x

ХҮНам ба М.Энхсайхан: Гомдлын улс төр

УИХ-ын сонгуулийн тойргийг томсгож, гишүүдийн тоог нэмэгдүүлсэн сонгуулийн шинэ хууль манай улс төрийн намуудад томоохон шалгуурыг тулгаж байна. Гишүүдийн тоог өсгөх замаар парламентын чадавхийг нэмэгдүүлэх бодлого 2-3 парламент дамжин арав гаруй жил яригдсан асуудал мөн боловч яг хууль батлагдаад хэрэгжих дээрээ тулахад манай улс төрийн намууд үүнд бэлтгэлтэй байсан эсэх нь эргэлзээтэй болов. Ялангуяа хүний нөөц болоод институцийн хувьд.

Тиймээс үүнийгээ шийдэхийн тулд мажоритари тойрог дахь мандатын тоог нэмэгдүүлж, аймаг, нийслэлийн дүүргүүдийг нэгтгэн томсгосон 13 тойрогт хуваасан нь эрх баригч МАН өөртөө зориулж зурсан сонгуулийн зураг юм. АН болон ХҮН үүнд хамаагүй байлаа. Тиймээс МАН УИХ-д сонгогдсон гишүүдээ тойргууд руугаа шахаж, намын жагсаалтыг сулд нь хаяж, тойрогт өрсөлдөж байгаа нэг нэр дэвшигчээс гарах зардал хоёр тэрбум шахсан нь улс төрийн бусад намуудыг өрсөлдөх боломжгүй болгож байна. Хоёр удаа эрх барьсан, найман жил тойргоо “усалсан” МАН-ын гишүүд хуучин тойргуудаа хувааж аваад, саналаа багцлаад орж байгаа ийм сонгуульд бусад намууд зүгээр л царцаа шиг азаа үзэж байна.

Найдах зүйл нь зөвхөн өмнөх найман жилд эрх баригч МАН-ын хутгасан будилаан, хулгай луйвар, бас мандатын өчүүхэн хувийг эзэлж байгаа намын жагсаалт. Сонгогчид энэ алдагдсан найман жилийг зөв үнэлж дүгнэж чадвал МАН-аас ангижирдаггүй юмаа гэхэд ядаж хүчний харьцааг ойртуулж магадгүй.

Дээр нь тухайн нам сонгуулийн кампанит ажлаа хэрхэн зохион байгуулахаас олон зүйл хамаарна. Өөрөөр хэлбэл, хэн сонгуулийн кампанит ажлыг удирдаж, ямар имиж бүрдүүлэх вэ гэдгээс олон зүйл шалтгаална. Үүн дээр жишээ нь ХҮН нэлээд амжилттай тоглож мэдэхээр байна.

Тус намын сонгуулийн кампанийг Ерөнхий сайд асан М.Энхсайхан удирдахаар болсныг өчигдөр зарим сайтууд мэдээлсэн. Зүүний социалист чиг баримжаатай байгуулагдсан нам гэнэт “Барууны үзэл баримтлалыг авлаа” хэмээн зарлахад нь улс төр судлаачид, ажиглагчид эвэртэй туулай үзсэн мэт гайхаж, элэг доог хийж байсан цаг саяхан. Гэтэл тус намын дарга /МАН оролцсон ч байхдаа ч магадгүй/ дахин нэг нүүдэл хийчихлээ. Тэр нь Монголын хамгийн консерватив, хамгийн прагматик улстөрчийг сонгуулийн ерөнхий менежерээр ажиллуулахаар болсон явдал. Хэрэв үнэн бол шүү дээ. Нөгөө талаас энэ нь АН-д томоохон алдагдал авчирч магадгүй.

М.Энхсайхан бол өмнө нь гурван удаагийн сонгуульд /1993 оны Ерөнхийлөгчийн сонгууль, 1996 онд “Ардчилсан холбоо” эвсэл, 2004 онд “Эх орон-Ардчилал” эвсэл/ ардчилсан хүчний намуудыг удирдаж, хоёр удаад нь ялалтыг авчирсан, нэг удаа ялалтад маш ойрхон ирж, хамтарсан засаг байгуулсан сонгуулийн том стратегич.

