x

Цэвдэг охид, зэгсэн хөвгүүд

Хотын төвийн ерөнхий боловсролын сургуульд хагас өдөр саатав. Тус сургуульд зөвхөн 9-12 дугаар ангийнхан суралцдаг учир бусад сургуультай харьцуулахад анги бүлэг цөөтэй. Тиймээс нэг ээлжээр хичээллэдэг аж. Манай сурвалжлах баг хичээл тарах үед очиж таарсан учир сургуулийн орчин хөл хөдөлгөөн ихтэй байлаа. Үсээ задгайлж, зүсээ гоодсон охид энд тэндгүй холхиж, ганган пүүз, элдэв зүүсгэлээр гоёсон хөвгүүд хаа сайгүй үзэгдэнэ. “Хүүхдүүд хээнцэр болжээ” гэх бодлыг эмэгтэй хүний хашхирах чимээ “эвдэв”. Хашхираан сонсогдсон коридорт дөхөж очиход өсвөр насны хоёр охин бие бие рүүгээ “үсчиж”, бүр үсдэлцэж байв. Тэнд сургалтын менежер, сургуулийн нийгмийн ажилтан, багш, сурагчид цөм цугларсан байсан ч уурссан охид жишим ч үгүй “цамнаж”, нэгнээ үгийн муугаар утна. Чих халууцмаар. Тэдний ийн уурсаж, уралцах дээрээ тулсан шалтгааныг мэдэхгүй ч хүүхэд хүүхдэдээ тэр битгий хэл хүн хүндээ ч гаргаж боломгүй авир шиг санагдсан юм.

Хамгийн харамсалтай нь уг үйлдэл нэг, хоёр хүүхдийн бус охидын нийтлэг хандлага. Хараалын үгсээр “цэц булаалдаж”, электрон тамхи энгэрээсээ зүүсэн охид сургуулийн орчинд төдийгүй хотын гудамжаар дүүрэн байна. Тэд хоорондоо “үзэлцэж”, хүчирхийлэл үйлдэж, хэн нэгнийг элдвээр өөлж, насанд хүрэгчидтэй ч зүй бус харилцсаар буй.

Энэ талаар дээрх сургуулийн нийгмийн ажилтан учирлаж, сургуулийнхаа хийгээд өөрийнхөө нэрийг нууцлахыг хүсэн, бидэнд мэдээлэл өгсөн юм. Тэрээр “Хүүхдүүд улам хэрцгий, харгис болж байгаад эмзэглэдэг. Ялангуяа, охид аймшигтай болсон. Тэд бие биедээ хүч хэрэглээд зогсохгүй хөвгүүдийг ч дээрэлхдэг. Бүр сургуулийн манаач ахыг 11 дүгээр ангийн хоёр охин гуйлгачин, ядуу, халтар гэх мэтээр дуудаж, доромжилсон тохиолдол ч гарсан. Багш нарыг ч өмссөн зүүснээр нь өөлнө. Багшийгаа хятад хувцастай, хямдхан утастай гэж хэлсэн хүүхдүүд ч бий. Хамгийн хэцүү нь эцэг, эхчүүд хүүхдийнхээ алдаа, дутагдлыг хүлээн зөвшөөрдөггүй. Хүүхдээ хэнтэй нийлээд, юу хийгээд явааг нь ч анхаардаггүй” гэсэн юм.

