x

АНУ-д гадаад тусламжийн USAID агентлаг хаагдаж байна: USAID гэж юу билээ?

Фото: REUTERS/Annabelle Gordon

Олон улсын хөгжлийн агентлагийг (USAID) АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трампын засаг захиргаа хаахад ойрхон байна. Түүний төсөв царцаагдаж, ажилтнуудыг нь амрааж байна. Энэ байгууллага 64 жилийн турш бусад орнууд, засгийн газрын бус байгууллагуудад санхүү, техникийн  тусламж үзүүлэн түүгээрээ  Америкийн үнэт зүйлийг түлхэж иржээ. USAID юу хийдэг, юугаар нэртэй болов? Энэ тухай өгүүлье.

USAID агентлагтай юу болж байна вэ

• Дональд Трамп Цагаан ордонд эргэн ирснээс хойш USAID-д эрс өөрчлөлт гарч ирэв. Трамп агентлагийн явуулж ирсэн бараг бүх санхүүжилтийг зогсоох, зарим гадаад дахь төлөөлөгчийн газрыг нь хаах үүрэг өгөв. Төрийн тэргүүний тушаалыг үл тоосон  жараад өндөр тушаалтанг тус агентлагаас халжээ.

• Хоёрдугаар сарын 1-нээс Х сүлжээн дэх USAID сайтын аккаунт нь хаагдав. Хэвлэлийн мэдээгээр, тэр өдөр тус байгууллагын төв байранд Илон Маскийн удирдсан засгийн газрын ажиллагааны үр дүнг сайжруулах албаны (DOGE) хоёр хүн нэвтэрч, ажилтнуудынх нь файлын аюулгүйн системийг эзэлжээ.

• Дараагийн ажлын өдөр хоёрдугаар сарын 3-нд  USAID агентлагийн төв байр хаагдсан байв. Байрны хананаас тус байгууллын  үйл ажиллагааг сануулсан бүх  фото зургийг авсан байна. Ажилтнууд нь гэрээсээ ажиллах тушаал авчээ.

• Энэ үеэр  Маск зарлахдаа, Трамп USAID агентлагийг хаахыг зөвшөөрсөн гэв. Тэрбумтаны хэлснээр, агентлаг “улстөржсөн”, “америкийн эсрэг хүртэл хэт зүүний үзэл санааг дэлхий даяар явуулж" иржээ. АНУ-ын Ерөнхийлөгч өөрөө USAID агетлагийн удирдлагыг “хэт радикал галзуучуудын бүлэг” гэж нэрлээд тус байгууллагын ирээдүйн талаар  шийдвэр гаргана гэсэн байна.

USAID гэж ямар байгууллага  вэ?

• USAID АНУ-ын үзүүлж буй цэргийн бус бүх гадаад тусламжийг зохицуулан удирдахаар 1961 онд байгуулагджээ. Агентлагийг бие даасан байгууллага гэж бүтээсэн учир бусад яамдын бүтцэд, түүний дотор гадаад бодлогыг явуулдаг Төрийн департаментын  мэдэлд байсангүй.

• USAID 2023 оны байдлаар янз бүрийн хүмүүнлэгийн тусламжийн $40 тэрбумыг захиран зарцуулж байв. Тусламж нь буцалтгүй баталгааны хэлбэрээр эсвэл техник, бараа, үйлчилгээ гэж зарцуулагдаж ирэв. Агентлаг бүс нутгийн 100-аад газрын сүлжээтэй бөгөөд түүнд 10 мянган хүн, тэдний гуравны хоёр нь гадаадад ажилладаг.

• USAID өөрийн ажиллагааг  хөгжиж буй орнуудад ядуурал, өвчин, өлсгөлөн, байгалийн гамшигтай тэмцэхэд нь туслах гэж хэлдэг. Мөн тус агентлаг засгийн газрын бус байгууллага, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, нийгмийн санаачлагын бүлэгт тусалдаг ба түүнийгээ  "ардчиллыг хөгжүүлж байна" хэмээн тайлбарладаг. АНУ-ын засгийн газар USAID  агентлагийг  үндэсний аюулгүй байдлыг хангах зөөлөн хүчний хэрэгсэл гэж үздэг.

