x

Газар хөдлөлтийн дараа Турк гурван метраар хөдөлсөн байна. Дараа нь Крым үү?

Хойг хаашаа яагаад “хөвөх” магадлалыг физик-математикийн ШУ-ны доктор ийн тайлбарлав.

Турк, Сирийн хил дээр болсон хоёрдугаар сарын 6-ны газар хөдлөлт түүхэнд хамгийн их сүйрэо учруулсан гамшгуудын нэг гэж бичигдэнэ. Сүүлчийн мэдээгээр Туркт 20000 гаруй, Сирид 1300 гаруй хүн амиа алдаад байна.

Сейсмологчид ярих нь газар хөдлөлтөөс Арабын литосерын хавтан баруун өмнө чиглэлд Анаийн хавтан руу дөхлөө гэж байна.

"Сири, Турк хоёр  3–5 метраар хөдөлсөн" хэмээн нэг ярилцлагадаа, Италийн Геофизик, галт уулын судлалын Ерөнхийлөгч Карло Дольони хэлээд хиймэл дагуулын ажиглалт илүү нарийн мэдээлэл өгнө гэжээ.

Харин Оросын ШУА-ын газар дэлхийн хүрээлэнгийн инженерын сейсмологийн ба сейсмо үнэлгээний албаны дэд захирал Рубен Татевосян "Бүхэл бүтэн орны байдал өөрчлөгдсөн тухай энд хэлэгдээгүй. Харин Турк хэдэн арван секундын дотор 150 километрын газрын хагалбарын дагуу хөдөлсөн тухай хэлэгдэж байгаа юм" хэмээн тайлбарлав.

Сануулахад, Турк-Сирийн газар хөдлөлтийн магнитуд нь 7,4 балл байсан. Түүний цуурай олон газруудад тухайлбал, Альп-Гималайн сейсмологийн бүсэд багтдаг Крымд хүрч мэдрэгджээ. Эрдэмтэд энэ гамшгийн дараа хойг эрсдлийн бүсэд тодорхой хэмжээгээр орсон гэж сануулж байна.

"Крым ба Турк Хойд Анатолийн тектоникийн хагалбараар тусгаарагдсан байгаа. Туркийн газар хөдлөлт нь Арабын тектоник хавтангийн Зүүн Анатолийн хагалбар дээр гарчээ" гэж Крымын астрофизикийн обсерваторын шинжлэх ухааны ажиллаггааны дэд захирал Александр Вольвач хэлэв.

Урт хугацаа, их магнитуд нь энэ бүсэд хүчний шинэ тэнцвэрийг гаргасан байж магадгүй. Африк, Еврази ба Арабын хавтангууд хоорондоо холбоотой учраас хаа нэгэнд нь хүчний тэнцэр алдах нь нөгөөд нь нөлөөлнө.

Эрдэмтэн Вольвачийн хэлснээр, Крымын хойг нь тектоник хавтангуудын хөдөлгөөний улмаас урсгалын дагуу хөвөж яваа мэт. Олон жилийн өмнөөс хойг жилдээ дөрвөн сантиметраар зүүн хойд зүг рүү хөдөлдөг нь тогтоогдсон байгаа. Туркийн газар хөдлөлт тэр хэмжээг өөрчилсөн байх магадлалтай. Үүнийг тогтоохоор бид ажиллаж байна гэж хэлжээ. 

Нэг тив нэг далай: 300 сая жилийн дараа дэлхий ямар байх вэ?

Номхон далай алга болоод оронд нь Энэтхэг-Атлантын далай гарч ирнэ. Бүх тивүүд нийлээд Амази гэсэн нэртэй ганцхан тив болно. Ийм дүгнэлтийг Австрали, Хятадын эрдэмтэд хийжээ. Гэхдээ ийм болтол нь наад захдаа 280 сая жил хүлээх хэрэгтэй болно. Тэдний саяхны энэ судалгаа National Science Review сэтгүүлд хэвлэгджээ.

Дэлхийн тивүүд 600 сая тутам нийлэн нэг тив болдгийг аль эртнээс мэджээ. Жишээлбэл тийм тив нь эртний Пангея байсан юм. Ойрын дахин нийлэлт хүртэл 300 хүрэхгүй сая жил үлджээ. Геологийн хэмжигдэхүүнээр...

Шинэ супер тивийг Амази гэсэн болзолт нэрээр нэрлэжээ. Номхон далайг гатлан нийлэх Америк, Ази хоёрын нэрний дагуу Амази гэсэн болзолт нэрийг гаргажээ. Энэ нийлэлтэд Азид хамгийн түрүүнд нийлэх Австрали чухал үүрэгтэй бөгөөд тектоник хавтангуудыг нийлүүлэх нэг ёсны “цоож” нь байх юм.

Дэлхийн томоохон далайн хувь тавилан гашуудалтай. Дэлхийн хамгийн их ус бүхий далайг шуургагүй байснаас Номхон далай гэж Магеллан нэрлэсэн байдаг. Одоо энэ далай жил тутам 10 сантиметраа алдаж байна. Түүнийг хоёр талаас нь Америк, Ази хоёр шахаж байна.

Зургийн доод талд гурван зуун сай жилийн дараа ямар болох гурван хувилбар зурагджээ. Тивүүд нийлсэн тохиолдол бүх далай тэнгис нэгэн супер далайг үүсгэнэ гэж Хятад, Австралийн эрдэмтэд үзэж байна.

