x

Л.Оюун-Эрдэнийн “баас”-ыг Д.Амарбаясгалан цэвэрлэлээ

Сар шахуу улс төрийн шаазгай шагшруулсан 2025 оны улсын төсөв гацаанаас гарлаа. УИХ Төсвийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг батлав. Өмнөх өдөр нь Засгийн газраас энэ хуулийн төслийг УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгаланд өргөн барьсан. Засгийн газар Төсвийн тухай хуульд “Төсвийн төслийг дахин мэдүүлж, батлах” гэсэн 321 дүгээр зүйлийг нэмж тусгахаар боловсруулсан байна. Энэ дагуу УИХ хугацаандаа баталсан төсвийг дахин батлах эрх зүй нээгдэж байгаа юм.

Өмнө нь юу болсон талаар товчхоон сануулахад, уг нэмэлт өөрчлөлт орохоос өмнөх Төсвийн тухай хуулиар Засгийн газар 9 сарын 1-ний дотор төсвийг өргөн барих үүрэгтэй. УИХ 11 сарын 15-ны дотор батлах ёстой. Засгийн газар 8 сарын 30-нд өргөн барьсан. УИХ 11 сарын 8-нд баталсан.

Гэтэл Засгийн газраас данхар төсөв оруулж ирсэн. УИХ дээр 2-р хэлэлцүүлгээс эхлээд гишүүдээс хэл ам гарсан. Тиймийн учир 11 сарын 8-нд батлахдаа “2025 оны төсвийн тухай хууль баталсантай холбогдуулан авах зарим арга хэмжээний тухай” 41-р тогтоолыг баталсан. Тэгэхэд 2025 оны төсвийн тухай хууль хэрэгжиж эхлээгүй байхад 2024 оны 12 сард төсвийн тодотголыг өргөн мэдүүлэхээр тогтоолын төсөлд тусгахдаа ямар хуульд үндэслэснийг УИХ-ын Тамгын газрын дарга Б.Баасандорж “Тогтоолын төслийг боловсруулахдаа Төсвийн тухай хуулийн 34 дүгээр зүйлийн 34.1 дэх хэсгийг үндэслэсэн. Хуулийн 34.1 дэх хэсэгт Засгийн газар дараах тохиолдолд тухайн жилийн төсвийн тодотголын төслийг боловсруулж, УИХ-д өргөн мэдүүлнэ гээд дөрвөн нөхцөлийг заасан. УИХ-ын найман удаагийн сонгуулийн үр дүнгээр байгуулагдсан өмнөх парламентын түвшинд ийм асуудал гарч байсан. 2013 оны 11 сарын 15-нд УИХ-аас нэгдсэн төсвөө баталсан ч 2014 оны 4 сарын 1-ний дотор төсвийн тодотголын төслийг өргөн мэдүүлэх үүргийг тухайн үеийн Засгийн газартаа өгч байсан. Мөн 2014 онд төсвөө баталсан ч Засгийн газартаа 2015 оны төсөвт тодотгол хийх үүрэг өгөн тухайн жилийнхээ 12 сарын 30-нд өргөн мэдүүлж байсан тохиолдол бий” гэж тайлбарлаж байв.

УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан ч төсөв баталсныхаа дараа “Үндсэн хуульд зааснаар УИХ-ын үндсэн зорилт нь ард түмний төлөөллийн дээд байгууллагын хувьд ард түмний засаглах эрхийг хангахад оршино. Тиймээс нээлттэй, ил тод байх, цөөнхийн саналыг хүндэтгэн асуудлыг олон ургальч үзэл бодлын үүднээс чөлөөтэй хэлэлцэж, олонхын саналаар шийдвэрлэх зарчим чухал. Тиймээс УИХ өнөөдөр 2025 оны төсвийн хууль баталсантай холбогдуулан авах арга хэмжээний тухай тогтоол баталлаа. УИХ-ын гишүүдээс 2025 оны төсвийн төслийг олон талаас нь шүүн хэлэлцэж, Засгийн газраас дэвшүүлсэн арга хэмжээнүүдийн эрэмбэ, дэс дарааллыг нягтлах талаар олон санал, шаардлага гаргалаа. Иймд Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулийг үндэслэн энэхүү батлагдсан 2025 оны төсвийг макро эдийн засгийн төлөв байдалд болон төсвийн тусгай шаардлагыг баримтлахад нөлөөлөх нөлөөллийн талаар үнэлгээ хийж үр дүнг танилцуулахыг Засгийн газарт даалгаж байна. Түүнчлэн хэлэлцүүлгийн явцад хөндөгдсөн олон асуудлыг Засгийн газраас дахин нягталж, төсвийн тодотголын төслийг өргөн мэдүүлэх асуудлыг шийдвэрлэхийг үүрэг болгож байна. Татвар төлөгчдийн мөнгийг үр ашигтай, хэмнэлттэйгээр захиран зарцуулахын тулд төсвийн төлөвлөлтийг сайжруулж, нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх нөлөөллийг зөв үнэлж, эдийн засгийн бодлого хоорондын нийцлийг зөв хангаж ажиллахад Засгийн газар анхаарах ёстой” гэсэн юм.