Өөр нэг тохиолдол

“Миний хүү гуравдугаар анги. Саяхан хичээлдээ яваад ирэхдээ цамц нь урагдчихсан байсан. Яагаад цамцаа урсныг нь асуухад, ангийнх нь охид хайчилсан байж таарсан. Хүү маань их даруухан. Хэр барагтай бол хэл ам хийж, хүүхдүүдтэй муудалцдаггүй. Очоод багштай нь уулзахад “Ийм тохиолдол олон гарсан. Эцэг, эхэд нь хэлсэн ч өөрчлөгдөхгүй байна. Та сургалтын менежерт гомдол гаргаарай” гэж хэлсэн. Гэтэл сургалтын менежер нь “Хүүхдүүд өөрсдөө учраа олох байх. Аахар шаахар асуудлын араас хөөцөлдөх зав байхгүй” гэв. Аав, ээжтэй нь уулзахад “Эрэгтэй юм байж охин хүүхдэд дээрэлхүүлж байгаа хэрэг үү” гэж тавласан. Охид нийлээд, хөвгүүдийг үргэлж шоглодог. Хичээлийн хэрэгслийг нь баллаж, сохолно. Сүүлдээ хувцас, хунарыг нь урж байна” гэж халаглав. Тэрээр хүүгийнхээ асуудлыг шийдвэрлэх гэж олон хүнд хандсан боловч хэн ч хэрэгсээгүй бөгөөд хүүг нь охидод дээрэлхүүлдэг, доожоогүй нэгэн гэж шоглох хүн олон байсан гэнэ.

Хөвгүүдийг биш бүгдийг хүмүүжүүлье

Буурлыг үл хүндэтгэдэг, бурууд шунахай, бусдад дээрэлхүү, дарангуйлагч охидыг ХЭН бий болгов. Мөн хөвгүүдийг хүлцэнгүй, цөлх болгосны буруутан ХЭН бэ?

Энэ асуултын хариулт тун энгийн. Ерөөсөө л өнгөрсөн 10 гаруй жилийн турш хэн бүхний ярьж, хэвлэл бүрийн мэдээлж ирсэн жендер, феминизм, охид, эмэгтэйчүүд, хүүхдийн эрх зэрэг ойлголтууд манайд ийн нутагшив. Уг нь дээрх ойлголтууд хүйсийн тэгш оролцоо, тэгш боломжийг төлөвшүүлж, нас, хүйсээс хамааралтай хүчирхийллийг таслан зогсоох зорилготой. Гэвч бид эдгээр хэллэгт дөрөөлөн хөвгүүдийг хүчтэй байхыг номлож, өөрийгөө бус охид, эмэгтэйчүүдийг хайрлахыг сургаж ирлээ. Харин охидод хэн нэгэнд хайрлагдаж, өөрийгөө өргөмжилж, бусдыг үл тоож, бусармаг авирлаж болох юм шиг ойлголт өгч, оодруулсаар олон жилийн үдлээ. Улмаар хөвгүүд хүчирхийллийг тэвчиж, охид өмгөөлөл, хаацайллын дор хүчирхийлэл үйлддэг болжээ.

“Эрчүүд-Эрүүл гэр бүл” ТББ-ын тэргүүн, жендерийн шинжээч, сургагч багш, гэр бүлийн зөвлөх, М.Цасчихэр

Эцэг, эхчүүд хүүхдүүдээ хүйсээр нь ялгаварлаж харьцаж, хүмүүжүүлж байна. “Энэ нийгэм хөвгүүдэд яасан халтай нийгэм вэ” гэж нэг ээж цахимд нийтэлсэн байсан нь үнэн санагдсан. Хаа ч очсон хөвгүүдийг “Эрэгтэй юм байж олон юм ярилаа”, “Эр юм байж нялцганаад уйллаа” гэх мэтээр шүүмжилдэг. Хаана ч байсан эрчүүд илүү ачаа үүрэх ёстой гэж багаас нь сургадаг. Энэ нь жендерийн буруу хүмүүжлийг хүүхдэдээ олгож байгаа хэлбэр. Хүн гэдгээр нь хүндлэлтэй хандъя. Хүнийг хүн л гэж хар. Хүйс хамааралгүй.