USAID ямар дуулианд орооцолдов?

• USAID оршин тогтнож буй хугацаандаа Тагнуулын төв газартай нягт холбоотой байсан гэж хэлэгдэж ирэв. Тагнуулын төв газрын туршуулууд гадаадад агентлагийн халхавч дор ажиллаж байжээ. Мөн офицерүүд нь агентлагийн нийгмийн аюулгүй байдлыг удирдаж иржээ. Тэд л бусад орнуудын цагдаагийн ажилтнуудыг сургаж ирсэн байна.

• USAID урт хугацааны турш Украиныг дэмжиж ирсэн ба зөвхөн 20222024 онуудад $38 тэрбумыг төсвийн дэмжлэг, хүмүүнлэгийн тусламж гэж зарцуулжээ. Агентлагийн  санхүүжүүлсэн хөтөлбөрөөс 2004 оны улбар шар хувьсгалчид ба 2014 оны евромайданыхан ашиг унагасан байна.

• USAID олон жилийн турш Перуд  гэр бүл төлөвлөлтийн хөтөлбөрийн ивээн тэтгэгч байв. Гэхдээ ерээд онуудад эмэгтэйчүүдийг  албан хүчээр үрийн сувгийг нь бооход хамруулсанд Андын уулын бүсийн уугуул эмэгтэйчүүд буюу ядуу давхрагынхан орсон байв. Конгресс Перуд мөрдөн шалгаад USAID энд оролцсоныг тогтоосон ба харин АНУ-ын конгресс агентлагийг үүнд хамаагүй гэжээ.

• НҮБ-ын Аюулгүй зөвлөлийн ротациар орох орнуудад USAID туслахаа илүүд үздэг гэж шүүмжилдэг. Албан ёсны засаг төр үүнийг  үгүйсгэдэг. Харин судалгаа хоёр жилээр гишүүн болсон орнуудын Америкийн тусламж дундажаар 59%-иар өссөнийг тогтоожээ.

• Мөн түүнчлэн USAID нь АНУ-тай санал нийлэхгүй байгаа орнуудад шахалт үзүүлэх хэрэгсэл гэдэг шүүмжлэл бий. Агентлаг 1990 онд Америкийн Иракт цөмөрснийг дэмжээгүй Йемен, 2000-аад оны эхээр Турк хоёрт тусламжаа зогсоосон байв.

USAID Орост юу хийсэн бэ?

• USAID Орост 1992-2012 онуудад ажиллаж байсан ба “эрүүлийг хамгаалах, халдварт өвчинтэй тэмцэх, хүрээлэн буй орчныг хамгаалах, илүү хүчтэй иргэний нийгмийг байгуулахад туслана” гэж агентлаг мэдэгдэж байв. USAID нийтдээ $2,7 тэрбумаар ивээн тэтгэжээ.

• Оросын засаг "гадаадын туршуулын" гэж зарласан засгийн газрын бус байгууллагад USAID тусалж байгаад үйл ажиллагаагаа хумьжээ.

• USAID Оросын Үндсэн хууль дээр мөн Оросын Иргэний, Татварын, Газрын  кодекс дээр ажиллаж байсан мэрргэжилтнүүдийг санхүүжүүлжээ.

• Оросын гадаад хэргийн яам USAID агентлагийн ажил зогссонд тайлбар хийхдээ "Тэд хүмүүнлэгийн биш, улс төрийн  үйл ажиллагаа явуулж байсан" гэсэн байгаа.

