Монгол Хөөмийн урлаг бол дэлхийд данслагдсан хосгүй өв соёлын нэг юм. Энэхүү урлагийг мэргэжлийн түвшинд эзэмшиж хөдөөгийн театрыг зорин ажиллаж буй нэгэн уран бүтээлчийг бид онцолж байна.

Манай улсын мэргэжлийн цөөхөн эмэгтэй хөөмийчдийн нэг, залуу уран бүтээлч Дамбын Золзаяа. Тэрээр, Төрийн шагналт, Ардын жүжигчин Жамъяангийн Чулууны нэрэмжит Ховд аймгийн Хөгжимт драмын театрын хөөмийчөөр ажиллахын зэрэгцээ олон арван шавьтай болжээ.

Хөөмийч Д.Золзаяа тэдний залгамж халааг өвлөж яваа авьяаслаг уран бүтээлчдийн нэг юм. Д.Золзаяа хүүхэд байхдаа урлагийн хүн болох хүсэл мөрөөдөлтэй байсан ч харин хөөмийч болно гэж бодоогүй аж. Ахмад хөөмийч, өв тээгчдийнхээ үг сургаал, СУИС-ийн хүндэт профессор, Монгол Улсын урлагийн гавьяат зүтгэлтэн Б.Одсүрэн, СУИС-ийн хөөмийч, багш С.Загд-Очир нарын ачаар энэхүү мэргэжлийг эзэмшжээ.

Тэрээр "Хөөмийн дундаршгүй их өв соёлыг илүү судлах сурталчлах хадгалан хамгаалах, хүүхэд залууст зааж сургахыг чухалчилж байна. Тиймдээ ч 2012-2016 онд СУИС-ийн хөөмийн ангид суралцаж төгссөн тэр цагаас хойш аймгийнхаа театрт ажиллаж байна" хэмээн ярилаа.

Мөн тэрээр "Хөөмийг зөвхөн эрэгтэйчүүд хөөмийлдөг гэж ойлгодог. Тэсвэр тэвчээр, асар их хүч, авьяас шаардсан энэхүү урлагийг эзэмшиж бас багагүй амжилттай яваа минь багш нарын минь ач гавьяа. Орон нутагт ажилласнаар сурсан эрдэм, авьяас билгээ олон нийтэд таниулж, бас дахин суралцаж илүү туршлага болж байгаа" гэдгийг онцоллоо. Мөн Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдыг хөөмийн болон ардын язгуур урлагийн ойлголттой болгох, авьяас, чадварыг нь нээж хөгжүүлэхээр анхан шатны сургалт явуулж байна. Түүний шавь нар Хархираа хөөмий, исгэрээ хөөмий, шахаа хөөмийг аялгуулан сурч эхэлжээ.

Хөөмийн урлаг бол Ховд аймаг тэр дундаа Чандмань сумаас эхтэй гэж судлаачид үздэг. Гарцаагүй л хөөмийн өлгий нутаг гэгдэх Чандмань сумаас дэлхийд нэрээ дуурьсгасан олон хөөмийчид төрөн гарсан байдаг. Нэрт хөөмийч Д.Цэрэндаваа, Д.Хосбаяр, Н.Сэнгэдорж, Р.Даваажав нарын олон сайхан өв тээгчдийг нэрлэж болно.

Д.Золзаяа сүүлийн нэг жилийн хугацаанд хөөмийн анхан шатны мэдлэг олгох сургалт явуулж Жаргалант сумын Ерөнхий боловсролын долоон сургуулийн 400 гаруй хүүхдийг үнэ төлбөргүй хамруулжээ. Одоо ч энэ сургалтаа үргэлжлүүлсээр байна. Соёлын бүтээлч сарын хугацаанд хөөмийн урлагийг сонирхож буй иргэд, оюутан залууст мөн анхан шатны мэдлэг олгох сургалтыг танхимаар болон цахимаар явуулж байгаа юм.

"Монголын мэдээ" сувгийн Ховд аймаг дахь сурвалжлагч Х.Алтантуяа