x

Монголын эрдэмтэн дэлхийн ургамлын аймагт шинэ төрөл зүйл бүртгүүллээ

МУБИС-ийн Математик, байгалийн ухааны сургуулийн Биологийн тэнхимийн багш, доктор В.Гүндэгмаа дэлхийн ургамлын аймагт шинэ төрөл зүйлийг нээн илрүүлж, олон улсын "Phytotaxa" шинжлэх ухааны сэтгүүлд албан ёсоор нийтлүүллээ.

Тэрбээр нээсэн шинэ ургамлаа "Санчирын гичгэнэ" (Potentilla sanczirii) хэмээн нэрлэж, дэлхийн шинжлэх ухаанд бүртгүүлсэн бөгөөд уг нэрийг өөрийн багш, Монголын нэрт ургамал судлаач Ч.Санчирын нэрээр оноожээ.

Шинэ ургамлын төрөл зүйлийг нээх судалгааны онцлог

Шинэ төрөл зүйлийг нээн илрүүлэх нь олон жилийн турш тасралтгүй нарийвчилсан судалгаа, шинжилгээ, биологийн гүнзгий мэдлэг, хээрийн тэсвэр хатуужил шаарддаг. Доктор В.Гүндэгмаа 2017 оноос эхлэн Баруун Монголын өндөр уулсын ургамлыг судалж, 2018 онд Санчирын гичгэнэг шинэ төрөл зүйл байж болзошгүй гэсэн таамаглал дэвшүүлж, генетик судалгаагаар баталгаажуулжээ.

Энэхүү ургамал нь Монгол Алтайн өндөрлөг газар, Увс аймгийн Хархираат Түргэний уулсад, мөн Ховд аймгийн Мөнххайрхан уулын бүсэд ургадаг бөгөөд цас мөсөн дунд дасан зохицсон өвөрмөц онцлогтой болох нь тогтоогдсон байна.

Доктор В.Гүндэгмаа энэхүү судалгааны хүрээнд морфологи болон молекул биологийн нарийвчилсан шинжилгээ хийж, ургамлын генетик ялгааг тодорхойлон шинэ төрөл зүйл болохыг баталсан нь Монголын ботаникийн шинжлэх ухааны салбарт томоохон амжилт болж байна.

Судалгааны явц, сорилтууд

Өндөр уулын ургамлыг судлах нь биологичдын хувьд хамгийн том сорилтуудын нэг байдаг. Судлаач нар ургамлын морфологи, экологи, генетикийн түвшинд нарийвчилсан судалгаа хийх шаардлагатай байдаг бөгөөд генетикийн шинжилгээ нь шинэ төрөл зүйлийг баталгаажуулах гол алхам болдог.

Доктор В.Гүндэгмаа судалгаагаа хийж байх явцдаа анх 2017 онд ургамлын өвөрмөц шинж чанарыг ажиглаж, 2018 онд түүний генетикийн шинжилгээг гүйцэтгэсэн байна. Шинэ ургамлын төрөл зүйлийг тодорхойлохын тулд ОХУ-ын Санкт-Петербургийн Ургамлын институт, Новосибирск, Алтайн их сургуулиуд, мөн Өвөр Монголын их сургуулийн гербарийн сан-тай хамтран ажиллажээ.

Өндөр уулсын ургамлыг тодорхойлоход морфологийн ялгааг харахаас гадна генетикийн түвшинд баталгаажуулах нь зайлшгүй шаардлагатай байдаг. Энэ тухай доктор В.Гүндэгмаа “Бид хүний үснээс ДНХ-ийг нь ялган авч эцэг эхийг нь тогтоодогтой адил, ургамлын генетикийн дэс дарааллыг тогтоож, түүний гарал үүсэл, ангиллыг тодорхойлдог” гэжээ.

Судалгааны бэрхшээл, судлаачийн сорилт

Шинжлэх ухааны судалгаа нь нарийн тооцоо, тэсвэр хатуужил, удаан хугацааны хөдөлмөр шаарддаг. Ялангуяа өндөр уулсын ургамлыг судлах нь цаг агаарын эрс тэс уур амьсгал, биеийн бэлтгэлжилт, хөрөнгө санхүүгийн асуудалтай шууд холбоотой байдаг.

Доктор В.Гүндэгмаа өөрийн 2016-2017 оны хээрийн судалгааны үеэр Баян-Өлгий аймгийн Дэлүүн сум, Хөх Сэрхий нуруунд судалгаа хийж байхдаа “би бүх ургамлаа таньж мэднэ” гэсэн итгэлтэй байсан ч бодит байдал дээр хээрийн нөхцөлд шинээр олон зүйлсийг таньж, улам нарийн судлах хэрэгтэй гэдгийг ойлгосон гэж дурсжээ. Тэрээр тухайн үед шинэ ургамлын төрөл зүйлийг тодорхойлох нь маш их тэвчээр, чадвар шаарддаг ажил гэдгийг багш Ч.Санчир түүнд зааж сургасан хэмээн онцолжээ.

Тэрбээр өндөр ууланд судалгаа хийх нь физик бэлтгэл, цаг агаарын хүнд нөхцөлд дасан зохицох чадвар шаарддаг болохыг онцолсон. 3000 метрийн өндөрт байрлах мөсөн гол дээр ажиллах, олон хоногоор судалгааны талбайд байх зэрэг нь судлаачдын тэсвэр тэвчээр, тэвчээр шаардсан ажлуудын нэг байдаг байна.