Монгол Улсын Ерөнхий сайдаар хоёр удаа ажиллахдаа хоёуланд нь Ц.Элбэгдоржид байраа тавьж өгсөн. Мэдээж өөрийн хүсэлтээр биш. Эдгээр үйл явдлууд түүнд ямар нэг хэмжээгээр “сорви” үлдээсэн нь тодорхой.

Хоёрдугаарт, М.Энхсайхан бол хамгийн прагматик улстөрч. АН түүнийг шахах тоолонд тэр өөрийн улс төрийг амжилттай хийж ирсэн. 2006 онд Ц.Элбэгдоржид эрх мэдлээ алдсаны дараа АН-аас гарч, ҮШН-ыг байгуулсан. 2012 онд МАХН, МҮАН-ын “Шударга ёс” эвслийг удирдан сонгуульд оролцож, парламентын гуравдагч хүчин болгосон. 2014-2016 онд Ч.Сайханбилэгийн Засгийн газарт Монгол Улсын сайдаар /яамгүй ганц сайд/ ажиллахдаа Тавантолгойн орд, цахилгаан станц, Оюутолгойн зэсийн уурхай зэрэг том төслүүдийг хариуцаж ажилласан. Харамсалтай нь 2016 оны сонгуулийн дараа тухайн үеийн Ерөнхийлөгч Х.Баттулга, эрх баригч МАН-тай нийлж байгаад М.Энхсайханд “эх орноосоо урвасан” хэрэг тулгаж, шүүх түүнийг нь хэрэгжүүлсэн.

Улс төрийн шинэ нүүдэл хийх болгонд нь намынхан нь “урвагч” хэмээн цоллож, яллаж байсан ч түүний хувьд эх орноосоо урвасан нэг ч үйлдэл гаргаагүй. Харин ч боломж болгоныг ашиглаж Монголын төрд, тэр дундаа АН-д хүчээ өгч ирсэн гэвэл үнэнд илүү нийцнэ.

Энэ удаад ч гэсэн Л.Гантөмөрийг намын дарга болсны дараа хамгийн их дэмжсэн хүн нь М.Энхсайхан. Гэвч Л.Гантөмөр дарга АН-ыг бүтэн найман жил хагалсан экс Ерөнхийлөгч Х.Баттулгатай холбон тоглогч болсон нь дахин зай барихад хүргэсэн байж магадгүй. Эсвэл зүгээр л намын шинэ дарга намынхаа хуучин лидерүүдээс хэт зай барьж, “гал усанд” орж үзээгүй, гарал үүсэл нь эргэлзээтэй “нялх Сэнгүм”-үүдээр өөрийгөө хүрээлснээс болоод М.Энхсайхан өөрийнхөө мэдэх улс төрийг хийхээр шийдсэн байх. Учир нь М.Энхсайхан бол туйлын прагматик хүн. Хаана эрэлт байна, тэндээс өөрийн улс төрийг эхэлж чаддаг.

Магадгүй ирэх сонгуульд МАН, АН ойролцоо суудал авлаа гэхэд ХҮН аль нэгтэй нь эвсэл болж таарна. Өөрөөр парламентын гаднаас шууд орж ирээд тоглох хэмжээний потенциальтай улс төрийн нам, эвсэл одоогоор харагдахгүй байна. Тэгээд ч М.Энхсайханы хувьд энэ удаагийн сонгууль сүүлчийн сонгууль. Дахиад жил өнгөрөхөд тэр аль хэдийн 70 насыг давчихсан байна. Потенциальный улстөрч, том тоглогчийн хувьд энэ цаг хугацааг ажиглагчийн байр суурьт сууж өнгөрөөх боломжгүй. Тэгэхээр ХҮН ч, М.Энхсайхан ч хийх ёстой зүйлээ л хийж байна. Харин АН...?   

