Нүүрсний экспорт 60 сая тн төлөвлөсөн нь энэ оны хүлээгдэж буй гүйцэтгэл түүхэн экспорт 50 сая тн хэмжээг 20 хувь нэмэгдүүлсэн байна. Би хувьдаа 2024 оны төсвийг үрэлгэн, үлгэрийн, сонгуулийн төсөв болсон гэж дүгнэнэ.

Хэн нэгэн улстөрч, шийдвэр гаргагч гарч ирээд үр дагавартай тэмцэх бодлого л ярьж байна. Сошиал дээр явж байгаа массын сэтгэлзүй дээр тулгуурлаад шууд шийдвэр гаргах гэж байна. Энэ бол асар буруу.

Төсвийн зарлага эдийн засгийн тал хувьтай тэнцэнэ гэдэг нь төр хувийн хэвшилтэй зэрэгцэж хөрөнгө оруулалт хийж, хувийн хэвшилтэйгээ өрсөлдөнө гэсэн үг. Сав л хийвэл төсвөөр шийдэж, төр шийднэ гэх хандлагатай болжээ. Гэвч ногоон автобусаар бодвол төр ямар ч үр ашиггүй шийдвэр гаргадгийг харж болно.

"Нийслэлийн засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч гээд нэг хүнд хоёр том асуудлыг хариуцуулчихаар хотын иргэдийн өмнө хүлээсэн амьдрах орчныг ажил орхигдоод, зөвхөн захиргааны үүргээ гүйцэтгэж хууль хэрэгжүүлэх замаар төр данхаагаад байгаа юм!"

Манайх 30 жилийн турш нэг бүтэн үе бүтээчихсэн. Энэ 30 жилийн дотор ямар үнэт зүйлтэй, эмгэгтэй, гаж донтой, хэний ч төсөөлшгүй араатан шиг хүн болох бүрэн боломжтой. Тийм орчин Монгол Улсад 30 жил бүрдчихсэн. Тиймээс судлаачид “Энэ ноцтой хэргүүдийг судалъя. Дахиад ийм хэрэг гаргуулахгүйн байх арга зам эрэлхийлье” гэдэг. Судлуулдаггүй.

Тэтгэврийг таван жилийн дунджаар тогтоох, долоон жилийн дунджаар тогтоолгосон иргэдэд зөрүүг нөхөн олгох хоёр хууль өргөн барьж батлуулсан. Тэрэнд зарцуулагдах хөрөнгийг ирэх жилийн төсөвт суулгахгүй бол хууль маань хэрэгжихгүйд хүрнэ.

Барилгын төсөвт өртөг, нэмэгдлийг аудитын байгууллагаар хянуулаад түүнийг нь ирэх оны төсөвт суулгаж өгөхөөр болсон. Энэ хүрээнд 214 төсөл, хөтөлбөрийн 560 тэрбум төгрөгийн төсөвт өртгийн нэмэгдлийг ирэх оны төсөв дээр бас нэмж оруулж өгсөн байгаа.

Төр татварыг бага тогтоох нь зөв, төр эдийн засагт оролцох ёсгүй, төр хуулийн доорх тэгш байдлыг сахиулах ёстой гэх нь "баруун жигүүр"-ийн үзэл. Төр өндөр татварлаж, эдийн засагт янз бүрийн арга хэмжээгээр оролцож, хүмүүсийг тэгшитгэх ёстой гэх нь "зүүн жигүүр"-ийн үзэл. Монгол улс зүүний үзлээр замнаж буй учир одоо ийм байдалд байна.

Стресс өдөр тутмын амьдралд 33 хувьтай тогтмол байдаг. Стресс байснаараа бид аливаа зүйлийг даван туулах, цаашлаад хэцүү асуудлын ард гарах хөшүүрэг болдог.

Одоо гэр бүлтэй болоогүй байгаа бүх насны залуучууд бүсгүйчүүдэд хандаж зөвлөхөд хэзээ ч ямар ч шаардлага хэнд ч битгий тавьж бай зүгээр л зүрх сэтгэлээ дага. Тэр хүн чинь өөрөөсөө илүү чамайг хайрлах нь бурхнаас хайрласан бэлэг.

Ямар ч үр ашиггүй комисс байгуулснаараа Монгол Улсын гадаад бодлого, харилцаа олон улсын түвшинд унавал юу болох вэ. Манайх шиг жижиг эдийн засагтай улс орны хувьд гадаад бодлого, гадаад харилцаа гэдэг хамгийн чухал.

Одоо манайд төр зохицуулагчийн үүрэг болон хувьцаа эзэмшигчийн үүргээ ялгадаггүй. Бүгдийг сайхан хольж хутгаад тавьчихдаг. Сангийн яамнаас төлөөлж байгаа ТУЗ-ийн гишүүн яамаа төлөөлж байгаа гэдэг сэтгэлгээтэй, тийм ажлын чадвар туршлагатай л хүн байдаг. Тэр хүн төрийн өмчит компанийн үйл ажиллагаанд компанийн эрх ашгийг төлөөлж оролцож байгаа гэдгээ ойлгодоггүй. Тиймээс компанийн эрх ашгийг хөндсөн асуудалд яамны эрх ашгаар ханддаг. Компани гэдэг ангилал бизнес гэсэн үг шүү дээ.

Засгийн газраас Эрүүгийн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах төслийг хэд хэдэн удаа боловсруулсан байгаа ч худал мэдээлэл тараах гэдэг зүйл дээр дорвитой өөрчлөлт оруулаагүй нь “хуучнаараа байя аа” л гэсэн үг.

Гэхдээ өнөөдрийн Монголын туулж байгаа замыг дэлхийн ардчилсан улс орнууд туулсан. Өнөөдөр хэн ч Иран, Хойд Солонгост очиж ажиллаж, амьдаръя гэж бодохгүй. Япон, Солонгос, АНУ, Англид амьдарч, ажиллах, сурах хүсэлтэй иргэд олон бий.

Б.Лхагвасүрэн: Цаашдын инфляц, эдийн засгийн тогтвортой байдалд мөнгө, төсвийн бодлогын оновчтой хослол чухал хэвээр байна. Цаг агаарын нөхцөл, олон улсын харилцаа, тээвэр логистикийн нөхцөл ч анхаарах асуудал.