x

Хүүхдээр хүн хийх монгол ухаан

Хүүхэд гэдэг тухайн улсынхаа ирээдүйн иргэд. Тиймээс ирээдүйн иргэдээ эх оронч ѳв соёл, үүх түүх, үндэсний хэл бичгээрээ бахархдаг болгож ѳсгѳх нь монгол эцэг эх бүрийн үүрэг. Гэвч бид тэгж ѳсгѳж чадаж байгаа билүү? Ѳѳрѳѳсѳѳ асуугаад үз! Сүүлийн үед гадны болоод барууны сургалт, хүмүүжлийн арга барилыг онцлон ярьж, олноороо нялх балчир үрстээ харь хэл, харь соёлыг заалгах "мода" тай болж.  Хэт багад буюу 12-с доош насанд нь гадаад хэл зааснаар тухайн хүүхдэд хэлний дархлаа үгүй болдог гэдгийг хэл шинжлэлийн нэрт эрдэмтэд ямагт захин ярьдаг. Үүнд үнэний ор буй нь "унаган" гэх гадаад хэлтэй монгол хүүхдүүд монгол хэлээрээ яг л гадны иргэд ярьж байгаа мэт ярьдагаас нь харагддаг.  Амар мэндээ мэдэлцэх нь хүртэл ерѳѳл билэг байдаг монгол түмэн эрт дээр үеэс хүүхдээр хүн хийх ѳѳрийн гэсэн онцлог олон хүмүүжлийн арга ухаантай байж.  Буурал дээдсийн маань үед цогц хөгжил гэсэн ойлголт, үг хэллэг байхгүй байсан ч ил буюу далд ухамсрын аргаар хүүхэд багачуудаа хүмүүжүүлж иржээ.

Хүүхэд багачуудынхаа оюун ухааныг тэлэхийн тулд ухаант буурлууд маань олон тѳрлийн бишрэм арга ухааныг хэрэглэдэг байж. Гол дүр, баатруудаас нь дуурайлал авч, сайн сайхныг нь үлгэрлэг гэх үүднээс олон аман зохиол, ерөөл магтаал, оньсого таавар, туулс, үлгэр домгийг орой болгон ярьж ѳгдѳг байж. Энэ нь бас тѳсѳѳлѳн бодох чадвар, ѳѳрийгѳѳ илэрхийлэх чадвар зэргийг суулгаж, үгийн баялаг ихтэй болгох, ой тогтоолт сайжруулах гээд л олон  давуу талтай юм. "Ахаа алд хүндэл дүүгээ дэлэм хүндэл" гэх зэрэг зүйр үгсийг сургаж үүгээрээ ах дүүгээ хүндлэх ёсыг заан суулгадаг байж. Ертөнцийн үүслийн тухай Монгол домгоо хүүрнэж Монгол хүний өвөрмөц сэтгэлгээг илтгэн харуулдаг байв. Түргэн хэллэг, цагаан лонх тоолуулах, дайралцаа үг зэргээр амны хѳндийн хѳгжил, цээжний багтаамж зэргийг нь дээшлүүлж , хурц тод хэл яриатай болгодог байжээ.

Дурдаад байвал ѳвѳг дээдсийн минь энэ мэт хүмүүжлийн арга ухаан арвин билээ. Айлаас эрэхээр авдраа уудал гэгчээр удмын соёл, ууж идэх зүйл, хэл бичиг гээд л бүх л зүйлсээр харь хѳндий гадны хүмүүжлийн арга ухааныг гэхээсээ ѳмнѳ ѳѳрийн язгуурын хүмүүжлийн арга ухааныг судлаад, хэрэгжүүлээд нэг үзээрэй. Ѳвѳг дээдсийн минь суу их ухаан, үндэсний соёл, язгуур урлаг, аман зохиол гээд л тэр чигтээ монгол хүүхдийг "хүмүүнжүүлэх" том шинжлэх ухаан юм.

