“Хууль яагаад төрийг сайн үйл хийхийг нь болиулах ёстой гэж?” гэсэн бодлоор тугаа хийсэн нийгэмд харш этгээдүүд хууль болоод хуулийн зарчмыг буруушаадаг. Тэд хууль журмыг сахин хамгаалдаг төрийг халамжийн төрөөр солихыг дэмждэг. Халамжийн төр гэдэг нь нийтэд тустай гэж үзсэн юм бүрийг хийх эрх мэдэл, хүч чадалтай төрийг хэлнэ. Нийтийн сайн сайхныг авчирхаар зориг шулуудсан удирдан захирагчийг нэг муу цаас зогсооно гэж байхгүй. Төрийн хэрэгжүүлж буй нийтэд тустай үйл хэргийг эсэргүүцэх тэрс үзэлтэн бүрийг өршөөлгүйгээр хядах ёстой бөгөөд хүртэх ёстой шийтгэлийг нь ямар ч хууль журам зогсоохоосоо өнгөрсөн хэмээн тэд хэлнэ.
Халамжийн төрийг дэмжигчдийн үзэл бодлыг нийтийн, харин хууль ёсыг эрхэмлэгчдийнхийг хувиа хичээгчдийн үзэл бодол хэмээн нэгэнт нэрлэж заншжээ. Үнэн хэрэгтээ халамжийн төрийг дэмжигчид бол нийгмийн бус, бусдыг хүлцэн тэвчдэггүй фанатикууд юм. Төр өөрсдийнх нь зөв, тустай гэж үзсэн бүхнийг хийх болно гэх нь тэдний идеологи. Юуг зөв, юуг буруу гэж үзэх вэ гэдэг дээр ямар нэгэн маргаан дэгдэнэ гэх боломжийг тэд бүхэлд нь үгүйсгэнэ. Ариун гэгээн дарангуйлагч нь тэдний хийж хэрэгжүүлэхээр сонгосон бүгдийг нь гүйцэтгэнэ гэдэгт дарангуй засаглалыг шүтэгч тэрхүү хүмүүс бат итгэсэн байдаг. Төвлөрсөн төлөвлөгөөг дэмждэг тэдний бодож санаж буй зүйл бол бусдын бус зөвхөн өөрсдийнх нь төлөвлөгөө. Тэд ямар ч маргаан мэтгэлцээн өрнүүлэх сонирхолгүй агаад энэ мэт санааг шууд үгүйсгэнэ. Халамжийн төр болоод төвлөрсөн төлөвлөгөөний ямар ч дэмжигч бол потенциал дарангуйлагч. Түүний төлөвлөж байгаа зүйл бол бусдын эрхийг булааж авах бөгөөд өөртөө болон өөрийн найзууддаа хэмжээ хязгааргүй эрх мэдэл өгөх юм. Тэрхүү потенциал дарангуйлагч жирийн иргэнийг ярьж сэнхрүүлэн өөртөө татахаас илүүтэй алж устгахыг л илүүд үзнэ. Энэ мэт хүмүүс хууль болоод хуулийн процедурыг дээдэлдэг хөрөнгөтний нийгмийг хараахынхаа сацуу хүчирхийлэл, цус асгаруулах явдлыг шүтнэ.
Хууль ёсыг сонгох уу, халамжийн төрийг сонгох уу гэх асуулт эрх чөлөөтэй байхыг хүсэж байна уу үгүй юу гэх асуулттай агаар нэг. Абсолютизмыг дэмжигчид өссөөр байсан авч эцэст нь хууль ёсыг сахих явдал Барууны соёл иргэншилд зонхилсон. Хууль ёс, Үндсэн хуулиар хамгаалагдсан хязгаарлагдмал төр гэдэг Барууны иргэншлийн таних тэмдэг. Капитализмын бий болгосон гайхамшигт ололт амжилт хийгээд ардчилсан тогтолцоог хүнд төрөлхтөнд авчирсан зүйл бол хууль ёс билээ. Тоо хэмжээ нь тогтвортойгоор өсөн нэмэгдэж буй хүн төрөлхтөнд урьд хожид байгаагүй сайн сайхныг хүртэх нөхцөлийг бүрдүүлсэн зүйл бол хүний амь нас, хувийн өмчийг хамгаалсан хуулийн тогтолцоо юм. Капиталист улс орнуудад аж төрөн сууж буй олон нийт өнөөдөр өмнөх үеийнхээ хүмүүсийн хэзээ ч хүртэж байгаагүй зүйлсийг эдэлж хэрэглэж байна.
Людвиг фон Мизесийн “Социализм: Эдийн засгийн болон Социологийн дүн шинжилгээ” номын хэсгээс.
Орчуулсан: Х.Билгүүнбаяр /mises.mn/