М.ЦОГТ

 

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iРедакцийн сонголт
iШинэ мэдээ
АНУ-ын дэд ерөнхийлөгч асан Аль Гор Монголд сургалт зохион байгуулж байна 12 цаг 21 мин Болливудын супер од 1.4 тэрбум ам.долларын хөрөнгөтэй болжээ 12 цаг 31 мин Сэлэнгэ аймагт элит үр бэлтгэгч аж ахуйн нэгж шинээр гэрчилгээ авлаа 12 цаг 35 мин Сэлбэ голд чулуун бэхэлгээ хийснээр лаг тогтохгүй болно 12 цаг 40 мин Хөрс 20 см гүнд хөлдөх хугацааны таамаг гарлаа 12 цаг 42 мин БНСУ гадаадын бизнес эрхлэгчдийн хил нэвтрэх хугацааг богиносгоно 13 цаг 31 мин Соёл, байгальд ээлтэй аялал жуулчлалыг хөгжүүлэхийг зөвлөв 13 цаг 33 мин Биткоины ханш 116 мянган ам.доллар давж түүхэн дээд түвшинд ойртлоо 13 цаг 34 мин Грекийн ажилчид хөдөлмөрийн шинэ хуулийг эсэргүүцэн бүх нийтийн ажил хаялт зарлав 13 цаг 36 мин Монгол-Туркийн хамтын ажиллагаагаар хиймэл оюунд тулгуурласан аудит нэвтрүүлнэ 14 цаг 33 мин Х.Баасанжаргал: "Админерал" компанийг шалгах хэрэгтэй 14 цаг 53 мин Б.Энхбаяр: Би нүүрсчидэд хөөгдөхгүй, нүүрсчдийг хөөнө 15 цаг 17 мин Монголын олимпын баг “Келме” брэндийн хувцсаар Милан Кортина 2026-д оролцоно 15 цаг 21 мин Хөдөө аж ахуй, хүнсний салбарын хуулийн төслүүдийг хэлэлцэж эхэллээ 15 цаг 21 мин Ардчиллын анхдагч С.Зориг агсныг хөшөөнд нь хүндэтгэл үзүүллээ 15 цаг 26 мин Саранд хүн нисгэх "Аполло"-гийн халааг "Артемида" авч байна 16 цаг 35 мин Я.Синнер Хятадын нээлттэй тэмцээнд хоёр дахь удаагаа аваргаллаа 17 цаг 15 мин Афганистанд 48 цагийн дараа интернэт, үүрэн холбоо сэргэв 17 цаг 18 мин “Nvidia”-гийн үнэлгээ 4.5 их наяд ам.доллар давж, шинэ дээд амжилт тогтоолоо 17 цаг 19 мин “Гоёл Кашмер” өвлийн олимпын ёслолын хувцсыг урлана 17 цаг 20 мин
iИх уншсан
УИХ-ын дарга Үндсэн хууль зөрчиж, УИХ-ын гишүүдийн бүрэн эрх... Нэг нэр дэвшигчтэй, нэг ялагчтай сонгууль Солийн Данзан АТГ Ардын намынхны нэг нэгэн рүүгээ тавьдаг сумны зэв болсон... Б.Галбадрах: Боловсролын салбарын төсвийн хэлэлцүүлэг хэлбэр... О.Баасанхүү: Хууль зүйн шинэ сайдын нэр гарсныг нэлээд хүн и... Их хагарал Х.Тэмүүжин: Ерөнхийлөгчийг хуультай болгоно С.Энхтөр: МАН даргынхаа асуудлаар хямарч байгаа нь олон нийт... Мукеш Амбани $33 тэрбумаар орос нефтийг худалдан авчээ Цалингийн жендерын зөрөө ихтэй 3 орны тоонд орос багтав 1.5 тэрбум төгрөгийн шагналтай “Алтан цом”-д шилдэг найман б... Монголын холимог тулаанчид ДАШТ-д хүч үзэж байна УИХ-ын дарга АТГ-ыг гүтгэж хууль зөрчтөлөө анд нөхдөө өмөөрч... Б.Дэлгэрсайхан: Улсад хэрэгтэй ажил учраас элдвээр хэлүүлээд... Айдсыг удирддаг тархины нууц Хямд, чанартай мах малчдын гар дээрээс шууд иргэдэд хүрч бай... УИХ-ын гишүүд Швейцарын парламентын төлөөлөгчидтэй туршлага ... Хонь хариулж явсан хүүхдийн амь насыг хөнөөсөн хэрэгт бүх на... 7 аймгийн хушин ойгоос үйлдвэрлэлийн зориулалтаар 6.6 тонн с...
Top