсан энэхүү шингэнд нүд, арьсыг цочроох фенол, хорт хавдар үүсгэгч формальдегид, мэдрэл зүрх судасны тогтолцоонд хортой хар тугалга зэрэг хорт бодисууд агуулагддаг байна.

Өнгөрсөн 10 дугаар сарын байдлаар, АНУ-д электрон тамхинаас үүдэлтэй уушигны өвчлөлөөр 37 хүн нас барсан бол ийм шалтгаанаар өвчилсөн хүний тоо 1.8 мянга давжээ.

Усан тамхи нь мөн хүний биед хортой байдгийг шинжлэх ухааны судалгаа харуулжээ. Усан тамхи нь зүрхний цохилт болон цусны даралт ихэсгэдэгээс гадна уушигны үйл ажиллагааг муутгадаг байна. Түүнчлэн сүрьеэ зэрэг халдварт өвчин дамжих эрсдэлийг дагуулдаг байна.

Тамхины хамгийн гол аюул бол тамхинаас хамааралтай байдалд хурдан орох явдал юм. Байнга тамхи татдаг хүмүүсийн 98 хувь нь тамхинаас гарахыг оролддог хэдий ч амжилт олдоггүй байна. Зарим тохиолдолд тамхинаас татгалзсан хүмүүс нэг жилийн дотор эргээд тамхинд ордог гэсэн судалгаа гарчээ. Аль ч насанд тамхинаас татгалзах нь эрүүл мэндэд олон давуу талыг авчрах юм. Тухайлбал, 30-35 насандаа тамхи татахаа больсон хүмүүсийн дундаж наслалт нь огт тамхи татдаггүй хүмүүсийн  дундаж наслалттай адил байдаг аж.

ОХУ-д тамхинаас үүдэлтэй өвчний улмаас жил бүр 300 мянга орчим хүн нас бардаг бөгөөд тамхинаас үүдэлтэй өвчнийг бууруулахын тулд ОХУ иргэдийнхээ эрүүл мэндийг хамгаалах зорилгоор үндсэн нөхцөлүүдийг бий болгоход чиглэсэн цогц арга хэмжээг авч хэрэгжүүлжээ.

Тухайлбал, ОХУ 2008 онд тамхитай тэмцэх ДЭМБ-ын боловсруулсан конвенцид нэгдэж, дараа нь 2010-2015 оны хугацаанд тамхины хэрэглээтэй тэмцэх Үндэсний концепцийг баталсан байна. “Тамхины хор уршгаас иргэдийн эрүүл мэндийг хамгаалах тухай хууль” тус улсад 2013 оноос хойш хэрэгжиж байгаа аж.