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iШинэ мэдээ
Германчууд эх орондоо Олимпын наадам зохион байгуулахыг дэмжжээ 5 цаг 59 мин Далайд гарцгүй орнуудын хөгжлийн “Авазагийн хөтөлбөр”-ийг хэрэгжүүлэх арга замыг хэлэлцэв 6 цаг 0 мин Өмнөд Солонгосын тэргүүн хатагтай асан Ким Кён Хи “Chanel” цүнх авснаа хүлээн зөвшөөрөв 6 цаг 2 мин Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн ил тод, хариуцлагатай тогтолцоог бүрдүүлнэ 6 цаг 3 мин Цахим сугалаанд оролцож, 15 сая төгрөгөө залилуулсан хэргийг шалгаж байна 6 цаг 7 мин Туулын хурдны замын кемпийн ажил 60 хувьтай байна 6 цаг 8 мин УИХ-ын дэд даргыг чөлөөлөх, томилох асуудлаас АН-ын бүлэг завсарлага авлаа 8 цаг 15 мин Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийн дэд бүтцийг өргөтгөх санхүүжилтийг баталгаажуулна 8 цаг 24 мин Монголбанк аравдугаар сард 2.8 тонн үнэт металл худалдан авчээ 8 цаг 26 мин Дорноговьд газрын тос дамжуулах 521 км урт хоолойг суурилуулж дуусжээ 8 цаг 27 мин Арваннэгдүгээр сарын 6-8-нд цасан шуурга шуурч, ихэнх нутгаар хүйтэрнэ 8 цаг 33 мин ЗГ: 2027 оныг “Эрүүл мэндийг дэмжих жил”-ээр зарлав 8 цаг 36 мин Бага насны чөлөөт бөхийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээн энэ сарын 15, 16-нд болно 8 цаг 38 мин ЗГ: Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн үйл ажиллагааг сайжруулах тогтоол батлагдлаа 8 цаг 39 мин “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК нүүрсний 581 гэрээг олон нийтэд ил болгож байна 8 цаг 39 мин Засгийн газар “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн үйл ажиллагаанд хөндлөнгийн аудит хийлгэнэ 8 цаг 40 мин 11 дүгээр сард олгох нийгмийн халамжийн тэтгэвэр, тэтгэмжийн хуваарь 8 цаг 41 мин 2026 оны улсын төсвийн төслүүдийн хэлэлцүүлгийг дэд хороо гурав дахь удаагаа хийлээ 8 цаг 42 мин Техраны усан сангууд ширгэж, ундны усны хангамж ноцтой хэмжээнд хүрчээ 10 цаг 12 мин Энэ оны хамгийн том тэргэл Сар өнөө шөнө мандана 10 цаг 26 мин
iИх уншсан
Хулгайтай тэмцэхээ үргэлжлүүлж, хулгайлсан нь савандаа багта... Ж.Баярмаа: Намын нэр хүнд гээд хулгайч, авлигачидтайгаа эвлэ... Туг болсон хүмүүс: Л.Түдэв Н.Тэгшбаяр: Эрчим хүчний чөлөөт бүс байгуулах боломжтой Найруулагч Ч.Найдандорж: Сонгодог хийцтэй гүүр Рецедивүүдтэй хэн хамтарч ажиллав Г.Дамдинням: Байгаа бензинээ зарахгүй байх асуудал хэд хэдэн... Н.Энхбаяр: Амин чухал төслүүдээ эрчимжүүлэхийн тулд гадаадаа... УИХ-ын даргын томилгоо яасан бэ? О.Баасанхүү: Үндсэн хуулийн бус аргаар төрийн эрх мэдлийг хэ... Багш хүн бусдын амьдралд гэрэл асаах амлалт юм! 2025 оны III улирлын НӨАТ-ын буцаан олголт олгож эхэлжээ С.Эрдэнэбат: Багш нарын цалинг 3.5 сая төгрөг болгох хэлэлцэ... Ж.Бат-Эрдэнийг УИХ-ын дэд даргад нэр дэвшүүлж, бүлгийн дарга... Засгийн газар “Оюутолгой”-н зээлийн хүүг бууруулах хэлэлцээг... “Цагаан алт” хөтөлбөрийн хүрээнд түүхий эдийн тал хувийг дот... Германы Засгийн газар Монголын шинэчлэлийн хөтөлбөрт 43.1 са... Чингэлтэй дүүргийн 300 айл ногоон халаалтын системд холбогдл... Азийн сагсан бөмбөгийн холбоо Монголын сагсан бөмбөгийн холб... Монголын өсвөрийн даамчид дөрвөн жил дараалан ДАШТ-д түрүүлл...
Top