Хэрэв одоо олон орнуудад живэх аюул нүүрлээд байгаа бол 300 сая жилийн дараа байдал өөрөөр эргэн далайн төвшин мэдэгдэхүйцээр буурна. Ганцхан тивд хуурайшилт ихтэй. Өдрийн хэмийн хүчтэй савчилт бий болох гэнэ.

М.ЦОГТ

Эх сурвалж: Кертиний их сургуулийн сэтгүүл

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iРедакцийн сонголт
iШинэ мэдээ
Монгол Улс НҮБ-ын гишүүн бүх оронтой дипломат харилцаа тогтоолоо Өчигдөр 11 цаг 22 мин Монгол-Японы харилцаа1990-1998 Өчигдөр 09 цаг 31 мин Улаанбаатар метро төслийн бараа, үйлчилгээг Их Британи улс нийлүүлнэ Өчигдөр 09 цаг 02 мин УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалангийн 2025 оны хаврын ээлжит чуулганыг хааж хэлсэн үг Өчигдөр 08 цаг 54 мин Монгол Улсын төрийн далбааны өдөр тохиож байна Өчигдөр 08 цаг 44 мин Такамүра: Бидний хувьд үүрдийн дурсамж үлдээх аялал байлаа Өчигдөр 08 цаг 41 мин Ж.Золжаргал: Эдийн засгаа өсгөхийн тулд төсөв тэлэх биш хөрөнгө оруулалт, бизнесийг дэмжих хэрэгтэй Өчигдөр 08 цаг 33 мин Нэгдүгээр шинэ тойрог замын төслийг УИХ-д танилцууллаа Өчигдөр 08 цаг 29 мин Наадмын өдрүүдэд 24 цагаар ажиллах эрүүл мэндийн байгууллагуудын утасны дугаар Өчигдөр 08 цаг 26 мин Улаанбаатарт өдөртөө 25 хэм дулаан Өчигдөр 08 цаг 22 мин Эзэн Хаан Нарүхито "Монгол Коосэн технологийн коллеж”-ид зочиллоо Уржигдар 16 цаг 20 мин Төслийн нэгжүүдийн орон тоог 200-гаар багасгаж, 11.5 тэрбум төгрөг хэмнэнэ Уржигдар 16 цаг 16 мин Х.Булгантуяа: Чех Улс манай улсын “гуравдагч хөрш”, Европ дахь итгэлт түнш Уржигдар 16 цаг 13 мин Улсын Их Хурал өнгөрөгч долоо хоногт (2025.06.30-07.06) Уржигдар 16 цаг 06 мин Бүсчилсэн хөгжлийн болон Ёс зүйн дэд хорооны бүрэлдэхүүнийг хэлэлцэн дэмжлээ Уржигдар 15 цаг 49 мин Чех-Монголын парламентын бүлгийн дарга Станислав Берковецийг хүлээн авч уулзлаа Уржигдар 15 цаг 45 мин ӨБХ-ны даргад гишүүн О.Номинчимэгийн нэрийг дэвшүүлэв Уржигдар 13 цаг 32 мин УИХ-ын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг баталж, Байнгын хороодын бүрэлдэхүүнийг шинэчлэв Уржигдар 11 цаг 52 мин Г.Занданшатар: Үндэсний сэргэн мандлын шинэ давлагаа эрч хүчтэй эхэлсэн гэдэгт итгэж байна Уржигдар 11 цаг 30 мин Гандантэгчэнлин хийдийн төв талбайг байгалийн чулуун хавтангаар шинэчилжээ Уржигдар 11 цаг 17 мин
iИх уншсан
Эдийн засгийн форумд барьсан Хөгжлийн сайдын “бэлэг” Мотоциклийн спортын 70 жилийн ойд зориулсан улсын аваргын гу... Британид коронавирусний содон шинж тэмдэгтэй шинэ хувилбар т... Сэлбэ хотын орон сууцны төслийн тендерийг тав хуваан зарлала... Хятадад “iPhone” борлуулалт өсөж, Apple-ийн хувьцаа багахан ... Армени ШХАБ-ын гишүүн болох сонирхлоо илэрхийлэв Boom boom-гоо зүй дэлхийг эзэлж эхлэв Christie's дуудлага худалдаанд сүүлийн зуун жилийн ховор дар... Сонгинохайрханд эрэгтэй хүн хутгалуулсан хэрэгт холбогдуулан... Хөгжимчин Боб Дилан өөрийн зурсан зурагтай ном гаргана Тэтгэврийн зээлийн зохицуулалтыг цуцлав Сэлэнгэ мөрний түвшин нэмэгдэж, Ховд гол үерийн түвшинд хэвэ... Такамүра: Бидний хувьд үүрдийн дурсамж үлдээх аялал байлаа Ц.Дөчинесөнжил: Тэдний хүссэн үнээр газраа зарвал миний амьд... "Салхи Дамбий" МУГЖ цолоор энгэрээ мялаав Дайны дараах Монгол-Японы харилцааг хэвийн болгох хоёр талын... Ардчилсан хувьсгалын ойн баярыг улсын баяр наадамтай хамтатг... Ц.Төмөрбаатар: Аавынхаа араас Ардын жүжигчин болсондоо баярт... Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын Ажлын албанаас няцаалт гаргажээ... ДЦС-5 төслийн хувийн хэвшлийн түншлэгчийг сонгох урьдчилсан ...
Top