x

Өөрчлөлтийн эзэд

Энд тэнд явахад амнаас нь гарч буй үг болгон нь алт мэт хүмүүс үе үе таарна. Аз таарвал уулзаж танилцана, бүүүр аз таарвал найз болж ярилцаж мэтгэлцэнэ. Хэдэн жилийн өмнө янкуудын нутгаар явж гайхалтай хүмүүстэй уулзаж байв. Тэр тэмдэглэлийн нэг жаахан хэсгийг нь ийшээ чирээд оруулаад ирлээ. Та бүхэнд бага ч гэсэн хэрэгтэй тэмдэглэл болсон гэдэгт итгэж байна.

Changemakers

Энэ дэлхий гайхалтай сайхан хүмүүсээр дүүрэн юм аа. Харамсалтай нь бид өдөр болгон тэд нартай таараад байдаггүй. Нөгөө талаасаа бид тэднийг олж харах билгийн нүдгүй мэт. Байгаа орчноо өөрчлөх, илүү сайхан амьдралыг бий болгохыг зорьдог, бусдад боломж өгч, ирээдүйг нь бэлэглэдэг хүмүүсийг Changemaker буюу хувь заяаны залуур гэдэг ажээ.

АНУ-д аялан, судалгаа хийх явцдаа төрийн, төрийн бус байгууллагууд, улстөрчид, нийгмийн энтерпрайзууд, судлаачид, лоббистууд, сайн дурынхан, оюутан залуус, тэтгэврийнхэн, тэнд байгаа монголчууд, сошиал энтрепренерүүд, орон нутгийн удирдлагууд, том корпорациуд захирлууд гээд маш олон сонирхолтой мундаг хүмүүстэй уулзсан. 

Нэг л дүгнэлт гарахаар байна. Бизнес хийх, ашиг олох, мөнгө босгох гэдэг ойлголт дараагийн ахисан төвшинд гарчээ. Энд ийм гоё бизнесийн санаа эсвэл боломж байна хамтраад ажиллах уу гээд асуувал нийгэмд ямар ашигтай вэ, бидний эргэн тойронд байгаа олон асуудлыг шийдэхэд хэр туслах юм бол, бүс нутаг, дэлхийд ямар эерэг нөлөө үзүүлж чадах уу л гэж асуудаг болжээ. Зүгээр л мөнгө хиймээр байна, цөм ашигтай ажиллаж зах зээлийг тэр чигээр нь базах бизнес санаа байна гэвэл шуудхан хэлэхэд дээрэмчин, хулгайч шиг л сонсогддог болсон юм байна. Шинэ үеийн залуус ч гэсэн худалдан авалт хийхдээ тухай компанийн нийгэмд оруулж буй хувь нэмрийг чухалчлан харж байж шийдвэрээ гаргадаг болсныг дотоод, гадаадын олон судалгаа баталж байна. 

Changemakers буюу оршин суугаа бүс нутаг төдийгүй тив дамнан сэтгэж, даяар асуудлыг шийдэх юниверсал шийдэл хайж, түүнд хөрөнгө оруулдаг хэдэн хэдэн мундаг хүмүүс, байгууллагатай уулзлаа. Тэдний өгсөн зөвлөгөөг нэгтгээд үзвэл дараах 5 зүйлд багтаж болохоор байна. North Caroline мужийн Greensboro хот руу явах замдаа та бүхэнд мэдээлэл болгон бичиж байна. Болгооно уу!

