Энэтхэг, Пакистаны хооронд энэ сарын долооны өдөр эхэлж, дөрөв хоног үргэлжилсэн хурцадмал байдал намжиж, гал зогсоох тохиролцоонд хүрсэн ч аль аль тал нь өөрсдийгөө ялсан хэмээн зарласан. Харин хажуугаар нь урьд нь байлдааны нөхцөлд туршигдаж байгаагүй Хятадын зэвсгийн үйлдвэрлэл олон улсын анхаарлын төвд орж ирлээ.

Харилцан довтолгоо Энэтхэгт Кашмирын Пахалгамд болсон халдлагад 26 энгийн иргэн, голдуу жуулчин амиа алдсаны дараа эхэлжээ. Энэтхэгийн тал уг халдлагын ард Пакистан дахь хэт даврагч бүлэглэлүүд байна хэмээн мэдэгдэж, “Синдүүр ажиллагаа”-г эхлүүлсэн байна. Үүний хариуд Пакистан хариу цохилт хийж, хоёр талын зэвсэгт хүчнүүд нисэх онгоц, дрон, пуужин ашиглан алсын зайн тулаанд оролцжээ.

Энэтхэг Франц, ОХУ-ын сөнөөгч онгоцуудыг ашигласан бол Пакистан Хятадтай хамтран үйлдвэрлэсэн J-10, JF-17 онгоцоо ашигласан. Пакистан улс Энэтхэгийн зургаан сөнөөгч онгоцыг, тэдгээрийн дотор Rafale онгоцыг сөнөөсөн хэмээн мэдэгдсэн ч Энэтхэг энэ мэдээллийг батлаагүй.

Харин Энэтхэгийн Агаарын хүчний маршал А.К.Бхарти "Бид зорьсон зорилтоо биелүүлж, бүх нисгэгчид маань эсэн мэнд буцаж ирсэн" гэж мэдэгдсэн нь сэтгэл ханамжтай байгааг илтгэжээ.

Хятадын зэвсгийн технологийн “DeepSeek” мөч

Пакистан J-10 онгоц ашиглан Энэтхэгийн онгоцууд руу агаар-агаарын пуужин харвасан тухай мэдээлэл АНУ-ын эх сурвалжаас цацагдаж, Хятадын зэвсгийн үйлдвэрлэлд анхаарал төвлөрүүлэв. Тодруулбал, анх удаа бодит байлдааны нөхцөлд Хятадын зэвсэг туршигдсан нь “DeepSeek мөч” буюу Хятадын зэвсгийн салбарын шинэ үсрэлт боллоо хэмээн дүгнэх судлаачид ч байна.

Хятадын Цэргийн чөлөөнд гарсан хурандаа Жоу Бо "Хятадын зэвсгийн системүүд зарим талаараа хосгүй" хэмээсэн бол энэ үйл явдлын дараа J-10 сөнөөгч онгоц үйлдвэрлэдэг Avic Chengdu Aircraft компанийн хувьцаа 40 хувиар өссөн байна.

Гэсэн ч зарим судлаачид урьдчилсан дүгнэлт хийхэд эрт хэмээн болгоомжилж байна. Лондонгийн Кингс коллежийн профессор Уолтер Ладвиг “Хятадын онгоц үнэхээр Rafale-ыг сөнөөсөн үү гэдэг нь тодорхойгүй хэвээр” хэмээн онцолсон юм.

Хэн үнэхээр ялсан бэ?

Пакистан агаарын довтолгоогоор Энэтхэгийн сөнөөгч онгоцуудыг унагасан гэх мэдээлэл дэлхийн хэвлэлүүдэд нийтлэгдэж, Хятадын нийгмийн сүлжээнд үндсэрхэг үзэл хүчтэй дэгдсэн ч бодит байдал хангалттай нотолгоогоор батлагдаагүй. Харин Энэтхэг стратегийн чухал цэгүүд, түүний дотор Равалпиндигийн ойролцоох Нур Хан бааз, Карачигаас холгүй Бхолари гэх мэт 11 бааз руу цохилт өгсөн тухайгаа тайлбарласан. Эдгээр цохилт нь нисэх буудлын хөөрөх зурвасын яг голд унасан нь өндөр нарийвчлалтай байсныг илтгэж байгаа аж.

Олон улсын зэвсгийн худалдаанд нөлөөлөх үү?

Хятадын J-10 онгоцны гүйцэтгэлийг барууны судлаачид, ажиглагчид нарийн ажиглаж байгаа бөгөөд энэ нь ирээдүйд олон улсын зэвсгийн худалдаанд хятад зэвсэгт анхаарал хандуулах нөхцөлийг бүрдүүлж магадгүй. Хятад зэвсгээ голчлон хөгжиж буй орнуудад, тэр дундаа Пакистан, Мьянмарт нийлүүлдэг. Өмнө нь Мьянмар болон Нигери зэрэг орнуудаас техникийн доголдолтой тухай шүүмжлэл гарч байсан ч энэ удаагийн мөргөлдөөн Хятадын хувьд гадаад худалдааны хувьд шинэ боломжийн үүдийг нээж болзошгүйг ажиглагчид дурджээ.

Энэтхэгийн хувьд дохио боллоо

2020 онд Хятадтай хил дээрээ мөргөлдсөн түүхтэй Энэтхэгийн хувьд энэ удаагийн үйл явдал дахин сэрэмжлүүлэг болов. Тэд өөрийн зэвсгийн үйлдвэрлэлийг хурдасгах, олон улсын худалдан авалтыг эрчимжүүлэх шаардлагатай болж байгааг мэргэжилтнүүд онцоллоо.

Ийнхүү дөрөв хоногийн зэвсэгт сөргөлдөөн дууссан ч үүний үр нөлөө Хятад, Энэтхэг, Пакистан гуравт төдийгүй олон улсын зэвсгийн худалдаа, геополитикт урт хугацааны сүүдрээ үлдээх нь тодорхой болж байна.

Эх сурвалж: BBC, Reuters, AFP