x

Хачигнаас биеэ хэрхэн хамгаалах вэ?

Гадаа дулаарахын хэрээр иргэд аялал зугаалгаар явах нь ихэсдэг. Тэгвэл хаврын улиралд хээр, ой модонд зугаалахдаа хачигнаас болгоомжлохыг анхааруулж дараах зөвлөгөөг хүргэж байна. 

Хачигнаас биеэ хэрхэн хамгаалах вэ?

Хачин хэзээ идэвхиждэг вэ? Цаг уур ба газарзүйн байрлал, улирлын байдал зэргээс шалтгаалан хачиг нь 4-5 дугаар сарын дунд үед ичээнээс гардаг. Бие гүйцсэн хачгийн идэвхитэй үе нь хавар, зуны улирал буюу 4-8 сар юм. Ургамал модны шүүс хангалттай биш үед түүний гол идэш тэжээл нь хүн, мал амьтаны цус юм.

Хачиг хаана байдаг вэ? Монгол Улсын хэмжээнд ойн хачгийн хамгийн их тархалттай бүс нутагт Сэлэнгэ, Булган, Төв, Орхон, Дархан-Уул, Хэнтий зэрэг долоон аймгийн 35 сум орж байгаа бөгөөд тус хачиг нийт 78 газарт голомттой талаар бүртгэгдсэн байна. Хамгийн хортой хачигт ойн хачиг (Ixodes persulcatus) ордог бөгөөд энэ төрлийн хачигт хазуулвал төв мэдрэлийн тогтолцоо гэмтэж, юм мартах, гар хөл саажих, ярьж чадахгүй болох эрсдэлийг үүсгэдэг байна.

Хачиг биеийн аль хэсэгт дуртай вэ? Суга цавь, хөхний дор, чихний ар, үсэн дотор зэрэг нимгэн арьстай чийглэг газарт байрлаж хаздаг. Улмаар бие рүү гүн шигдэж ордог байна.

Хачигт хазуулах магадлал ямар үед их вэ? Ой, хээр зугаалах, зусланд гарах, хөдөөд ямаа самнах, хонь хяргах, ноос, ноолуур бэлтгэх үед ихэвчлэн хачигт хазуулдаг байна. Хачиг нэг хазалтаар 30 гаруй аюултай өвчнийг дамжуулдаг аж. Тоо баримт дурдвал хачигт энцефалитаар өвчлөгсдийн 80 хувь нь хазуулж буюу (цусаар), 20 хувь нь (хоол боловсруулах замаар) халдвар авсан ямаа, үхрийн дутуу боловсруулсан сүү, сүүн бүтээгдэхүүн хэрэглэснээс халдвар авдаг байна.

Аялагч алхагч нар хачигнаас хэрхэн сэргийлэх вэ? Ихэнх тохиолдолд ургамал модод цэцэглээгүй үед хачигт хазуулах нь бий. Хачиг цаг агаар дулаахан болоход идэвхижин өвсний үзүүр, модны мөчирт зүүгдэж дэргэдүүр хүн амьтан өнгөрөхийг хүлээж байдаг. Хачгийн шүлсэнд байдаг мэдээ алдуулагч бодисын нөлөөгөөр хүн хазуулж байгаагаа төдийлөн мэдэрдэггүй байна.

Урьдчилан сэргийлэх арга амархан. Та гялгар гадаргуутай, тод хурц өнгөтэй аялалын хувцас сонгож биеийн ил гардаг хэсгүүд буюу толгойгоо битүүлж аль болох түрийтэй гутал өмсөх нь зүйтэй юм.

Тод өнгийн хувцасан дээр хачиг буусан ч ялгарч харагдах бөгөөд туршлагатай аялагчид хачиг буусан байх магадлалтай үед нэг нэгнийхээ хувцас хэрэглэлийг шалгаж өгдөг. Хэрвээ аялал зугаалгын үед гадуур хувцасаа тайлсан бол гялгар гадаргуутай талаар нь зайгүй эвхэж, газраас хөндий тавьж, эргүүлж өмсөхдөө сайтар сэгсрэх нь зүйтэй юм. Мөн хачигнаас сэргийлэх цацлага хэрэглэх нь үр дүнтэй арга юм.

Хачигт хазуулсан нь тодорхой болоход анхаарах зүйл. Биед хачиг байгааг илрүүллээ. Айж цочирдохоос илүүтэйгээр хамгийн түрүүнд эмнэлэгт хандаж, мэргэжлийн эмчээр хачгийг авахуулах шаардлагатай ба хазсан хачгаа эмнэлгийн байгууллагаар шинжлүүлснээр халдвар авсан эсэхээ тогтоолгох боломжтой байдаг ажээ. Хэрвээ эмнэлгийн тусламж авч чадахгүй бол хачгийг эргүүлэх хөдөлгөөнөөр биеэс гаргахийг зөвлөсөн байдаг байна.

