Цаг үе нь хоцроогүй, одоо ч асуудал бугшсан хэвээрээ, эцэс төгсгөл нь харагдахгүй байгаа тул жил нэг сарын өмнө 2024.10.22-нд бичиж нийтэд хүргэж байснаа дахин толилуулъя. Монгол уншигчдад мэдлэг мэдээлэл болог ээ.
Израилийн Үндэсний дэд бүтцийн, Тээврийн, Гадаад хэргийн, Батлан хамгаалахын, Сангийн сайд асан (Засгийн газрын 5 яамыг толгойлжээ), урьд нь зөвлөлтийн иргэн явсан Авигдор Либерманы ярилцлагаас өмнөх нийтлэлд би эшлэсэн. “Иран бол радикал исламыг тахин шүтдэг радикалулс. Троцкийгоос авахуулаад Че Гевараг хүртлэх бүх хувьсгалчдын нэг адил тэд лалын хувьсгалаа экспортлохыг зорьдог. Бүхий л Ойрхи Дорнодод хэвийн, тэнцвэртэй дэглэмүүдийг Иран л түрэмгийлж хагалан бутаргадаг. Йеменийг хар даа. Ирак, Ливан, Сирид хагалан бутаргах ажиллагаа байнга явуулж байна” гээд Европыг маш гутрангиар хардагаа илэрхийлж, 1938 онд Гитлертэй байгуулсан Мюнхены хэлэлцээрээс Ирантай байгуулсан тэр хэлэлцээр огтхон ч ялгаа алга. Европчууд өөрсдийгөө хуурч байна гэж үздэгээ нуугаагүй.
Тэр тухай дахин өгүүлэх нь өнөөгийн хэрэг явдлыг ойлгоход дөхөмтэй. Дөнгөж өчигдөр израилийн ТВ-ийн 9-р сувгаар ярьж байхыг нь бүтэн үзлээ. Энэ нийтлэлийг бичих санаа сэдэл төрүүллээ. АНУ-ыг стратегийн ойрын холбоотон гэж нэрлэх мөртлөө тэр нялуурал, үл бүтэх шаардлага нөхцлийг нь зад авч өглөө. Юм л бол битгий, бүү тэг, түрүүлж хөдлөж болохгүй, цаадуултайгаа зохци, дипломатын арга сүвэгчил гэж ятгадаг, тээг тавьдаг, тэгснээрээ Израильд ялагдал авчирдаг гэж шүүмжлэн ярьж байх юм.
Холоос жишээ татжээ. 1973 оны дайн. Египет, Сири нь хил дээрээ цэрэг бөөгнүүлээд агаарын цэргийн хүчнээ илт бэхжүүлээд онгоцны тоогоо нэмээд байна, өрсөөд урьдчилсан цохилт өгье гэсэн нисэх хүчний командлагчаа Ерөнхий сайд хатагтай Голда Меир няцаасан байгаа юм. “Би түрүүлж байлдахгүй гээд АНУ-ын ТНБД Х.Киссенжерт ам гарчихсан тул азнаж бай” хэмээн учирлажээ. АНУ нь Арабын орнуудад хандаад битгий байлдаач гээд учирлаад байж гэнэ. Гэтэл Арабын орнууд түрүүлж халдаад Израилийг нуман тулгуурт оруулж байсан түүхийг Либерман өчигдөр дурдав.
Үүнээс хойш Израиль Улс АНУ-ын анхааруулга (арабуудад хайр зарласан нялуурал нь) сануулгыг хоёр ч удаа үл тоогоод цохилт өгчихсөн, одоо харж байгаа биз дээ, бидний зөв болсон гэж ярив. Тэр нь Ирак (1981 оны “Опера” операц), Сирийн (2007 оны “Жимсний цэцэрлэг” операц) цөмийн байгууламжийг АНУ хориглoсоор байхад нь зөрөөд өрссөн агаарын цохилт өгөөд жагсаалаас гаргачихсан, хэрэв тэгээгүй бол цөмийн зэвсэгтэй Ирак, Сири хоёр ёстой түйвээж өгөх байсан гэж Либерман яриад Ираны цөмийн байгууламж, цэрэг-стратегийн гол чухал бүх объектод бүр максимально (maximally) цохилт яаралтай өгөх хэрэгтэй, хойшлуулж болохгүй гэж эрх баригчиддаа уриалав.
