Дэлхийн мөсөн голууд хурдацтай хайлж байна

2025/03/22

Дэлхийн өнцөг булан бүр дэх мөсөн голууд урьд хожид байгаагүйгээр хурдацтай хайлж, сүүлийн гурван жилийн хугацаанд хамгийн ихээр татарсныг ЮНЕСКО-гоос баасан гаригт танилцуулсан тайлан харууллаа.

“1975 оноос хойш мөсөн голуудын 9000 гигатонн мөс хайлсан нь Германы нутаг дэвсгэрийн хэмжээтэй дүйцэхүйц 25 м зузаан мөстэй тэнцэж байна” гэж Швейцарт төвтэй Дэлхийн мөсөн голуудыг ажиглан хянах төвийн дарга Майкл Земп Женев дахь НҮБ-ын байранд тайланг танилцуулах үеэр мэдэгджээ.

Арктикаас Альпийн нуруу хүртэл, Өмнөд Америкаас Төвөдийн тэгш өндөрлөг хүртэлх мөсөн голуудын хайлах явц цаашид улам түргэсэх төлөвтэй байна. Энэ нь далайн түвшин нэмэгдэж, гол усны эх үүсвэрүүд багасаж байгаа энэ үед дэлхий даяар эдийн засаг, байгаль орчин, нийгмийн асуудлыг улам хурцатгах магадлалтай.

Энэхүү тайланг Олон улсын мөсөн голыг хамгаалах өдрийг анх удаагаа тэмдэглэж байгааг тохиолдуулан Парис хотноо зохион байгуулж буй ЮНЕСКО-гийн дээд хэмжээний уулзалтын үеэр танилцуулжээ. Энэ өдөр дэлхий даяарх мөсөн голуудыг хамгаалахын тулд олон нийтийг хамарсан арга хэмжээ авахыг уриалах зорилготой юм.

М.Земпийн хэлснээр, сүүлийн зургаан жилийн тавд нь мөсөн голууд хамгийн ихээр хайлсан бөгөөд зөвхөн 2024 онд гэхэд мөсөн голууд 450 гигатонноор багассан байна. Ингэснээр далайн түвшин өсөхөд хамгийн ихээр нөлөөлжээ. Далайн түвшин нэмэгдэж байгаа нь олон сая хүнийг үерийн гамшигт өртөх эрсдэлд оруулж, усан цахилгаан эрчим хүч, хөдөө аж ахуйн салбараас хамааралтай олон сая хүний амьдралд эрсдэл учруулж байгаа юм.

Дэлхийн цаг уурын байгууллагын Ус, криосферийн асуудал эрхэлсэн захирал Стефан Уленбрукийн хэлснээр, дэлхийн хэмжээнд 275 мянга орчим мөсөн гол байгаа бөгөөд эдгээр нь Антарктид, Гренландын мөсөн бүрхүүлтэй нийлээд дэлхийн цэнгэг усны нөөцийн 70 орчим хувийг бүрдүүлдэг.

Агаарын хэмийн өсөлт нь цэвэр усны нөөцийг цасаар хангадаг бүс нутгуудын байдлыг улам дордуулахын зэрэгцээ цасан нуранги, хөрсний гулгалт, шар усны үер зэрэг аюулын давтамжийг нэмэгдүүлэх төлөвтэй байна. 2000-2023 оны хооронд уулын мөсөн голууд хайлснаар далайн түвшин 18 мм буюу жилд 1 орчим мм-ээр нэмэгджээ.

Дэлхийн мөсөн голуудыг ажиглан хянах төвийн мэдээлснээр, далайн түвшин нэг мм-ээр дээшлэхэд жил бүр 300 мянган хүн үерийн эрсдэлд ордог байна.

Эс сурвалж: Reuters

iСанал болгох

Сэлэнгэ аймагт шороон шуургатай, салхи ширүүсч байна

Ж.Батсуурь: АН баруун төвийн үзэл баримтлал, ардчилал, хүний эрхийн зарчмаасаа ухрахгүй

