x

Ц.Баатархүү: Хиймэл оюуныг бид үзэл суртлын зэвсэг биш, ил тод байдал, ардчиллын хамгаалагч болгоно

УИХ-ын гишүүн, Цахим хөгжил инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүүтэй ярилцлаа.

Худал мэдээллийн эсрэг төв байгуулна гэж мэдэгдсэн. Гэвч нийгэмд энэ нь яваандаа хуучин үеийнх шиг шалгадаг, зөвхөн энэ нь үнэн гэж тулгадаг байдал бий болгоно гэх шүүмжлэл байна. Энэ төвийг байгуулах учир шалтгаан, үр дүн юу байх вэ?
-Дэлхийн эдийн засгийн форум энэ жилийн эрсдэлийн тайландаа “ Хуурамч төөрөгдүүлсэн мэдээлэл”ойрын хоёр жил Засгийн газар болон хувийн хэвшилд хамгийн том эрсдэл учруулна гэдгийг саяхан зарлалаа. Хортой, худал мэдээллийн улмаас иргэд вакцинд хамрагдахгүй байх, түүнээс үүдэн амь насаараа хохирох, эсвэл нийгмийн талцал,хуваагдал үүсч байгааг бид харж байна. Иймд баримт шалгах төвүүдийг хараат бусаар ажиллах хууль эрх зүйн орчныг нь бүрдүүлэх,ерөнхий боловсролын сургуулийн хөтөлбөрт хуурамч мэдээллийг нягтлах хичээл орох, хиймэл оюунд суурилсан хуурамч мэдээллийг нягтлах алгоритмыг бий болгох ажлуудыг хийхээр ажлын хэсэг байгуулан ажиллаж байна.

Цахим худал мэдээлэл их тардаг нь үнэн. Гэхдээ түүнийг нягталдаг, мэдээллийг олон талх үүсвэртэй нь тулгадаг байдлыг бий болгох, иргэдээ мэдлэгжүүлэх тал дээр ажиллах нь зүйтэй юм бишүү ?

Мэдээж хэрэг, яг энэ чиглэлд баримт шалгах төв маань ажиллах юм. Баримт шалгах төвийг төр дангаараа бий болгохгүй. Үүнд төр, төрийн бус байгууллага, шинжлэх ухааны ухааны байгууллагуудын оролцоо маш чухал. Аливаа хуурамч, төөрөгдүүлсэн мэдээллийг шинжлэх ухааны үндэслэлтэйгээр тогтоож, түүнийг нь олон нийтэд мэдээлдэг байх хэрэгтэй юм. Энэ төв мэдээллийн үнэн зөвийг мэргэжлийн хүмүүсийн тусламжтайгаар нягталж олон нийтэд мэдээлэх болохоос биш мэдээллийг түгээгчтэй ямар нэг хариуцлага тооцохгүй. Технологийн шийдэл, хиймэл оюун ашиглаж хийгдсэн хуурамч мэдээлэл (deepseek) ашиглаж хийсэн төрөл бүрийн контентыг ялгаж мэдээлэх болон иргэдийг хуурамч мэдээллийг ялгах мэдлэг боловсролтой болгох тал дээр төвлөрч ажиллана. Финланд, Швед, Сингапур зэрэг дэлхийн өндөр хөгжилтэй орнуудын иргэдийнхээ мэдээлэл, сэтгэл зүйн аюулгүй байдлыг хамгаалж буй сайн жишгийг нэвтрүүлнэ.

ЦХиХХ-ны яамнаас саяхан хийэмл оюун ухааны хэлэлцүүлэг зохион байгуулсан.Манайд энэ салбарын хөгжил ямар шатандаа явна вэ ?

Монгол Улс хиймэл оюуны бэлэн байдлын индексээр дэлхийн 188 орноос 98 дугаарт бичигдэж байна. Хиймэл оюун бол дэлхийн улс орнуудын ирээдүйн өрсөлдөөний гол талбар болчихлоо. Энэ чиглэлд өнөөдрийн байдлаар дэлхийн 77 улс стратегиа баталж, олон нийтэд зарлалаа. Хиймэл оюуныг зөвхөн эдийн засаг гэлтгүй батлан хамгаалах болон голлох салбарууд ашиглаж эхэллээ. Ингэснээр тухайн улсын аюулгүй байдал, нийгэм эдийн засгийн амин чухал хүчин зүйлийн нэг болж байна. Иймээс бид ч гэсэн энэ салбарт стратегийн бодлогоо тодорхойлохоос өөр аргагүй. Энэ хүрээнд бид төр болон хувийн хэвшил, Шинжлэх ухааны академи, Их, дээд сургуулийн эрдэмтэн багш нараас саналыг нь авч, “Их өгөгдөл, хиймэл оюуны үндэсний стратеги”-ийг боловсруулж, анх удаа олон нийтээр хэлэлцүүллээ.

Ер нь цаашдаа хиймэл оюун ухааныг ашиглах, хөгжүүлэх нь хэр зөв зүйтэй юм бэ?

