x

Дэлхийг өөрчлөх цөмрөлтийн гурван технологи

Хэрэв өнгөрсөн зууны тавиад оны айл өрхүүдийг санавал тэр үед өдгөө хэвээр байгаа угаалгын машин, тоос сорогч, зурагт, машинууд гээд олон зүйл байсныг анзаарч болно. Эндээс дахин тавин жилээр урагшлан 1900 онд очлоо гэхэд тэр үед орчин ахуй огт өөр байжээ гэдгийг мэднэ. 

Өдөр тутмын цэвэрлэгээ, сав суулга угаах гээд л их цаг авдаг ажил байлаа. ХХ зууны эхээр цахилгаан эрчим хүч, дотоод шаталтын хөдөлгүүр гарч ирснээр хүмүүс бидний амьдарч буй орчин, хотууд, өдөр тутмын амьдрал бүрэн өөрчлөгдлөө. 

Бидний амьдралыг хоёр технологи биш гурван технологи өөрчлөх шатанд иржээ. Геномыг засварлах, шинэ тооцоолон бодох уран барилга ба материал судлал л өөрчилнө. Эдгээр технологиуд лабораториас зах зээлд гарч эхэллээ. Магадгүй бидний ертөнц танигдахын аргагүйгээр өөрчлөгдөх болов уу. 

Crispr

2006 оны нэгэн өдөр Женнифер Дугнагийн утас дуугарч  эчнээ танил  Калифорнийн их сургуулийн Беркли Жиллиан Бэнфилд утасдав. Бэнфилд нь тусгай нөхцөлд нянгийн судалгаа хийдэг, биохими, ДНК ба бусад эсийн бүтцийг судалдаг Дугнагийн ажилд шууд бишээр хамааралтай байсан  аж.

Саяхан хийгдсэн микробиологиийн салбарт хийгдсэн нянгийн ДНК нь сонирхол татахаар дараалалтай байсныг судлахад Дугнааг татах гэж тэр утасдсан байв. 

Дугнагийн сонирхлыг тэр нь татаж, Crispr гэж нэрлэгдээд байсан тэр давтамжийг өөрийн лабораторид судалж эхлэв. Эрдэмтэн эмэгтэй 2012 онд тэр дараалал нь генийн засварыг хийх хүчтэй хэрэгсэл гэж олж тогтоожээ. 

Анагаах ухаанд Crispr-ийг хорт хавдар, мартамтгай, хадууран хэлбэрт эсийн анемийн зэрэг өвчнүүдийн эсрэг ашиглаж болох юм. 

Эдгээр нь тэр технологиор эмчилж болох хэдхэн өвчин юм. Одоогоор зарим технологиуд нь туршилтад орох зөвшөөрөл авсан байгаа. Үүнээс гадна эдгээр технологи нь пластик, түлш гэх мэтийн хиймэл бодис гаргахад ашиглагдаад эхэлжээ. 

Тооны дараах тооцоолон бодолт (квантын ба нейроморфын)

Сүүлийн хэдэн арван жилийн дотор дэлхийд жинхэнэ дижитал хувьсгал явагдлаа. Интегралийн схемын талстад суулгасан хагас дамжуулагчид нь хоёр жил бүрт хоёр дахин нэмэгдэнэ гэсэн Мурын хуулийн тугийн дор тэр тоон хувьсгал хийгдэж ирэв.

Гэхдээ ойрын ирээдүйд шинэ хуулийг гаргах шаардлагатай болж байна. Учир нь хуучин нь  удааширч удахгүй алга болох юм. Өнөөдөр энд хуучин хуулийг шинэчлэх хоёр хувилбар байна. Үүнд квантын тооцоололт. Тэр  бараг хязгааргүй орон зайг бүтээх атомын хоорондын үр дүнг ашигладаг. Хоёр дахь технологи нь хүний тархины бүтцийг давтсан нейроморфын тооцоололт юм. 

Материал ба биологийн систем зэргийн физикийн системийг дэмжихэд квантын тооцоололт нь сайн. Мөн өргөн цар хүрээтэй үйлдлийг цэгцлэхэд хэрэгтэй.

Нейроморфын тооцоолон бодолт нь уламжлалт процессоруудаас сая саяар илүү үр дүнтэй нь тэднийг хязгаарын тооцоололтод хамгийн хэрэгтэй болгож байна. 

Хоёр технологи нь өөр өөрийн хүндрэлтэй бөгөөд түүнийг даван туулахад нэг биш арван жилүүд хэрэгтэй болно. Гэсэн ч энэ хоёр технологи  маш хардтайгаар хөгжиж байгаа. 

Материалын тухай шинжлэх ухаан

Ямар нэгэн зүйлийг шийдэхийн тулд  бид үргэлж ямар нэгэн материалыг ашигладаг. Тухайлбал, цэвэр хүрээлэн буй орчныг бүтээхийн тулд бидэнд илүү үр дүнтэй нарны зай, салхины генератор, зайнууд хэрэгтэй. Тийм бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэхийн тулд  үйлдвэрлэгч нарт маш сайн материал хэрэгтэй болно. Тийм материалиуд бидэнд бас хуучныг солиход хэрэгтэй. Шинэ материал бүтээх нь цаг хугацаа ихийг шаардсан ээдрээтэй үйлдэлтэй байдаг уламжлалтай. 

Шаардлагатай чанарт хүрэхийн тулд эрдэмтдэд олон тооны туршилт хэрэгтэй байдаг. Тэр бүгд нь судалгааг маш өндөр зардалтай болгож иржээ. Гэтэл өнөөдөр шинжлэх ухаанд жинхэнэ хувьсгал гарч байна. 