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iШинэ мэдээ
Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн эрхийг хамгаалахад анхаарна гэв Өчигдөр 17 цаг 49 мин 2026 оны улсын төсвийн хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг эцсийн хэлэлцүүлэгт шилжүүлэв Өчигдөр 17 цаг 48 мин Пёньян баллистик пуужин харваж, Японы тэнгисийн бүс рүү унажээ Өчигдөр 17 цаг 47 мин Хятадын хориг тавьсны дараа Япон дахин далайн бүтээгдэхүүн экспортолж эхэллээ Өчигдөр 17 цаг 38 мин Ходоодны эсийг инсулин ялгаруулдаг болгох генийн эмчилгээ боловсруулав Өчигдөр 17 цаг 37 мин Дархан-Уул аймаг “Түмэн газрын цайны зам”-ын холбоонд элсэх хүсэлт гаргалаа Өчигдөр 17 цаг 34 мин Монгол Улс 2035 он гэхэд хүлэмжийн хийн ялгарлыг 30 хувиар бууруулна Өчигдөр 17 цаг 33 мин Төгрөгийн ам.доллартой харьцах дундаж ханш 3593.80 төгрөгт хүрэв Өчигдөр 17 цаг 32 мин “Хүнсний хувьсгал”-ын үр дүнд дотоодын үйлдвэрлэл хоёр дахин өсөв Өчигдөр 15 цаг 19 мин Монгол Улсад 132 улсын 37.9 мянган гадаадын иргэн оршин сууж байна Өчигдөр 15 цаг 17 мин Их, дээд сургууль, коллежийн оюутнуудын 60.9 хувь нь эмэгтэйчүүд байна Өчигдөр 15 цаг 15 мин Ирэх 10 хоногт ихэнх нутгаар хүйтрэх төлөвтэй байна Өчигдөр 15 цаг 13 мин “Бадрах Энержи” болон “Орано” групп Монголд лаборатори байгуулах чиглэлээр хамтран ажиллана Өчигдөр 15 цаг 08 мин Л.Цэеэрэгзэн: Цас цэвэрлэгээний техник шинэчлэгдсэнээр ажил илүү хурдан, хялбар болж байна Өчигдөр 15 цаг 07 мин БНСУ 2035 он гэхэд хүлэмжийн хийн ялгарлыг 50 хувиар бууруулах зорилт дэвшүүллээ Өчигдөр 13 цаг 08 мин Филиппинд “Калмаеги” хар салхины улмаас 200 хүн амь үрэгджээ Өчигдөр 13 цаг 07 мин Эрчим хүчний хэмнэлттэй, гүний дулаалгатай гэрийг Монголд туршиж эхэллээ Өчигдөр 13 цаг 06 мин Герман Улс Монголын боловсрол, ногоон хөгжилд 43.1 сая еврогийн буцалтгүй тусламж олгоно Өчигдөр 13 цаг 05 мин Чех Улсад монгол хүүхдүүдийн дунд “Монгол бахархлын өдөрлөг” болно Өчигдөр 13 цаг 03 мин Collins толь 2025 оны онцлох үгийг “вайб-кодинг” гэж нэрлэв Өчигдөр 13 цаг 01 мин
iИх уншсан
Хулгайтай тэмцэхээ үргэлжлүүлж, хулгайлсан нь савандаа багта... УИХ-ын даргын томилгоо яасан бэ? Рецедивүүдтэй хэн хамтарч ажиллав Г.Дамдинням: Байгаа бензинээ зарахгүй байх асуудал хэд хэдэн... О.Баасанхүү: Үндсэн хуулийн бус аргаар төрийн эрх мэдлийг хэ... Багш хүн бусдын амьдралд гэрэл асаах амлалт юм! С.Энхтөр: Эвлэрсэн нэрээр асуудлуудаа дараад өнгөрвөл дарааг... Үндсэн хуулийг зөрчих нь УИХ-ын өдөр тутмын хэм хэмжээ болсо... Н.Энхбаяр: Амин чухал төслүүдээ эрчимжүүлэхийн тулд гадаадаа... Багшийн цалинг 2.8 сая төгрөгт хүргэж, тэтгэврийг 8.6 хувиар... 11 дүгээр сард олгох нийгмийн халамжийн тэтгэвэр, тэтгэмжийн... Өмнөд Солонгосын тэргүүн хатагтай асан Ким Кён Хи “Chanel” ц... Монголын харваачид дэлхийн цомоос хоёр алт, нэг хүрэл медаль... Монголын нислэгийн удирдагчид онцгой нөхцөлд ур чадвараа бат... “Санаэгийн цүнх” сошиалд трэнд болж, захиалга нь огцом өсөв УИХ-ын дэд даргыг чөлөөлөх, томилох асуудлаас АН-ын бүлэг за... Дархан-Уул аймаг “Түмэн газрын цайны зам”-ын холбоонд элсэх ... 2026 онд 78.5 км дугуйн зам барихаар төлөвлөж, зураг төсөл б... Онцгой байдлын байгууллагаас цасан шуурганд уруудсан малынха... Хятад улс дэлхийн анхны нисдэг машины үйлдвэрийг ашиглалтад ...
Top