Ирэх 2030 он гэхэд дэлхийн эдийн засагт AI 25.6 их наяд ам.долларын нөлөө үзүүлнэ. Өөрөөр хэлбэл, Энэтхэг, Хятад гэсэн хоёр улсыг нийлүүлснээс илүү том эдийн засгийн нөлөөг хиймэл оюун авчирна гэсэн үг. Иймд бид хиймэл оюуныг хөгжүүлэх тэргүүлэх салбараа тодорхойлж ,тухайн чиглэлд хөрөнгө оруулалт татах замаар дэлхийн тавцанд өрсөлдөх байр сууриа бэхжүүлэх нь чухал. Хиймэл оюуныг бид үзэл суртлын зэвсэг болгохгүй, ил тод байдал, ардчиллын хамгаалагч болгоно. Технологийн дэвшлийг дэмжихийн тулд аль болох бага “хуульчилж, журамлана”. Хиймэл оюун ажиллах хүчнийг орлох бус дэмжиж, боломжийг нээж, хамтарч ажиллана.

Төрийн албыг цахимжуулна, цахим үндэстэн болно гэсэн зорилт тавиад ажиллаж байгаа.Гэвч төрийн зарим байгууллагуудад одоо ч гэсэн элдэв тодорхойлолт шаарддаг, урт дараалал үүсдэг байдал байсаар байна. Цахимжуулах тал дээр ямар, ямар ажлууд хийж байна вэ ?

Төр өөрт байгаа мэдээллээ иргэнээс нэхсэн хэвээр байгаа нь үнэн. Төрийн байгууллага өөр хоорондоо өгөгдлөө солилцох болон хувийн байгууллага өөр хоорондоо өгөгдлөө солилцдог болох хэрэгтэй. Мөн төр болон хувийн байгууллага өөр хоорондоо өгөгдлөө солилцдог болсноор энэ асуудал шийдэгдэх болов уу. Өөрөөр хэлбэл Өгөгдлийн Засаглал буюу тухайн мэдээллийг хадгалах дамжуулах, солилцох аюулгүй байдлыг нь хангах асуудлыг бид хиймэл оюуны үндэсний стратегийн хүрээнд шийдвэрлэхээр ажиллаж байна.

Цахимаар гадаадад суугаа Монголчуудынхаа саналыг авдаг болох асуудал намрын чуулганы үеэр байнгын хороон дээр хөндөгдөж байсан.Энэ ажлыг хэрэгжүүлэх боломж бололцоо бий юу ?

-Инноваци, цахим бодлогын байнгын хороон дээр энэ чиглэлд ажлын хэсэг гараад ажиллаж байна.

Элдэв цахим халдлага, залилангийн гэмт хэргүүд ихээр гарах болсон. Эдгээрээс урьчдилан сэргийлэхийн тулд юу хийж байна вэ ?

-Цахим залилан, цахимд үйлдэгдэж буй гэмт хэргийн тоо уламжлалт гэмт хэргийн тооноос хэдийнэ давсан. Цахим залилангийн гэмт хэрэг цагдаагийн байгууллагын Кибер гэмт хэрэгтэй тэмцэх газар харьяалагддаг. Өнгөрсөн онд гэхэд цахим залилангаас үүдэн 80 гаруй тэрбум төгрөгийн хохирол иргэдэд учирсан гэсэн тоог цагдаагийн байгууллагаасгаргасан. Дэлхийд ч энэ төрлийн гэмт хэрэг жил ирэх бүр өсч байгаа бөгөөд Дэлхийн эдийн засгийн чуулганаас цахим гэмт хэрэг, кибер халдлагаас учрах хохирол 2028 он гэхэд тэргүүлнэ гэсэн прогноз хийсэн.

Харин цахим халдага, зөрчилтэй тэмцэх чиглэлд кибер аюулгүй байдлын зөвлөл, холбогдох гурван төв голлон ажилладаг. Харин миний бие тус зөвлөлийн дэд даргаар ажилладаг. Цахим хөгжил, инноваци, харилцаа холбооны яамны зүгээс иргэдийн цахим ур чадварыг сайжруулах, мэдээлэл, зөвлөгөө өгч ажиллаж байна. Энэ жил бид илүүтэй ахмадууд руу чиглэсэн үйл ажиллагааг зохион байгууллаа.

Нийтдээ 1000 гаруй ахмадад цахим ур чадварын сургалтыг орлоо. Үүний зэрэгцээ яамны харьяа Кибер халдлага, зөрчилтэй тэмцэх нийтийн төвөөс иргэдэд урьдчилан сэргийлэх мэдээлэл контентыг байнга хүргэж ажиллаж байна. Кибер аюулгүй байдлын эрсдлийн үнэлгээг Оксфордын их сургуулиар хийлгэж олон нийтэд хэлэлцүүлсэн. Дэлхийн цахилгаан холбооны байгууллагын кибер аюулгүй байдлын индексээр бид таван түвшнээс бэхжиж буй түвшинд үнэлэгдээд байгаа. Тиймээс дэвшиж буй түвшинд хүрнэ гэсэн зорилтыг яамныхаа 10 гол ажлын нэг болгон ажиллаж байна.