Хүчтэй техникийн загварчлал, тооцоолон  бодох өндөр чадвар зэрэг нь  шинэ материал  бүтээх ажиллагааг хурдасгаж байгаа. Зарим тохиолдолд зуугаас ч илүү хувиар хурдасгаж буй. Тодорхой  жишээ авахын тулд Boeing 787 Dreamliner онгоцыг аваад үзье. 

Энэ онгоц нь түүний жинг 20  хувиар багасгаж, 20 хувиар  чанартай болгосон өндөр технологийн шинэ материалыг компани  бүтээснийг тооцохгүй бол олон зүйлээр өмнөхтэйгээ адилхан. Энэ нь нисэхийн дэлхийн зах зээлд маш үр дүнтэй болсныг хэлэх хэрэгтэй.  Материалын салбарын хувьсгал нь  иймэрхүү маягаар  аж үйлдвэрийн бусад салбарт  үр дүнгээ өгнө гэсэн хүлээлттэй байгаа. 

Сүүлийн гучин жилд гарсан дижитал хувьсгалаас илүүтэй их өөрчлөлтийн эринд бид орж байна хэмээн эрдэмтэд үзэж байна.

М.Цогт

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iРедакцийн сонголт
iШинэ мэдээ
ЗГХЭГ-ын даргын хэлсэн ДОЛООН ХУДАЛ 10 цаг 41 мин НҮБ: Тогтвортой хөгжлийг хангах, эрүүл мэндийг дэмжихэд 11.3 сая ам.доллар зарцуулжээ 10 цаг 51 мин ЕБС-ийн сургалтын агуулгад амьтны хүрээлэн, музейн хөтөлбөрүүдийг оруулж байна 11 цаг 54 мин Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрлөөр 66.1 тэрбум төгрөг төвлөрүүлжээ 12 цаг 11 мин "Титаник” киноны Рөүзийн амийг аварсан тавцанг дуудлагаар худалджээ 12 цаг 11 мин Хотын төвийн зогсоолуудад 47,400 автомашин бүтэн өдрөөр байршдаг 12 цаг 19 мин Цусны хорт хавдрыг ялан дийлсэн Икээ Парисын Олимпод өрсөлдөнө 12 цаг 31 мин Ойрын хоёр хоногтоо нутгийн зүүн хэсгээр салхитай хүйтэн байна 12 цаг 45 мин Дотоодын цэрэг өндөр чадвартай хөдөлгөөнт хүчинтэй болно 12 цаг 48 мин Голомт банк “Их засаг” олон улсын их сургуультай хамтран ажиллана 13 цаг 1 мин Гамшгийн үеийн зарлан мэдээллийн дуут дохиотой дадлага сургуулилалт хийлээ 13 цаг 5 мин Зарлан мэдээллийн дохиогоор дадлага сургуулилалт хийлээ 13 цаг 18 мин Дөрөвдүгээр сард болох үндэсний бөхийн барилдааны хуваарь 13 цаг 54 мин Өнөөдөр 16:00 цагт орон даяар гамшгийн дохио дуугарна 16 цаг 8 мин Палестиныг дэмжигчид Пентагоны шефийн гэрийн урд өтгө бууц асгажээ 16 цаг 11 мин Чингэлэг чингэлгээр зөөсөн нүүрсний мөнгийг Сү.Батболдын "бохир" мөнгөөр дарах уу? 17 цаг 19 мин Ж.Чинбүрэн: Шалгалтын ажилд санаатай саад хийж буй албан тушаалтанд хууль заасан хариуцлага тооцно 18 цаг 16 мин Н.Учрал гишүүний эргэн ирэлт ба Эмийн жорын “цахимжилт” 18 цаг 50 мин Оросын ХАБА-ны тэргүүн Бортников: АНУ, Их Британи, Украин Москвагийн террорт хамаатай 19 цаг 43 мин ОРОС дахь АЛЛАГА 20 цаг 40 мин
iИх уншсан
Хуулиар засаглах биш, хуульчдаасаа хулгайлдаг ТӨР Найруулагч П.Лхагвадулам: Сэтгэлээс гардаггүй тийм л мэдрэмж... Богд хаант Монгол төрийг устгасан нь Д.Амгалан: Хувийн хэвшлийнхэн төрийн албан хаагчдыг цалинжуу... 10 хүн угаартаж нас барсан хэргийн мөрөөр... Авилгатай тэмцэх биш, тэмцдэг тогтолцоогоо нураасан найман ж... “Улаанбаатар-2024 гэрэл зургийн өдрүүд” нэгдсэн үзэсгэлэн зо... Ж.Бат-Эрдэнэ: Төмөр зам яагаад гацсан үнэнийг одоо хэлье С.Наранцогт: Ураны төсөл зогсоогүй, ажлууд хийгдэж байгаа Ардчилал бол эзлэх ёстой өндөрлөг биш, явах ёстой зам юм Буриад Монголын зарим түүх Чингэлэг чингэлгээр зөөсөн нүүрсний мөнгийг Сү.Батболдын "бо... Н.Учрал гишүүний эргэн ирэлт ба Эмийн жорын “цахимжилт” ОРОС дахь АЛЛАГА Олон Улсын Найрамдал цогцолборт Хүүхдийн хөгжлийг дэмжих тан... Батсүмбэр сумын 100 жилийн ойн барилдаанд улсын заан Б.Серик... Дөрөвдүгээр сард ихэнх нутгаар салхи шуургатай, хүйтэн байх ... Эрчим хүчний шилжилт хийх өрхүүдийг сонгон шалгаруулж байна Маргаашнаас баруун, зүүн аймгуудад цасан шуурга шуурна Москвад болсон зэвсэгт халдлагын хариуцлагыг "Исламын улс" б...
Top