Дэлхийн өнцөг булан бүр дэх мөсөн голууд урьд хожид байгаагүйгээр хурдацтай хайлж, сүүлийн гурван жилийн хугацаанд хамгийн ихээр татарсныг ЮНЕСКО-гоос баасан гаригт танилцуулсан тайлан харууллаа.
“1975 оноос хойш мөсөн голуудын 9000 гигатонн мөс хайлсан нь Германы нутаг дэвсгэрийн хэмжээтэй дүйцэхүйц 25 м зузаан мөстэй тэнцэж байна” гэж Швейцарт төвтэй Дэлхийн мөсөн голуудыг ажиглан хянах төвийн дарга Майкл Земп Женев дахь НҮБ-ын байранд тайланг танилцуулах үеэр мэдэгджээ.
Арктикаас Альпийн нуруу хүртэл, Өмнөд Америкаас Төвөдийн тэгш өндөрлөг хүртэлх мөсөн голуудын хайлах явц цаашид улам түргэсэх төлөвтэй байна. Энэ нь далайн түвшин нэмэгдэж, гол усны эх үүсвэрүүд багасаж байгаа энэ үед дэлхий даяар эдийн засаг, байгаль орчин, нийгмийн асуудлыг улам хурцатгах магадлалтай.
Энэхүү тайланг Олон улсын мөсөн голыг хамгаалах өдрийг анх удаагаа тэмдэглэж байгааг тохиолдуулан Парис хотноо зохион байгуулж буй ЮНЕСКО-гийн дээд хэмжээний уулзалтын үеэр танилцуулжээ. Энэ өдөр дэлхий даяарх мөсөн голуудыг хамгаалахын тулд олон нийтийг хамарсан арга хэмжээ авахыг уриалах зорилготой юм.
М.Земпийн хэлснээр, сүүлийн зургаан жилийн тавд нь мөсөн голууд хамгийн ихээр хайлсан бөгөөд зөвхөн 2024 онд гэхэд мөсөн голууд 450 гигатонноор багассан байна. Ингэснээр далайн түвшин өсөхөд хамгийн ихээр нөлөөлжээ. Далайн түвшин нэмэгдэж байгаа нь олон сая хүнийг үерийн гамшигт өртөх эрсдэлд оруулж, усан цахилгаан эрчим хүч, хөдөө аж ахуйн салбараас хамааралтай олон сая хүний амьдралд эрсдэл учруулж байгаа юм.
Дэлхийн цаг уурын байгууллагын Ус, криосферийн асуудал эрхэлсэн захирал Стефан Уленбрукийн хэлснээр, дэлхийн хэмжээнд 275 мянга орчим мөсөн гол байгаа бөгөөд эдгээр нь Антарктид, Гренландын мөсөн бүрхүүлтэй нийлээд дэлхийн цэнгэг усны нөөцийн 70 орчим хувийг бүрдүүлдэг.
Агаарын хэмийн өсөлт нь цэвэр усны нөөцийг цасаар хангадаг бүс нутгуудын байдлыг улам дордуулахын зэрэгцээ цасан нуранги, хөрсний гулгалт, шар усны үер зэрэг аюулын давтамжийг нэмэгдүүлэх төлөвтэй байна. 2000-2023 оны хооронд уулын мөсөн голууд хайлснаар далайн түвшин 18 мм буюу жилд 1 орчим мм-ээр нэмэгджээ.
Дэлхийн мөсөн голуудыг ажиглан хянах төвийн мэдээлснээр, далайн түвшин нэг мм-ээр дээшлэхэд жил бүр 300 мянган хүн үерийн эрсдэлд ордог байна.
Эс сурвалж: Reuters