Аливаа салбарын хөгжилд салбарын хууль их чухал. Тэгэхээр яамны зүгээс ойрын хугацаанд ямар хуулийн төсөл дээр ажиллаж байна вэ?

-Бид харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарт суурь шинэчлэл хийхийг зорьж байна. Энэ хүрээнд салбарын хуулийн давхардал, хийдэл, зөрчлийг арилгахаар ажлын хэсэг гаран ажиллаж байгаа. Мөн шинэ дэвшилтэт технологийн хэрэглээ нэмэгдэх хэрээр хуулийн зохицуулалтын хэрэгцээ үүсч байгаа тул сансар, дроны тухай хуулийн төслийг боловсруулж байна.

Өдрийн сонин

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iШинэ мэдээ
Чанаргүй сургалттай авто сургуулиуд зам тээврийн осолд нөлөөлж байна 33 мин Барилгын салбарын ажиллах хүчний эрэлт эрс нэмэгджээ 37 мин Монголд тахийг дахин нутагшуулах хамтын ажиллагааг Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх онцлов 51 мин Нийтийн тээврийн шинэ автобусаар нисэх буудал руу зорчих боломжтой боллоо 1 цаг 1 мин Фэйсбүүк хаяг ашиглан иргэдийг залилсан хэргийг илрүүлжээ 1 цаг 3 мин Азийн 3.3 бүсээс Дэлхийн цомд оролцох шатарчид тодорлоо 1 цаг 4 мин Испанийн домогт хөгжөөн дэмжигч Маноло 77 насандаа таалал төгслөө 1 цаг 6 мин Н.Алгаа: Уул уурхайнхныг хууль ухраах коммунист аргаар шийтгэвэл эдийн засаг элгээрээ хэвтэнэ 1 цаг 18 мин М.Уолцыг халж, өөр албан тушаалд томилжээ 1 цаг 27 мин Ахмад үеэс туршлага судлах “Нээлттэй парламент: Эксперт” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж эхэллээ 1 цаг 36 мин Н.Энхнасан: Тээврийн зардал, хугацаа хэмнэх, хотын түгжрэлийг бууруулахад логистикийн төв өндөр ач холбогдолтой 1 цаг 39 мин Хадгаламж зээлийн хоршоо: Амь, Амьдрал 1 цаг 52 мин Хүннү хотын тээвэр логистикийн асуудлаар ажлын хэсэг байгууллаа 2 цаг 7 мин Душанбегийн “Их дуулга”-д манай улсаас 17 жүдоч оролцоно 2 цаг 32 мин Улаанбаатарт өдөртөө 10 хэм дулаан, хур тунадас орохгүй 2 цаг 50 мин Мехико хот “Формула-1”-ийг 2028 он хүртэл зохион байгуулна 15 цаг 49 мин Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэг Исланд Улсад албан ёсны айлчлал хийнэ 15 цаг 56 мин Хотын төв талбайд “Дугуйтай Улаанбаатар-2025” өдөрлөг зохион байгуулна 16 цаг 3 мин ITER реакторын соронзон ороомгийг угсарч дуусгажээ 16 цаг 12 мин Н.Номтойбаяр: Л.Оюун-Эрдэнийн оронд би байсан бол өрөөнд нь ороод уучлал гуйна 17 цаг 27 мин
iИх уншсан
Эрх чөлөөгөө чамлаад эзний хавханд орчихсон байхад... Аргентин: Эрх чөлөө ажиллаж эхэллээ Туул голын бохирдол аюулын хязгаарт хүрч, иргэдийн амьдралд ... Г.Батзориг: Гурилын сектор дээр төр, хувийн хэвшлийн хооронд... Д.Жаргалсайхан: Хамтарсан засгийн газрын гэрээг дүгнэх цаг н... Ж.Батсуурь: АН баруун төвийн үзэл баримтлал, ардчилал, хүний... Д.Амарбаясгалан: Арилжааны хууль нь ашиг олох талуудын харил... Айсан хүнд аргал ч хөдөлнө, Л.Оюун-Эрдэнэ ээ! Евразийн хэлэлцээр гурилын кейс шиг болбол хариуцлагыг хэн х... Чингис хаан музей, Кремлийн музейтэй хамтын ажиллагаагаа эхл... Жүдо бөхийн насанд хүрэгчдийн Азийн аварга Бангкокт эхэллээ “Дархлаажуулалтыг хүн бүрт” уриатай дэлхийн долоон хоног эхэ... Хотын даргыг иргэд шууд сонгохын тулд 100 мянган хүний санал... АНУ дахь хорт хавдрын нас баралт буурч буй ч зарим төрлийн х... Энэтхэг, Пакистаны харилцаа хурцдав: Дипломат ажилтнуудыг ну... “Ирвэстэй нутгийн ирээдүй” төсөл Дарвийн нуруунд амжилттай х... Италийн цомын финалд “Болонья” ба “Милан” шалгарлаа Богд уул руу гарахгүй байхыг анхаарууллаа Монголын Эмнести Интернэшнлээс хүний эрхийн төлөв байдлын та... Суррон унаж замын хөдөлгөөнд оролцсон хүүхдүүдийн осол 60 ху...
Top