Санчирын гичгэнэ ургамлын онцлог, ач холбогдол

Энэхүү ургамал нь антиоксидант бодис ихээр агуулдаг тул биеийг хоргүйжүүлэх, хөгшрөлтийг сааруулах, ходоод гэдэсний өвчинд тустай болох нь тогтоогджээ. Түүнчлэн навчаар нь цай чанаж хэрэглэх боломжтой, олон талын ашиг тустай ургамал аж.

Монголын газар нутгаас шинэ ургамлын төрөл зүйл нээн, дэлхийн шинжлэх ухаанд бүртгүүлэх тохиолдол ховор бөгөөд В.Гүндэгмаа энэ төрлийн хоёр дахь шинэ ургамлыг нээж, бүртгүүлсэн нь онцлох амжилт болж байна.

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iШинэ мэдээ
НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн 2758 дугаар тогтоолыг гуйвуулах ёсгүй, “Нэг Хятад” зарчим сорилттой нүүр тулах ёсгүй 2025-10-24 Энэ амралтын өдрүүдэд зүүн нутгаар цас орж, салхи ширүүснэ 2025-10-24 Г.Занданшатар: “Баялгийн хулгайтай хатуу тэмцэнэ” 2025-10-24 Төрийн дээд цол, одон, медаль хүртээв 2025-10-24 “Хог шатааж эрчим хүч гаргах үйлдвэр”-ийн гэрээнд гарын үсэг зурлаа 2025-10-24 Б.Энхбаярыг Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдаар томилох санал УИХ-д өргөн баригдлаа 2025-10-24 Туулын усанд бохирдол нэмэгдэж, халдварт нян илэрлээ 2025-10-24 Дорноговьд намрын мод тарих ажил эрчимтэй үргэлжилж байна 2025-10-24 Урлахуй ухааны танхимыг бурханч лам Г.Пүрэвбатын нэрэмжит болголоо 2025-10-24 Цоохор ирвэсийг хамгаалах дэлхийн өдөр Монголд 13 дахь жилдээ боллоо 2025-10-24 Улаанбаатар хот тэгш, сондгой хязгаарлалт хийх эсэх талаар иргэдийн саналыг авч байна 2025-10-24 Монголд нарийн ноост хонины чанарыг сэргээх дурангийн хээлтүүлгийн ажил үргэлжилж байна 2025-10-24 Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх эмч, эмнэлгийн ажилтнуудад төрийн дээд цол, одон гардууллаа 2025-10-24 Дархан-Уул аймаг өвөлжилтийн бэлтгэлээ 84.3 хувьтай хангажээ 2025-10-24 Хөвсгөлийн “Хөх сувд” мөсний баяр ирэх гуравдугаар сард жуулчдаа угтана 2025-10-24 Дархан-Уул, Сэлэнгэ, Төв аймгууд гэмт хэрэг бууруулах хамтын ажиллагааг эхлүүллээ 2025-10-24 Ж.Дэлгэрсайхан: Иргэдийн төлж буй шимтгэл ирээдүйн амьдралынх нь баталгаа болох ёстой 2025-10-24 Рио Тинто Хятадын төмөр нударгатай тулсан түүх 2025-10-24 Ерөнхий сайдыг огцруулсан УИХ-ын тогтоол яагаад Үндсэн хууль зөрчсөн бэ? 2025-10-24 1981 оноос хойших хамгийн хүйтэн аравдугаар сар бүртгэгдлээ 2025-10-24
iИх уншсан
Г.Занданшатарын Засгийн газрыг огцруулсан саналын луйвар!!! Ж.Золжаргал: Монголд улс төрийн нам ерөөсөө болохгүй байна Нүүрсний ерөнхий менежер нь Төр Ерөнхий сайдыг огцруулсан УИХ-ын тогтоол яагаад Үндсэн хууль... Рио Тинто Хятадын төмөр нударгатай тулсан түүх Иосиф Бродскийг шүүсэн хурал Х.Нямбаатар: Түлшний нийлүүлэлтийг хоёр дахин нэмэгдүүллээ Ахмад настны тэтгэвэр, зээлийн асуудлаар гаргасан ажлын хэсг... Ахмад настны тэтгэвэр, зээлийн асуудлыг хэлэлцэж, нэмэгдүүлэ... О.Сэргэлэн: Тархины үхэлтэй донорын тогтолцоог хөгжүүлэх нь ... Шатахуун худалдаа эрхлэгч 21 ААН-д 52.6 тэрбум төгрөгийн тор... Г.Занданшатар: “Баялгийн хулгайтай хатуу тэмцэнэ” Нисэхийн уулзвараас Тэмээтэй хөшөө хүртэл нийтийн тээврийн т... “Гермес” төвийн нүхэн гарцыг түлхэж оруулах шинэ технологиор... 7 настай сурагчийн амь насыг хохироосон багшид бүх насаар нь... Эверестээс гадна Балбын нууцлаг оргилууд руу авирагчидыг тоо... Төгрөгийн хадгаламж өсөж, валютын хадгаламж буурлаа Шатахууны нөөцийг 30 хоногт хүргэхийн тулд ААН-үүдэд хөнгөлө... Ц.Лут-Очир: Шатахууны хангамж үе үеийн Засгийн газрын худлаа... Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх эмч, эмнэлгийн ажилтнуудад төрийн дээ...
Top