Либерманы ярьснаар Израиль, Иран хоёр одоо пропорциональ тоглолт хийж байна, нэг үгээр одон бөмбөгийн тэмцээн шиг. Иран харвадаг, хариуд нь Израиль харвадаг, Иран хариуд нь, Израиль хариуд нь гэх мэт. Ээлжлэн бөмбөг оруулдаг шиг. Үүнийгээ одоо болиод эцсийг нь үзсэн, дахиж хариу үзүүлэхгүй болтол нь максимально цохилт өгвөл таарна гэв.
Яг ийм maximally цохилтоор одоо ХАМАС, Хезболлаг нугаслах хэрэгтэй. Улс төрийн цэрэгжсэн тэр хоёр намын мөрийн хөтөлбөрт (Манифестэд нь Ислам Израилийг устгаагүй цагт Израиль оршсоор байна, үргэлжлэн оршсоор байх болно!) заасан, гишүүд нь тангараг өргөхдөө маани мэгзэм болгон уншдаг заалт болох Израиль Улсыг газрын хөрснөөс арчиж хаяна, жүүд хүн бүрийг алж устгана, Израилийг оршин тогтнуулахгүй гэдэг тэр заалтаасаа бүрэн татгалзтал нь энэ дайнаа үргэлжүүлнэ, цэрэгжсэн хоёр намын цэрэг-улс төрийн бүх удирдагчдыг нь зүйл дуусгах хэрэгтэй, сүүлчийн цэргийг нь дуустал байлдах хэрэгтэйхэмээн Зөвлөлт Молдавын иргэн, Кишиневийн ХААДС-ийн оюутан асан Эвик Львович Либерман заналтайя ярьж харагдав.
Жиргээнээс еврей хүний бичсэн ийм нэг пост олж аваад хөрвүүлж эшлэе. “Палестинчуудад хоёр сонголт байсан. Тэд мэдлэг боловсрол эзэмшиж, еврейчүүдтэй өрсөлдөж дээр нь гарах. Нобелийн шагналыг еврейчүүдийн урд гарч хүртэх. Тэдэнд бүх боломж нь байсан уу байсан. Гэвч тэд тархиа ажиллуулах биш, зэвсэггүй еврей хүмүүсийг алаад цогцсыг нь тойроод бүжиглэх сонголт л хийсэн” гэжээ.
ХАМАС нь эргэлтгүй шийдчихсэн фанат дайнчид гэж бодъё. Гэтэл Палестины Засаг захиргаа гэмгүй царайлаад түүнээс ч дутахгүй Жүүдийн Төрт-улсыг үзэн яддаг. Израилийн оршин тогтнохыг хүлээн зөвшөөрснөөсөө байнга ухарч буцдаг. Палестин хүүхэд залуусыг үзэн ядах үзлээр тархийг нь шувтан угаана. Израилийг дүрслээгүй газрын зураг өлгөөстэй танхимд багш нь сурагчиддаа терроризмын амиа золиослогчдыг алдаршуулсан хичээл заана. Сурах бичигт нь террорыг алдаршуулна. Сурагчид үзэн ядалтаар хүмүүжин хүн болно. Ингээд энх тайван тогтох итгэл алдагдана. Палестины эрх баригчид бүхэлдээ Израильтай явуулах эцэс төгсгөлгүй дайныхаа их бууны махан армийг ийнхүү бэлтгэнэ.
Төгсгөлд нь ХАМАС-ын нэг толгойлогч Абу Марзуктайхийсэн ярилцлагаас эшлэе. “Та нар цэрэг зэвсгийнзориулалттай 500 км хонгил барьжээ. Харин яагаад Газынэнгийн иргэдэд зориулж бөмбөгнөөс хоргодох байр бариагүйюм бэ” гэхэд ингэж хариулжээ: –Бид энгийн иргэдэд санаатавих ёсгүй, бидэнд падгүй, НҮБ тэдэнд санаа тавиг!
Тэгвэл энэ зураг дээр Израилийн ТВ-ийн орос сувгаар ХАМАС-ын нэг дайчин ярьж байна. ХАМАС-ын стратеги бол амьд хүнээр бамбай хийх явдал. Ялыг нь Израильд тохохын тулд мянга мянган хүүхэд хэлмэгдчихсэн байх ньХАМАС-ын хүсэл. ХАМАС нь эмнэлэг сургуулийн дор гүн хонгил ухаж тэндээс пуужингаа харвадаг гэжээ.
Д.Баярхүү, baabar.mn