Аялал, алхалт тодорхой хэмжээний эрсдэл дагуулж байдаг. Эдгээр эрсдлээс хамгаалах хамгийн чухал зүйлс бол тохиромжтой хувцаслалт юм. 

"Хайрхан" аялалын клуб

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iРедакцийн сонголт
iШинэ мэдээ
Монгол Улс НҮБ-ын гишүүн бүх оронтой дипломат харилцаа тогтоолоо 4 цаг 31 мин Монгол-Японы харилцаа1990-1998 6 цаг 23 мин Улаанбаатар метро төслийн бараа, үйлчилгээг Их Британи улс нийлүүлнэ 6 цаг 52 мин УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалангийн 2025 оны хаврын ээлжит чуулганыг хааж хэлсэн үг 7 цаг 0 мин Монгол Улсын төрийн далбааны өдөр тохиож байна 7 цаг 9 мин Такамүра: Бидний хувьд үүрдийн дурсамж үлдээх аялал байлаа 7 цаг 12 мин Ж.Золжаргал: Эдийн засгаа өсгөхийн тулд төсөв тэлэх биш хөрөнгө оруулалт, бизнесийг дэмжих хэрэгтэй 7 цаг 21 мин Нэгдүгээр шинэ тойрог замын төслийг УИХ-д танилцууллаа 7 цаг 24 мин Наадмын өдрүүдэд 24 цагаар ажиллах эрүүл мэндийн байгууллагуудын утасны дугаар 7 цаг 28 мин Улаанбаатарт өдөртөө 25 хэм дулаан 7 цаг 31 мин Эзэн Хаан Нарүхито "Монгол Коосэн технологийн коллеж”-ид зочиллоо 23 цаг 34 мин Төслийн нэгжүүдийн орон тоог 200-гаар багасгаж, 11.5 тэрбум төгрөг хэмнэнэ 23 цаг 38 мин Х.Булгантуяа: Чех Улс манай улсын “гуравдагч хөрш”, Европ дахь итгэлт түнш 23 цаг 41 мин Улсын Их Хурал өнгөрөгч долоо хоногт (2025.06.30-07.06) 23 цаг 48 мин Бүсчилсэн хөгжлийн болон Ёс зүйн дэд хорооны бүрэлдэхүүнийг хэлэлцэн дэмжлээ Өчигдөр 15 цаг 49 мин Чех-Монголын парламентын бүлгийн дарга Станислав Берковецийг хүлээн авч уулзлаа Өчигдөр 15 цаг 45 мин ӨБХ-ны даргад гишүүн О.Номинчимэгийн нэрийг дэвшүүлэв Өчигдөр 13 цаг 32 мин УИХ-ын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг баталж, Байнгын хороодын бүрэлдэхүүнийг шинэчлэв Өчигдөр 11 цаг 52 мин Г.Занданшатар: Үндэсний сэргэн мандлын шинэ давлагаа эрч хүчтэй эхэлсэн гэдэгт итгэж байна Өчигдөр 11 цаг 30 мин Гандантэгчэнлин хийдийн төв талбайг байгалийн чулуун хавтангаар шинэчилжээ Өчигдөр 11 цаг 17 мин
iИх уншсан
Эдийн засгийн форумд барьсан Хөгжлийн сайдын “бэлэг” Э.Батшугар: Хар жагсаалтыг халж, зээлдэгчийг онооны системээ... Эрчим хүчний эрх чөлөө Мотоциклийн спортын 70 жилийн ойд зориулсан улсын аваргын гу... Британид коронавирусний содон шинж тэмдэгтэй шинэ хувилбар т... Сэлбэ хотын орон сууцны төслийн тендерийг тав хуваан зарлала... Хятадад “iPhone” борлуулалт өсөж, Apple-ийн хувьцаа багахан ... Армени ШХАБ-ын гишүүн болох сонирхлоо илэрхийлэв Boom boom-гоо зүй дэлхийг эзэлж эхлэв Тэтгэврийн зээлд хязгаарлалт тавихгүй байхаар тохиролцлоо Арменийн ерөнхийлөгч асан Серж Саргсяныг хээл хахууль, хууль... Christie's дуудлага худалдаанд сүүлийн зуун жилийн ховор дар... Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх төрийн албан хаагчдад мэндчилгээ дэвш... Сонгинохайрханд эрэгтэй хүн хутгалуулсан хэрэгт холбогдуулан... Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулийн нэмэлт төслийг өргө... Хөгжимчин Боб Дилан өөрийн зурсан зурагтай ном гаргана Тэтгэврийн зээлийн зохицуулалтыг цуцлав Сэлэнгэ мөрний түвшин нэмэгдэж, Ховд гол үерийн түвшинд хэвэ... Төрийн албан хаагчдын үндэсний чуулганд бүтээмжийг онцоллоо ДОХ, гепатитийн В вирусын геном судалгаанд шинэ технологи нэ...
Top