Хойд Солонгосын удирдагч Ким Чен Ун улс орнууд хүнсний хомсдол, эдийн засгийн тогтворгүй байдалтай нүүр тулж байна гэж хүний эрхийн байгууллагуудын анхааруулгын дагуу иргэддээ хүнд хэцүү цаг үеүүдэд бэлтгэхийг уриалжээ.

Ким Чен Ун намын бага хурал дээр үг хэлэхдээ нөхцөл байдлыг хэдэн зуун мянган хүний ​​амь насыг авч одсон 1990-ээд оны аймшигт өлсгөлөнтэй харьцуулж ярьсан байна.

Хойд Солонгос коронавирусийн тахлын улмаас хил хязгаараа хаасан. Харамсалтай нь эдийн засгийн амин судас болох Хятадтай хийх худалдаа нь зогсонги байдалд орсон.

Энэ нь Пхеньяны цөмийн хөтөлбөртэй холбоотой олон улсын эдийн засгийн хориг арга хэмжээнүүдээс ч илүү чухал асуудал болсон байна.

Ким юу хэлсэн бэ?

Удахгүй болох хүнд хэцүү бэрхшээлийг хүлээн зөвшөөрөхдөө ганц намын төлөвшсөн авторитар удирдагч пүрэв гаригт албан тушаалтнуудад хандан "Манай ард түмнийг бага ч гэсэн бэрхшээлээс гаргахын тулд дахиад илүү хүнд, хүнд хэцүү үеийг давах болно" хэмээжээ.

Хүнд хэцүү Гуравдугаар сар нь Хойд Солонгосын эрх баригчид 1990-ээд оны өлсгөлөнгийн үеэр Зөвлөлт холбоот улс нуран унаж, Хойд Солонгосыг  тусламжгүйгээр орхисон үед улс орныхоо тэмцлийг дурдахад ашигладаг нэр томъёо юм.  Өлсгөлөнгөөр ​​үхсэн Хойд Солонгосчуудын нийт тоо тодорхойгүй байгаа боловч 3 сая хүртэл хүн гэж тоолдог.

"Ким Чен Уны бэрхшээл, бэрхшээлийн тухай ярих нь ер бусын зүйл биш, гэхдээ энэ удаагийн илэрхийлэл нь нэлээд хурц бөгөөд өөр байна" гэж NK News-ийн Хойд Солонгосын шинжээч Колин Звирко ВВС-д ярьжээ.

"Жишээлбэл, өнгөрсөн аравдугаар сард тэрээр үг хэлэхдээ өөрийгөө хангалттай өөрчлөлт авчирч чадаагүй гэж хэлсэн. Гэхдээ шинэ хүнд хэцүү жагсаал хийхээр шийдсэн гэдгээ шууд дурдах нь түүний хэлсэн үг биш юм".

Энэ долоо хоногийн эхээр Ким Чен Ун улс орондоо "урьд өмнө байгаагүй хүнд нөхцөл байдал" тулгарч, "урьд өмнө тохиолдож байгаагүй олон тооны сорилт" тулгарч байгааг анхааруулж байсан гэсэн юм.

Нөхцөл байдал хэр муу байгаа вэ?

Хойд Солонгосын ард түмэнд тэмцэж байна гэсэн сэрэмжлүүлгийг хэдэн сарын турш өгч байсан.

Хүнд хэцүү байдлын талаархи мэдээллүүд ялангуяа Хятадын хилийн ойролцоох хотуудаас ирдэг бөгөөд тэнд хил давах нь олон хүний ​​хувьд маш их орлого олох боломж байдаг.

Хойд Солонгосын ихэнх хөдөө тосгоны хүнсэнд хэрэглэдэг үндсэн эрдэнэ шишийн үнэ асар их хэлбэлзэлтэй байсан бөгөөд заримдаа нэг кг эрдэнэ шиш нэг сарын цалингаас илүү үнэтэй байсан.

Human Rights Watch (HRW) байгууллагын судлаач Лина Юн саяхан хийсэн илтгэлдээ тус улсад нэрээ нууцалсан холбоо барьсан хүмүүсийн ярианаас иш татан "Хятадаас тус улсад хоол бараг орж ирдэггүй" гэж мэдэгджээ.

"Илүү олон гуйлгачин байгаа, зарим хүмүүс хилийн бүсэд өлсгөлөнгөөр ​​нас барсан, саван, шүдний оо, аккумлятор байхгүй" гэж тэр бичжээ.

Хойд Солонгосын хүний ​​эрхийн асуудлаарх НҮБ-ын тусгай илтгэгч Томас Ожеа Кинтана өнгөрсөн сард хоол тэжээлийн дутагдалд орж, өлсгөлөнд нэрвэгдсэн "хүнсний ноцтой хямрал"-ын талаар сэрэмжлүүлсэн байдаг.

"Өлсгөлөнгөөр ​​үхэх тохиолдол бүртгэгдэж байгаа бөгөөд гэр бүл нь тэднийг тэжээх чадваргүй болсон тул гуйлга гуйх болсон хүүхэд, хөгшчүүл олширсон" гэжээ.

Одоогоор тус улсад ямар нэгэн тусламж ирж байгаа эсэх нь тодорхойгүй байна.  Хойд Солонгос гадны тусламжийн саналыг няцааж, НҮБ-ын Дэлхийн хүнсний хөтөлбөр (WFP)-ийн ажилтнууд зэрэг бараг бүх дипломат ажилтнууд, тусламжийн ажилтнуудыг нутгаасаа гаргасан.

Үүний зэрэгцээ Хойд Солонгосын хилийг хааснаар НҮБ Хойд Солонгосын цөмийн хөтөлбөрийн эсрэг хориг арга хэмжээгээ өргөжүүлэх үеэр 2018 онд Хятадтай хийсэн худалдаа 80 хувиар буурсан хэмжээнээс дахиад 80 хувиар буурсан гэсэн юм.

Тайлангаас харахад Хойд Солонгос өнгөрсөн наймдугаар сард Хятадаас үндсэн хүнсний бүтээгдэхүүний импортыг хязгаарлаж, дараа нь аравдугаар сард хүнс, эм тариа зэрэг бараг бүх худалдааг бууруулсан байна.

Тус улс хууль бусаар хил давуулах гэж байсан хүмүүст оноох шийтгэлийг улам бүр нэмэгдүүлж, үүнийг "социализмын эсрэг", "дайсганасан" зан үйл хэмээн тодорхойлсон гэж HRW мэдээлэв.

Өнгөрсөн зун Хойд Солонгост мөн хоёр удаа хүчтэй шуурга болж, үерийн улмаас ургац сүйдэн нь хүнсний хомсдлыг улам даамжруулжээ.

Б.Бүжлхамаа

www.bbc.com