Эрхээ дархалсан эмэгтэйчүүд

Охидын эрхийг дархалж, хөвгүүдийг эрхлэх, эмзэглэх эрхгүй мэт өсгөсний балаг дээрхээр дуусахгүй. Хараал хэлж, архи тамхи хэрэглэж, агсамнаж, ноцдог эмэгтэйчүүд олширч байхтай зэрэгцээд өөрийгөө илэрхийлж, мэдрэмжээ хуваалцаж, амьдралын асуудлыг голч хардаг эрчүүд цөөрсөөр байна. Түүнчлэн эрэгтэйчүүд сэтгэл, мэдрэмжээ илэрхийлж чадахгүй байгаагаас үүдэж, амиа хорлох тохиолдол ч элбэг байна. Албаны эх сурвалжаас гаргасан мэдээллээр, амиа хорлогсдын 90 хувь нь эрэгтэйчүүд байгааг тогтоожээ. Хамгийн харамсалтай нь, 10-34 насны эрэгтэйчүүдийн нас баралтын тэргүүлэх шалтгаан нь амиа хорлолт болсон байна. Тэгэхээр нийгмийн буруу хандлага хэсэг хүмүүсийн амь насанд ч халтай байгаа юм. Мөн гэр бүл салалтын суурь шалтгааны нэг ч энд өгүүлж буй асуудал байж болзошгүй. Учир нь охид, эмэгтэйчүүд гэр бүл, хосын харилцаан дээр ч эрх, ямбаа өөгшүүлэх хандлагатай байдаг. Түүнчлэн хамтрагчаа бүрэн хараа хяналтдаа байлгаж, мөрдөж мөшгөн, хувийн орон зайд нь хэт халддаг. Бүр эрчүүдэд хувийн санхүүгээ өөрөө удирдах ч эрх чөлөө олгодоггүй байна. Энэ нь насанд хүрсэн хүмүүсийн харилцаанд төдийгүй өсвөр насныхны хайр дурлалын харилцаан дээр ч ажиглагддаг аж.

“Гүнж” төвийн үүсгэн байгуулагч, зөвлөх Ч.Ундрах

Хайртай хүнийхээ хувийн орон зайг хүндэтгэх тухай хичээл заахад хөвгүүд сайн ойлгодог. Харин охид хөвгүүдийн орон зайг хүлээн зөвшөөрдөггүй. Үерхэхдээ л фэйсбүүкийнх нь нууц үгийг нэхэж, хаана хэнтэй уулзсан тухай нь асууж  хамтрагчаа алган дээр тавьсан юм шиг бүх зүйлийг нь харж хяналтад байлгахын хичээдэг. Гэр бүлийн эрүүл бус харилцааг л хүүхэд дуурайж үерхэл нөхөрлөл, гэр бүл зохиоход гаргадаг. Иймд эцэг эхчүүд хүүхдэдээ зөв үлгэр дууриал өгч, хувийн орон зай ямар чухал болохыг хэлдэг байх хэрэгтэй. Бидний хувьд зөвхөн хөвгүүд гэлтгүй охидод ч бас хүний эрхийн тухай ойлголт өгөхийг зорьж сургалт ордог.

Бид охид, хөвгүүдийг хэт ялгаатай хүмүүжүүлэн, нийгэмшүүлж байна. Үүний улмаас үүсэж буй бэрхшээл, асуудал дээрхээс дуусахгүй. Бүр дундрах ч үгүй. Тиймээс хүнийг хүн гэдэг өнцгөөс нь харж, хүйсээс үл хамаарч харилцдаг байх хандлага манай нийгэмд ус, агаар мэт хэрэгтэй байна.  