1. Шинэ санаа. Энэ олон мэдээлэл дунд хүмүүс улам бүр уншихаа болихоос илүүтэйгээр бодож сэтгэхээ больж эхэлсэн гэнэ. Залхуу болохын хэрээр оюуны дархлаагүй болж байна. Монголын сошиал медиагийн дүр төрх үүнийг гэрчилж чадах байх. Энэ орчил дунд өөрийн амьдарч буй аймаг, улсаасаа давж сэтгэсэн шинэ санаа амь тариа шиг хэрэгтэй болжээ дэлхий даяар. Энд тэндэхийн залуустай уулзаж байхад европт сая тэгчихлээ, латин америкт ийм нөхцөл байдал шинээр үүслээ, африкийн ирээдүйн тренд ийм байхаар байна гээд дэлхийн сонин хачин, мэдээллийг хоёр малчин тал газар суугаад сумынхаа тухай “хов базаж” буй мэт л ярилцах юм аа. Өөрөөр хэлбэл бидний үеийн залуус дэлхий ертөнцийг, хамгийн чухал нь өөрсдийгөө 3D хэмжээсээр харж байна. Тэгэхээр шинэ санааны төлөө байнга өлсгөлөн байхаас гадна бид өргөн сэтгэх, том зургаа харах, алсыг зорих ёстой юм байна. 

2. Бүтээлч байдал. Алив асуудлыг шийдэх шинэ санаа олсон бол тэр нь хэр бүтээлч байхаас хамаарч хөрөнгө оруулдаг болжээ. Хэдхэн жилийн өмнө бид хүнд бэлэн загас бүү өг, харин загас барих аргыг нь зааж өг гэж ярьдаг байсан. Гэтэл өнөөдөр тэр загас барих арга чинь хормын дотор хэд хэд өөрчлөгдөж байна. Энэ орчлийг мэдрэн бүтээлч байдлаар ажиллаж чадахгүй бол загас ч үгүй болно гэнэ дээ. 

3. Энтрепренер чанар. Дотроо бодсон шинэ санаа, бүтээлч шийдлээ хэрэгжүүлэх тууштай чанар, шантрашгүй зориг, цуцашгүй тэвчээр, эдгээрийн төлөө гаргах хувийн болон хувьсгалын золиосыг хөрөнгө оруулагчид анхааралтай судалж хардаг ажээ. Бэлэн боломжийг ашиглачихъя л даа ах аа, эгч ээ гээд гүйгээд байвал Остап Бендер л гэж ойлгогдох юм байна. Харин ийм шинэ боломжийг бий болгох ёстой, яагаад гэвэл гээд гүйвэл олон хүмүүс та биднийг өөрөөр харах юм байна. Өөрөөр хэлбэл хувь хүний, таны, миний давуу, сул талыг скан хийхээс гадна төрснөөс хойш одоог хүртэл хэрхэн ажиллаж амьдарч ирснийг шалгана гэсэн үг.   

4. Нийгэмд үзүүлэх нөлөө. Хичнээн гоё ажил эхлүүлэх гэж байлаа ч гэсэн үүнээс гарах үр дүн нь нийгэмд, танд өөрт чинь, гэр бүл, найзууд, аав ээж, ангийн хүүхдүүд, ажлын түншүүдэд, бидний үзэн яддаг хятадуудад, бидний зорьж явдаг солонгос, европ, америк хүмүүст ямар эерэг нөлөө үзүүлэхийг дараа нь чухалчлан хардаг гэж байна. Бүр хүний тоогоор хэмждэг тухайгаа нуулгүй хэлнэ билээ. Нийгэмд ямар ч эерэг нөлөө үзүүлддэггүй бизнес хийдэг бол та бид бараг л орчин үед “гэмт хэрэгтэн” шиг харагддаг болжээ. Гэтэл манай зарим бизнесменүүд нийгмийг хохироож, хэрэглэгчдээ гомдоож, бусдын боломжийг блоклон байж мөнгө олоод яваад байдаг ... Үүнтэй холбоотой карма гэдэг үгийг тойрч нэлээд хэлэлцэв. Үйлийн үрийг бид муу юм хийвэл эргээд толгой дээр бууна гэж ярьдаг ч бусдад сайн үйл хийвэл тэр нь хэд дахин үржиж тань дээр болон таны гэр бүл, хайртай хүмүүст чинь ирдэг гэдэг өнцгөөс харж бай гэсэн. Сошиал энтрепренер гэдгийг яаж монголоор тодорхойлох вэ гээд л толгойгоо шаагаад яваад байсан чинь ийм амархан тодорхойлолт байдаг юм байна шүү дээ. 