Харин Ерөнхийлөгч 2025 оны Төсвийн тухай хууль хүчин төгөлдөр болж, дагаж мөрдөж эхлээгүй, Төсвийн тухай хуулийн 34 дүгээр зүйлийн 34.1-д заасан тохиолдол үүсээгүй байхад тодотгол хийхээр тогтоол баталсан нь Үндсэн хуулийн Нэгдүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн “. . . хууль дээдлэх нь төрийн үйл ажиллагааны үндсэн зарчим мөн” гэсэн заалтыг зөрчих нөхцөл бий болгосон. Иймд 2025 оны Төсвийн тухай хууль, хамт өргөн мэдүүлсэн болон холбогдуулан боловсруулж баталсан хууль тогтоомжид бүхэлд нь тавьсан хоригийг холбогдох хуулийн дагуу хэлэлцэн шийдвэрлэх нь зүйтэй” гээд 11 сарын 20-нд хориг тавьсан. УИХ 2024 оны 11 дүгээр сарын 22-ны өдрийн нэгдсэн хуралдаанаар Ерөнхийлөгчийн хоригийг хэлэлцэн хүлээн авсан. Мөн УИХ-ын чуулганы 2024 оны 11 сарын 29-нд хуралдаанаар 2025 оны төсвийн тухай хууль болон хамт баталсан хууль тогтоомжийг хүчингүй болгосон. Үүнтэй холбогдуулан “Хууль, тогтоол хүчингүй болсонтой холбогдуулан авах арга хэмжээний тухай” тогтоол баталсан. Уг тогтоолоор 2025 оны төсвийн төслийг 2024 оны 12 сарын 10-ны дотор УИХ-д өргөн мэдүүлэхийг Засгийн газарт даалгасан юм. Засгийн газар ч ээлжит бус хурлаараа хэлэлцээд “2025 оны улсын төсөв, холбогдох бусад хуулиудын төслийг 2024 онд багтаан УИХ-д өргөн мэдүүлж хэлэлцүүлэх хууль эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх зорилгоор Төсвийн тухай хуульд нэмэлт оруулъя” гэж шийдсэн байна.

Одоо хураангуйлахад ийм хэдхэн үйл явдал харагдаж буй ч цаагуураа наашаа цаашаа гэсэн их л зүйл өрнөх шиг болно лээ. Үүнээс болоод өнгөрсөн сарын хугацаанд УИХ л хамгийн хүнд байдалд байв. Тэр тусмаа УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан олон талаасаа балбуулж, олон ч үг сонсох шиг боллоо. Тэр ч бүү хэл Үндсэн хуулийн зөрчил болоод явчих ч шахав. Гэхдээ тэслээ. Даваад гарлаа.

Анхны 126-тай УИХ-ыг даргалж байгаа учраас шинэ тутам асуудал УИХ-ын дэгийн хуулиас эхлээд мундахгүй л гарч харагддаг. Муухай дээр улцан гэдэг шиг Ерөнхийлөгчийн хоригоор нэгэнт уначихсан 2025 оны төсвийг дахин хэлэлцүүлэх эрх зүй байгаагүй. Энэ бол зэлтэрийн гацаа гэсэн үг. Гэхдээ УИХ хурдан хугацаанд хуулийн өөрчлөлтийг хийж, цаашид ийм зүйл тохиолдвол гацахгүй байх гарцыг хийж өгөв.

Хэрэв Д.Амарбаясгалангаас өөр хүн УИХ-ын дарга байсан бол УИХ руу шидчихсэн данхар төсвийн араас дагалдаж гарч ирсэн үр дагавруудтай нь хамт үүрэхгүй л байсан байх. Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ ч төсвөө хаячихаад гадаадад томилолтоор галигуулж явахгүй л байсан юм. Цөөхөн үгээр шулуухан хэлэхэд, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн “баас”-ыг УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан цэвэрлэлээ.