Б.ЗАЯА

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iШинэ мэдээ
ХАЛЛОВЭЭН ба МОНГОЛЧУУД 18 цаг 37 мин Монгол бахархлын өдөрт зориулсан үндэсний бөхийн барилдааны цахим бүртгэл эхэллээ 19 цаг 41 мин МУГЖ Д.Алтанхуягийг ДБЭТ-ын захирлаар түр томиллоо 19 цаг 46 мин Энэ л бидний тавилан юм бол парламент, Засгийн газрыг ч гэсэн нүхэн гэрт нүүлгэж оруулъя 20 цаг 0 мин Дэлхийн хамгийн анхны нисэхийн компаниудын нэг татан буугдлаа 20 цаг 57 мин Ажилдаа шаргуу хүний синдром юунд хүргэдэг вэ 21 цаг 2 мин Исландын эдийн засаг өсч, ажлын дөрвөн өдөртэй болов 21 цаг 8 мин Чингис хааны мэндэлсэн өдөр, Улс тунхагласны баяраар хилийн боомтууд амарна 21 цаг 18 мин Үндэсний хиймэл дагуулын төсөлд зориулж 225,2 сая еврогийн зээл авна 21 цаг 30 мин Хот, хөдөөг махны өртгийн сүлжээгээр холбох төслийн зөвлөлдөх уулзалт боллоо 21 цаг 50 мин Гавьяат тамирчин С.Цэрэнчимэд Дэлхийн хошой мөнгөн медальтан болов 21 цаг 54 мин Д.Цолмон: Цөмийн энергийн тухай хуульд тусгай АМНАТ-ийн хэмжээг УИХ шийддэг байхаар тусгасан 21 цаг 58 мин Тавантолгой Түлш: 8000 орчим айл манай түлшийг түлэхгүй байна, арга хэмжээ авах хэрэгтэй 22 цаг 4 мин П.Сайнзориг: 3-4 нүдтэй хурга, ишиг, тугал ярьсаар байгаад эдийн засгийн том төслүүдийг зогсоодог 22 цаг 49 мин Ашиг сонирхлын зөрчилд хамаарах 81 гомдол, мэдээллийг хянан шалгав 23 цаг 6 мин Энэтхэгийн хөрөнгийн зах зээл сүүлийн 25 жил тогтвортой өсч байна 23 цаг 15 мин Сонгинохайрхан дүүргийн 20 дугаар хороонд хүүхдийн амбулаторийн эмнэлэг ашиглалтад орууллаа 23 цаг 19 мин Улаанбаатарт өдөртөө 4 хэм дулаан 23 цаг 23 мин ЧИЛИ: Гуравдагч ертөнцийн сайн, муу хосолсон хамгийн сонирхолтой жишээ 23 цаг 34 мин Ерөнхий ассамблейн 26 дугаар чуулга уулзалтад оролцож байна Уржигдар 18 цаг 47 мин
iИх уншсан
Ж.Золжаргал: Өнөөдрийн эдийн засгийн буруу бүтцээр цаашаа яв... Хөгжлийн хөтөч Казахстан: Ардчилал нь сул ч ядууралгүй! Гадаад харилцааны нуман тулгуур ба “Стан-цэцэг” Трампын аврал ЧИЛИ: Гуравдагч ертөнцийн сайн, муу хосолсон хамгийн сонирхо... Д.Цолмон: Цөмийн энергийн тухай хуульд тусгай АМНАТ-ийн хэмж... Энэ л бидний тавилан юм бол парламент, Засгийн газрыг ч гэсэ... Монгол бахархлын өдөрт зориулсан үндэсний бөхийн барилдааны ... Дэлхийн хамгийн анхны нисэхийн компаниудын нэг татан буугдла... Шоон доторх цамхгийг Саудын Арабад босгоно Гавьяат тамирчин С.Цэрэнчимэд Дэлхийн хошой мөнгөн медальтан... Ц.Баатар: Казахстан нь газар зүйн байршил, түүхэн уламжлалын... DAILYMAIL “сэтгэл царцаасан” 2025 оны мэргэ төлгийг сануулав... Хүүхэд хахаж, амьсгал нь боогдсон үед ямар арга хэмжээ авах ... Тавантолгой Түлш: 8000 орчим айл манай түлшийг түлэхгүй байн... Big Loyalty хөтөлбөрийн азтанууд тодорсоор байна ХАЛЛОВЭЭН ба МОНГОЛЧУУД Японы эрх баригч нам  12 жилийн дараа анх удаагаа парламенты... П.Сайнзориг: 3-4 нүдтэй хурга, ишиг, тугал ярьсаар байгаад э... НӨАТ-ын урамшууллын буцаан олголтыг иргэдийн дансанд шилжүүл...
Top