Иргэний эрүүгийн хариуцлагын тодорхойлолтыг E-Mongolia системээр аваарай

АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

iРедакцийн сонголт

ХЗХ: Амь, Амьдрал

iШинэ мэдээ

ITER реакторын соронзон ороомгийг угсарч дуусгажээ 3 мин Н.Номтойбаяр: Л.Оюун-Эрдэнийн оронд би байсан бол өрөөнд нь ороод уучлал гуйна 1 цаг 18 мин “Улаанбаатар Радио”-гийн 1222 м.кв талбайг нийслэл өмчдөө буцаан авчээ 3 цаг 6 мин Монгол, Бутаны парламентын төлөөлөгчид иргэний нийгмийн харилцааны туршлагаа хуваалцлаа 3 цаг 7 мин “Монгол дархны уламжлал, шинэчлэл” анхдугаар чуулган Төрийн ордонд зохион байгуулагдлаа 3 цаг 8 мин Монгол, Тайландын иргэний нисэхийн байгууллагууд хамтран ажиллах санамж бичигт гарын үсэг зурлаа 3 цаг 9 мин “Авлига, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх нь” сэдэвт сургалт Дархан-Уул аймагт зохион байгуулагдлаа 3 цаг 10 мин Монголын шатарчид Ази тивийн аваргад өрсөлдөнө 3 цаг 11 мин Иргэний эрүүгийн хариуцлагын тодорхойлолтыг E-Mongolia системээр аваарай 3 цаг 17 мин ХЗХ: Амь, Амьдрал 4 цаг 43 мин Ойн түймрийн улмаас экосистем бүрэн өөрчлөгдөж байна 5 цаг 56 мин Толгойтын замын шинэ гүүр, авто замын эхний ээлжийн ажил дуусах шатандаа орлоо 6 цаг 1 мин Хүүхэд төвтэй боловсролын “3Пи” хөтөлбөрийг танилцуулж байна 6 цаг 2 мин Ерөнхий сайд “Ногоон бүс”-ийн дулаалга, халаалтын ажлын явцтай танилцлаа 6 цаг 5 мин УИХ-ын өнөөдрийн үдээс өмнөх чуулганы хуралдаан гурван асуудлаар завсарлав 6 цаг 6 мин Сонгуулийн тухай хуулийн зарим заалт Үндсэн хууль зөрчсөн гэсэн Цэцийн дүгнэлтийг Байнгын хороо дэмжсэнгүй 6 цаг 8 мин 48 дугаар сургуулийн “Гялбаа” хамтлаг Дэлхийн аварга боллоо 6 цаг 9 мин Иргэдийн дулаан хангамжийг шударга, хэмнэлттэй, хүртээмжтэй болгоход чиглэсэн хуулийн төсөл боловсруулагджээ 6 цаг 12 мин 2025 оны нөхөн сонгуулийн техник, программын шалгалтад зориулсан ажлын хэсэг байгуулав 6 цаг 17 мин СЗХ-ны дарга АНУ, Канадын хөрөнгийн зах зээлийн удирдлагуудтай уулзав 6 цаг 19 мин

iИх уншсан

Эрх чөлөөгөө чамлаад эзний хавханд орчихсон байхад... Аргентин: Эрх чөлөө ажиллаж эхэллээ Туул голын бохирдол аюулын хязгаарт хүрч, иргэдийн амьдралд ... Г.Батзориг: Гурилын сектор дээр төр, хувийн хэвшлийн хооронд... Д.Жаргалсайхан: Хамтарсан засгийн газрын гэрээг дүгнэх цаг н... Ж.Батсуурь: АН баруун төвийн үзэл баримтлал, ардчилал, хүний... Д.Амарбаясгалан: Арилжааны хууль нь ашиг олох талуудын харил... М.Чимэддорж: Агаарын хөлгийн түлш нийлүүлэх хэлэлцээр Монгол... Айсан хүнд аргал ч хөдөлнө, Л.Оюун-Эрдэнэ ээ! Евразийн хэлэлцээр гурилын кейс шиг болбол хариуцлагыг хэн х... Чингис хаан музей, Кремлийн музейтэй хамтын ажиллагаагаа эхл... Жүдо бөхийн насанд хүрэгчдийн Азийн аварга Бангкокт эхэллээ “Дархлаажуулалтыг хүн бүрт” уриатай дэлхийн долоон хоног эхэ... АНУ дахь хорт хавдрын нас баралт буурч буй ч зарим төрлийн х... Хотын даргыг иргэд шууд сонгохын тулд 100 мянган хүний санал... Энэтхэг, Пакистаны харилцаа хурцдав: Дипломат ажилтнуудыг ну... “Ирвэстэй нутгийн ирээдүй” төсөл Дарвийн нуруунд амжилттай х... Италийн цомын финалд “Болонья” ба “Милан” шалгарлаа Богд уул руу гарахгүй байхыг анхаарууллаа Монголын Эмнести Интернэшнлээс хүний эрхийн төлөв байдлын та...