5. Ёс зүй, хүн чанар. Эцэст нь энэ мундаг юм яриад байгаа хүнд итгэх үү, эсвэл хэлээд байгаа гоё санаанд нь итгэх үү гэдэг хүнд сонголтыг хөрөнгө оруулагчид хийдэг юм байна. Зүгээр нэг гоё төсөлд ямар ч хамаагүй байдлаар оролцож өөрийн өчүүхэн нэрээ гаргах гээд байна уу, эсвэл өөрийн нэрээ ашиглуулж юу ч хийхгүйгээр ашиг олох гээд байна уу гэдгийг банкны барьцаа хөрөнгө шаардахаас илүү шалгаж үздэг болсон байх юм аа. Ялангуяа эрүүл мэндийн салбарт энэ асуудал хурцаар хөндөгддөг аж. Шинэ санаа, шинэлэг бүтээгдэхүүн нь хүнийг үнэхээр эмчлээд, өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх гээд байна уу эсвэл өвчин зовлон дээр нь дулдуйдан мөнгө хийж, ашиг олох гээд байна уу гэдгийг олон параметрээр хэмждэг юм байна. 

Дээрх шаардлагуудыг хангаж чадсан нийт төслүүдийн 92% нь ямар ч асуудалгүй мөнгө босгож байна, энэ хэмжээний өндөр хувиар хөрөнгө оруулагчид шууд мөнгөө өгдөг болсон гэдэг дундаж статистикийг эдгээр хүмүүс хэлж баталж байна. 

Харахад энгийн мэт хүмүүс байх боловч их биш мөнгөөр хөрөнгө оруулахдаа ч хүртэл хүмүүсийг ингэж айхтар судалдаг юм байна. Сонгон шалгаруулалт хэрхэн хийдэг процессийг нь яриулсан чинь бараг л CIA-аас дутахгүй ажиллаж, тухайн хүнийг гэр бүл, найз нөхөдгүй цугт нь судалдаг юм билээ. Өөрөөр хэлбэл, та нэр муутай, өмнө нь хууль бус зүйл хийж байсан, ёс зүйн алдаа гаргаж байсан бол дэлхийн том жижиг сангуудаас хөрөнгө оруулалт босгох боломж 0-ийн мянган зэрэгт юм байна. Нэр хугарахаар яс хугар гэж энэ бөлгөө. Эцэст нь энэ бүх ажлаа хийхдээ та кайф авах ёстой, аз жаргалыг мэдрэх ёстой. Ингэж чадахгүй бол өөрийгөө хэзээ ч бүү хүчлээрэй гэсэн шүү. 

Хэдүүлээ бас нэг жигдрэх юмандаа байх байгаа даа энэ чинь одоо ... 

Changemaker гэдэг үгний утга одоо ойлгогдож байна уу?

