УИХ энэ долоо хоногт Байгалиа хамгаалах зорилгоор зарим аймгийн газар нутгийг улсын тусгай хамгаалалтад авах тухай тогтоолын төслийг хэлэлцэхээр төлөвлөсөн байгаа. Гэвч УИХ-ын гацаа арилаагүй учраас энэ мэт хэлэлцэхээр төлөвлөсөн асуудлууд нь хойшлогдсон. 

Тусгай хамгаалалттай газар нутгийг өргөтгөх судалгааны ажлын тайлангаас үзэхэд манай орны нийт нутгийн 70 гаруй хувь нь ямар нэгэн хэмжээгээр цөлжилтөнд өртөж, нийт бэлчээрийн 70 орчим хувь талхлагдаж, 300 гаруй зүйлийн амьтан, ургамал устах аюулд орж олон арван  гол, горхи, булаг, шанд, нуур цөөрөм ширгэжээ. Ийнхүү жилээс жилд байгалийн унаган төрхөө алдаж буй байгалиа хамгаалахаар манай улс олон зорилт дэвшүүлсэн байдаг. Тухайлбал, Монгол Улсын Тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлалд усны нөөц, гол мөрний урсац бүрэлдэх эхийн 50-аас доошгүй, Ногоон хөгжлийн бодлогод байгалийн унаган төрх, экосистемийн тэнцвэрт байдлыг хадгалах, цэнгэг усны нөөц, гол, мөрний урсац бүрэлдэх эхийн 60-аас доошгүй хувийг тусгай хамгаалалтад авах тухай заалт бий. Мөн улсын тусгай хамгаалалттай газар нутгийн хэмжээг 19.8 байгааг 2020 онд нийт нутаг дэвсгэрийн 25 хувь хүргэх зорилттой байгаа аж.

Тусгай хамгаалалтанд авахаар төлөвлөсөн 22 газар: 

1. Хөвсгөл аймгийн Цагаан уул, Цэцэрлэг, Шинэ-Идэр, Бүрэнтогтох сумын нутгийг дамнан орших Тэсийн гол, Булнайн нурууг байгалийн цогцолборт газрын ангиллаар;
2. Дарьгангын байгалийн цогцолборт газрын хилийн заагт Сүхбаатар аймгийн Дарьганга сумын нутагт орших Шилийн богд уул, Хөргийн хөндийн байгалийн дурсгалт газрыг хамруулж, ангилал дээшлүүлэн байгалийн цогцолборт газрын ангиллаар; 
3. Дорнод аймгийн Чойбалсан сумын нутагт орших Хөх нуурыг байгалийн нөөц газрын ангиллаар;
4. Дорнод аймгийн Халхгол сумын нутагт орших Ташгайн таван нуурыг байгалийн нөөц газрын ангиллаар;
5. Дорнод аймгийн Матад сумын нутагт орших Жаран тогооны тал “А” хэсгийг байгалийн нөөц газрын ангиллаар;
6. Дорнод аймгийн Матад сумын нутагт орших Жаран тогооны тал “Б” хэсгийг байгалийн нөөц газрын ангиллаар;
7. Дорнод аймгийн Матад сумын нутагт орших Мэнэнгийн цагаан хоолойг байгалийн нөөц газрын ангиллаар;
8. Дорнод аймгийн Баянтүмэн сумын нутагт орших Халхын таван уулыг байгалийн нөөц газрын ангиллаар;
9. Дорнод аймгийн Баяндун сумын нутаг дэвсгэрт орших Баяндун уулыг байгалийн нөөц газрын ангиллаар;
10. Дорноговь аймгийн Хөвсгөл сумын нутагт орших Гүн гашууны хоолойг байгалийн нөөц газрын ангиллаар;
11. Дорноговь аймгийн Айраг сумын нутагт орших Цагаан дэлийн агуйг байгалийн дурсгалт газрын ангиллаар;
12. Өвөрхангай аймгийн Хархорин, Хужирт, Өлзийт сумын нутгийг дамнан орших Дулаан хайрхан уулыг байгалийн нөөц газрын ангиллаар;
13. Сүхбаатар аймгийн Эрдэнэцагаан сумын нутагт орших Зотол хаан уулыг байгалийн нөөц газрын ангиллаар;
14. Онгон таван булгийн байгалийн нөөц газрын хилийн заагт Сүхбаатар аймгийн Баяндэлгэр сумын зарим хэсгийг хамруулан байгалийн нөөц газрын ангиллаар;
15. Ховд аймгийн Мөст, Говь-Алтай аймгийн Тонхил, Дарви сумын нутгийг дамнан орших Сутай хайрхан уулыг байгалийн нөөц газрын ангиллаар;
16. Хэнтий аймгийн Баян-Адарга, Норовлин, Батноров сумын нутагт орших Улз голын эхийг байгалийн нөөц газрын ангиллаар;   
17. Хэнтий аймгийн Дэлгэрхаан сумын нутагт орших Дэлгэрхаан уулыг байгалийн нөөц газрын ангиллаар;
18. Говийн их дархан цаазат газрын “Б” хэсгийн хилийн заагт Ховд аймгийн Булган, Алтай сум, Говь-Алтай аймгийн Бугат сумын зарим хэсгийг хамруулан дархан цаазат газрын өргөтгөлөөр;
19. Отгонтэнгэрийн дархан цаазат газрын хилийн заагт Завхан аймгийн Отгон сумын зарим хэсгийг хамруулан дархан цаазат газрын өргөтгөлөөр;
20. Нөмрөгийн дархан цаазат газрын хилийн заагт Дорнод аймгийн Халхгол сумын зарим хэсгийг хамруулан дархан цаазат газрын өргөтгөлөөр;
21. Монгол дагуурын “Б” хэсгийн дархан цаазат газрын хилийн заагт Дорнод аймгийн Гурванзагал сумын зарим хэсгийг хамруулан дархан цаазат газрын өргөтгөлөөр;
22. Булган гол-Их Онгогийн байгалийн цогцолборт газрын хилийн заагт Ховд аймгийн Булган сумын зарим хэсгийг хамруулан байгалийн цогцолборт газрын өргөтгөлөөр.