Ажиглагч А.Батболд /Өдрийн сонин/

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iРедакцийн сонголт
iШинэ мэдээ
Армени ШХАБ-ын гишүүн болох сонирхлоо илэрхийлэв Уржигдар 16 цаг 02 мин Хятадад “iPhone” борлуулалт өсөж, Apple-ийн хувьцаа багахан нэмэгдэв Уржигдар 16 цаг 01 мин Сэлбэ хотын орон сууцны төслийн тендерийг тав хуваан зарлалаа Уржигдар 16 цаг 00 мин Мотоциклийн спортын 70 жилийн ойд зориулсан улсын аваргын гуравдугаар гараа Дарханд болно Уржигдар 15 цаг 59 мин Сонгинохайрханд эрэгтэй хүн хутгалуулсан хэрэгт холбогдуулан мөрдөн шалгаж байна Уржигдар 15 цаг 59 мин Сэлэнгэ мөрний түвшин нэмэгдэж, Ховд гол үерийн түвшинд хэвээр байна Уржигдар 15 цаг 50 мин Сэлбэ хотын орон сууцжуулах төслийн шинэчилсэн таван багц тендерийг зарлалаа Уржигдар 13 цаг 32 мин Толгойтын хөл бөмбөгийн талбай, спорт цогцолборын ажил 75 хувьтай байна Уржигдар 13 цаг 28 мин Э.Батшугар: Хар жагсаалтыг халж, зээлдэгчийг онооны системээр үнэлдэг болно Уржигдар 11 цаг 52 мин Эрчим хүчний эрх чөлөө Уржигдар 11 цаг 23 мин Ч.Өнөржаргал: Өөрийгөө хамгаалах зорилгоор зэвсэг өмчлөх, эзэмших эрх иргэнд байхгүй Уржигдар 10 цаг 50 мин Шинжлэх ухаан, технологийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах төсөл өргөн барив Уржигдар 09 цаг 44 мин Сэлэнгэд ой, хээрийн түймэртэй тэмцэхэд 96 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмж хүлээлгэн өгөв Уржигдар 09 цаг 43 мин Трамп, Путин нар утсаар ярьж, Украины асуудлыг хэлэлцэв Уржигдар 09 цаг 42 мин U-15 волейболын Азийн аваргад Сэлэнгийн сурагчид багтлаа Уржигдар 09 цаг 41 мин И.Цэлмүүн Дэлхийн шатрын цомоос хүрэл медаль хүртэж, түүхэн амжилт гаргав Уржигдар 09 цаг 40 мин Улаанбурханы тохиолдол арван нэгэн мянга давжээ Уржигдар 09 цаг 39 мин Нийгмийн хамгааллын тусгай төв, БНСУ-ын байгууллагатай хамтран ажиллах санамж бичиг байгуулав Уржигдар 09 цаг 38 мин Өнөөдөр болох үйл явдлын тойм Уржигдар 08 цаг 30 мин Шинжлэх ухаан, технологийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах төсөл өргөн барив Уржигдар 08 цаг 28 мин
iИх уншсан
Төсвийн тэлэлтийг хэмнэлтэд шилжүүлсэн нь Япон улсын эзэн хаан Ц.Бат-Эрдэнэ: Дулаалга урт хугацааны шийдэл гэж ойлгоод байг... Цагаан зун Э.Батшугар: Хар жагсаалтыг халж, зээлдэгчийг онооны системээ... Эрчим хүчний эрх чөлөө Маргаашнаас хонины махыг нэг килограммыг нь 10 мянга, үхрийн... Н.Алгаа: “Алт-3” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд бэлтгэгдсэн нөөц ... Мотоциклийн спортын 70 жилийн ойд зориулсан улсын аваргын гу... Сэлбэ хотын орон сууцны төслийн тендерийг тав хуваан зарлала... Хятадад “iPhone” борлуулалт өсөж, Apple-ийн хувьцаа багахан ... Армени ШХАБ-ын гишүүн болох сонирхлоо илэрхийлэв Тэтгэврийн зээлд хязгаарлалт тавихгүй байхаар тохиролцлоо Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх төрийн албан хаагчдад мэндчилгээ дэвш... Арменийн ерөнхийлөгч асан Серж Саргсяныг хээл хахууль, хууль... Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулийн нэмэлт төслийг өргө... ДОХ, гепатитийн В вирусын геном судалгаанд шинэ технологи нэ... Үндэсний их баяр наадмын хөтөлбөр 2025 он Төрийн албан хаагчдын үндэсний чуулганд бүтээмжийг онцоллоо Сонгинохайрханд эрэгтэй хүн хутгалуулсан хэрэгт холбогдуулан...
Top