Эх сурвалж: Үндэстний ТОЙМ сэтгүүл

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iРедакцийн сонголт
iШинэ мэдээ
Үндэсний их баяр наадмын соёл, урлагийн арга хэмжээний нэгдсэн хөтөлбөр 2 цаг 53 мин Ерөнхий сайд Г.Занданшатар ОХУ-ын Байгалийн нөөц, экологийн сайдыг хүлээн авч уулзлаа 2 цаг 58 мин ХӨСҮТ: Улаанбурхан өвчний лабораториор батлагдсан тохиолдол 11338 болжээ 3 цаг 4 мин Нийт нутгийн 51 хувьд гантай болон гандуу байна 3 цаг 8 мин Ц.Бат-Эрдэнэ: Дулаалга урт хугацааны шийдэл гэж ойлгоод байгаа нь бидний утаатай байгаа хамгийн том шалтгаан 3 цаг 12 мин Улаанбаатарт өдөртөө 25 хэм дулаан 4 цаг 13 мин Цагаан зун 4 цаг 26 мин Д.Цогтбаатар: Хүний эрхийн үнэлгээ заавал хийж байж тухайн хуулийг УИХ-д оруулж ирж хэлэлцдэг болсон 4 цаг 34 мин Нүүдлийн шувуудын хамгаалалд чиглэсэн хамтын ажиллагааны санамж бичиг байгууллаа 5 цаг 0 мин Байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлууд 5 цаг 1 мин УИХ-ын өнөөдрийн нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлууд 5 цаг 2 мин Эрчим хүчний төрийн өмчит компаниудыг нэгтгэж, бүтцийг цомхон болголоо 5 цаг 3 мин Төрийн байгууллагын бүтэц, орон тоог цомхон болгохоор шийдвэрлэлээ 5 цаг 4 мин Нийслэлийн түгжрэлийг бууруулах хуулийн төслийг яаралтай хэлэлцүүлэхээр өргөн барив 5 цаг 6 мин Гэр хороолол, орон сууцны бүсэд авто зогсоол шинээр төлөвлөн барина 5 цаг 6 мин Дундговь аймгийн Дэлгэрцогт суманд 5.0 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт болжээ 5 цаг 8 мин Увс аймагт бага насны хүүхэд ачааны машинд дайруулж амиа алджээ 5 цаг 8 мин Хойд нутгаар бороо, бага зэрэг сэрүүсэл хүлээгдэж байна 5 цаг 9 мин АНУ-ын USAID агентлагийг хаахаар шийдвэрлэв 22 цаг 29 мин Япон ховор металлыг далайн ёроолоос олборлох төслөө 2026 онд эхлүүлнэ 22 цаг 30 мин
iИх уншсан
Төсвийн тэлэлтийг хэмнэлтэд шилжүүлсэн нь Япон улсын эзэн хаан Я.Баяраа: Уран зохиол бол ял, эх хэл бол дөнгө гэж ойлгосон ... Н.Ганибал: МАН-ын дарга нарын завхралыг АН-ын сайд, Хяналтын... Ц.Бат-Эрдэнэ: Дулаалга урт хугацааны шийдэл гэж ойлгоод байг... Цагаан зун Н.Алгаа: “Алт-3” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд бэлтгэгдсэн нөөц ... Маргаашнаас хонины махыг нэг килограммыг нь 10 мянга, үхрийн... Хар тамхины наймаа гэр бүлийн хүрээнд нэвтэрч, Монгол Улс хэ... Д.Трамп: “Иран дахин цөмийн хөтөлбөрөө сэргээвэл бид дахин ц... Төсвийн хуулийн нэмэлт, Үндэсний баяр наадмын зохицуулалт зэ... Батлан хамгаалахын сайд Д.Батлут салбарын удирдлагуудтай анх... Эрчим хүчний тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн т... Мансууруулах бодистой холбоотой гэмт хэрэгт холбогдогсдын ди... Ой, хээрийн түймрийн тоо 44 хувиар өсөж, 600 мянга гаруй га ... Мбаппе суулгалт өвчний улмаас “Зальцбург”-ийн эсрэг тоглолто... Суурьшлын бүсэд могойд хатгуулахаас урьдчилан сэргийлнэ үү Урсгал усанд эрэн хайх, аврах ажиллагааны хамтарсан дадлага ... Улаанбаатар хотын гэр хорооллыг нарны эрчим хүчид шилжүүлэх ... Үндэсний их баяр наадмын хөтөлбөр 2025 он
Top