Одоогийн байдлаар Монгол улсын нийт газар нутгийн 19.8 хувь нь улсын тусгай хамгаалалттай болно. 

Түүнчлэн орон нутгийн иргэд төрийн бус байгууллагуудын зүгээс тусгай хамгаалалтад авах шаардлагатай газар нутгуудын саналыг ирүүлдэг байна. Тухайлбал, “Хүний эрхийн хөгжил төв” ТББ, “Байгаль орчны судалгаа, мэдээлэл, инновацийн хүрээлэн” ТББ, “Байгаль хамгааллын судалгаа, хөгжлийн төв” зэрэг ТББ-аас экологийн хувьд чухал ач холбогдолтой газруудыг нэн түрүүнд хамгаалах нь зүйтэй талаар 400 орчим иргэдийн гарын үсэгтэй хүсэлтийг удаа дараа ирүүлжээ. Үүний дагуу Засгийн газраас 22 газрыг дархан цаазат газрын болон байгалийн нөөц газрын өргөтгөлөөр, шинээр байгалийн цогцолборт газрын ангиллаар тусгай хамгаалалтад авахаар тогтоолын төсөлд тусгажээ. Энэхүү тогтоолын төсөлд 9 аймгийн 29 сумын нутаг дэвсгэрийн 3.4 сая га талбайг хамруулсан юм байна. Эдгээр газрыг улсын тусгай хамгаалалттад авснаар байгалийн өвөрмөц тогтоц, унаган төрх, түүх, соёлын дурсгалууд болон 350 орчим зүйлийн ховор амьтан, ургамал, гол мөрний урсац бүрэлдэх эхийн 3.7, ойн сан бүхий газрын 3.2 хувь хамгаалагдах ажээ. Мөн улсын тусгай хамгаалалттай газар нутгийн талбайн хэмжээ 3.4 сая га буюу 2.1 хувиар нэмэгдэж, нийт нутаг дэвсгэрийн 19.8 хувь нь улсын тусгай хамгаалалттай болох юм байна.