В.Ганзориг /baabar.mn/

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iШинэ мэдээ
Төвийн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр бороо орж, цасан шуурга шуурна 1 цаг 53 мин Төв аймгийн сумдад эрт илрүүлэг, үзлэг оношлогоог эрчимжүүлэх эмч нарын хамтарсан баг ажиллана 2 цаг 22 мин С.Баярцогт: Би Монголын шүүхээр дөрвөн удаа орсон, хилс хэрэг гэдэг нь тогтоогдсон 3 цаг 23 мин Драмын театрын үүдэнд 900 саяыг асгаж байхаар тэрбум төгрөг гаргаад далангуудаа янзал 3 цаг 37 мин Сайжруулсан хатуу түлш стандартын шаардлага хангасан дүгнэлт гарчээ 4 цаг 12 мин Одонтой ээжүүд тэмцлийн замыг сонгоно гэв 4 цаг 54 мин О.Мөнхжин, Б.Гантиг нарын уулзахыг хориглох хязгаарлалтыг хүчингүй болгожээ 7 цаг 25 мин Улаанбаатар, Тяньжин хотын Худалдаа, хөрөнгө оруулалтын форум боллоо 7 цаг 35 мин Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, Ерөнхий сайд Ф.Кишида нар уулзаж, үдийн зоог барив 7 цаг 42 мин Нүүрсний хэрэгт холбогдсон 11 хүний гэм буруугийн шүүх хурал энэ сарын 28-нд болно 8 цаг 39 мин ГССҮТ-ийн газарт барилгын компани хууль бусаар халджээ 8 цаг 53 мин Улаанбаатарт өдөртөө 20 хэм дулаан 9 цаг 13 мин МҮХАҮТ-ын тэргүүнээр "Шарк" Д.Энхтүвшинг сонголоо 9 цаг 22 мин Э.Болормаа: Шударга ёсыг сахиулж, санаачилсан ажлынхаа үр дүнг гаргаж ажиллана 9 цаг 37 мин Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх НҮБ-ын индрээс Монгол Улсын байр суурийг илэрхийллээ 9 цаг 47 мин Хүлээстэй танк ба Үндэстний бахархал 10 цаг 1 мин Дүүргийн эмнэлэгт ходоод таллаж тайрах дурангийн мэс засал хийжээ 23 цаг 27 мин ДОТООД ХҮЧЭЭ МЭДЭРЧ ЗОРИГТОЙ МАНЛАЙЛ Өчигдөр 18 цаг 58 мин Ихэнх нутгаар бороо, уулаараа нойтон цас орохыг анхааруулж байна Өчигдөр 17 цаг 53 мин Дархан-Уул аймагт 9, Сэлэнгэ аймагт 7, Архангай аймагт 7 томоохон төсөл, хөтөлбөрийг ирэх онд хэрэгжүүлнэ Өчигдөр 17 цаг 42 мин
iИх уншсан
CU бол дэлгүүр биш. Нийгмийн дэд бүтэц Зүүн бүсийн эдийн засгийн чуулганаар Ардчилсан намынхан юу я... Чонотой нийлсэн нохойн авир Далайн гүний олборлолтыг зогсооход оройтоогүй МАН найман жил засаглахдаа “сахал” Д.Эрдэнэбилэгийн олж ирсэ... ФОТО: Байт харвааны 3D төрлийн Улсын аварга шалгаруулах тэмц... ТАНИЛЦ: Эдийн засгийн бодлого боловсруулах КАПИТАЛ ФОРУМ-ын ... ОХУ-тай зорчих нөхцөлийг визтэй болгох хэрэгтэй М.Чимэддорж: Хөдөлмөрлөсөн нь чинээлэг амьдардаг нийгэм байг... Ядуурлыг арилгах хатуу үүрэг НҮБ-аас авчихсан айл шүү дээ, б... Үндэсний номын өдөрт: УИХ-ын даргын санал болгосон гурван но... Хүлээстэй танк ба Үндэстний бахархал Э.Болормаа: Шударга ёсыг сахиулж, санаачилсан ажлынхаа үр дү... ДОТООД ХҮЧЭЭ МЭДЭРЧ ЗОРИГТОЙ МАНЛАЙЛ ЦЕГ: Б.Эрхэмбаярыг автомашиндаа нас барсан байхад нь олсон Бельги эмч нар унтуулга үйлчлээгүй өвчтөнийхөө амьсгалыг боо... “Белград-2023” ДАШТ-ий эрэгтэйчүүдийн 10 жингийн барилдааны ... С.Шижирбат: Монгол Улс 2024 оны Олимпод цагаан туг дор орж б... Уулархаг нутгаар нойтон цас орж, ихэнх нутгаар сэрүүн байна Өнөөдөр цахилгаан хязгаарлах хуваарь
Top