x

УИХ-ын ээлжит бус сонгууль явуулбал жагсаалтаар сонгогдох магадлалтай эрхмүүд

УИХ-ын ээлжит бус чуулган зарлан Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийг хэлэлцэхээр намууд ханцуйдаа тохиролцоод тарцгааж байна. Гэтэл Үндсэн хуулийн юуг өөрчлөх гээд байгаа талаар санаачилсан МАН-ын бүлгийн гишүүд, тус намын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Амарбаясгалан болон түүнийг нь барьж яваа Т.Доржханд гишүүний ярианаас өөр тоймтой юм алга. Тоймтой зүйл алга гэхийн учир нь Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийн төсөл ч үгүй байгаа явдал юм. Төсөл ч үгүй байж Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг ард түмнээр хэлэлцүүлнэ гэж улайраад байгаагийн учрыг ойлгоход хэцүү. Юу өөрчлөх гэж байгааг нь мэдэхгүй ард түмэн дэмжлээ гээд Үндсэн хуульд халдах гэж байгаа бол үүнийг “шинэ цагийн фашизм тогтоох гэсэн оролдлого” гэж ШЕЗ-ийн дарга асан эрдэмтэн, профессор Н.Лүндэндорж Парламент сувгаар оролцсон ярилцлагадаа дурдана билээ.

Ер нь Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг дэмжиж байгаа Үндсэн хуулийн судлаачид өнөөг хүртэл үгүй. Харин эрх баригч нам болон дахин сонгогдохгүйгээ мэдсэн цөөн хүний төрийн эрх мэдэлд л үлдэх гэсэн башир арга гэж үзэх хардлага олон нийтийн сүлжээнд газар аваад байна. Төсөл ч үгүй байж ард түмнээр хэлэлцүүлэх гэж яаравчлан буй Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийн ард хэнд ашигтай байж болохыг таахад төвөгтэй биш. Мэдээж жагсаалтаар сонгогдох магадлалтай гэж өөрсдийгөө тооцож байгаа улс төрчид.

Тэгвэл хэн хэн аль намаас жагсаалтад орж болох вэ? Энэ бол тунчиг сонирхолтой асуулт. МЭК судалгааны байгуууллагын гаргасан судалгаанаас үзвэл өнөөгийн УИХ-ын гишүүдийн үнэмлэхүй олонхи нь сонгогчдынхоо 10%-ийн ч дэмжлэгийг авч чадахгүйд хүрчээ. Хамгийн ноцтой нь нийт сонгогчдын 40%-иас илүү нь дахин МАН-аас сонгогдсон гишүүнд саналаа өгөхгүй гэж хариулсан байгаа юм. Энэ ч аргагүй биз. Хоёр дараалан эрх барьсан МАН-ын хувьд Монголын бараг бүх үзүүлэлт 10-15 жилийн өмнөхөөс ч дор болчихоод байгаа хойно. Товчхондоо Монголын хөгжил арван жилээр ухарчихлаа гэсэн үг. Нөгөө талд нь дотроо учраа олохгүй байгаа АН ч өнөөдөр сонгогчдын итгэлийг хүлээх хэмжээнд биш байна. Тиймээс л эрх баригчид АН-ыг сул байгаа энэ үеийг далимдуулан Үндсэн хууль өөрчлөх замаар эрх мэдлээ халдах гэсэн бохир, башир арга сүвэгчилсэн нь энэ. Мөн ХҮН нам үзэл баримтлалаа өөрчилж МАН-ын хуулбараас АН-ын хуулбар болох гэж яваа нь ч, ганц гишүүн нь Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг барьж гүйгээд байгаа нь ч АН-ыг уналт дээр нь дэвсээд дуусгахаар эрх баригчидтай тохиролцсон тохиролцооных нь хэсэг гэх яриа улс төрийн хүрээнд яригдаад удаж байна.

Хамгийн ноцтой нь жагсаалтаар сонгодог болсон тохиолдолд намууд хэнийг жагсаалтанд орохыг намын дарга нар л шийддэг байхаар талууд тохиролцсон гэнэ. Энэ үнэн бол хэн УИХ-ын гишүүн болохыг иргэд сонгогчид, намын дарга нар л шийдэцгээнэ гэсэн үг болно. Ийм нөхцөл үүсээд байгаа үед хэн жагсаалтаар гишүүн болохыг нэг их тааж ядах зүйлгүй. Бид МЭК болон бусад байгууллагуудын хийсэн судалгааны үр дүнд үндэслэн жагсаалтаар гишүүн болох магадлалтай эрхмүүдийн нэрсийг гаргалаа. Учир нь намууд Үндсэн хуулийг өөрчлөмөгч энэ намартаа УИХ-ын ээлжит бус сонгуулийг зохион байгуулна гэж тохиролцсон байж болзошгүй байна.

МАН хамгийн ихдээ жагсаалтаар авах саналын 30%-ийг авч чадна. Тэгвэл жагсаалтад хэн ямар дарааллаар орж болох вэ? Өнөөгийн намын дарга, түүнийг тойрон хүрээлэгчдийн нөлөөг тооцвол дараах эрхмүүд сонгогдох магадлал хамгийн их.

 

МАН

1

Л.Оюун-Эрдэнэ

2

Х.Нямбаатар

3

Ц.Нямдорж

4

С.Амарсайхан

5

Д.Сарангэрэл

6

Д.Сумъяабазар

7

Сү.Батболд

8

Ж.Энхбаяр

9

М.Оюунчимэг

10

Б.Дэлгэрсайхан

11

Б.Чойжилсүрэн

12

Т.Аюурсайхан

13

Ч.Ундрам

14

Ж.Мөнхбат

15

Ж.Ганбаатар

16

С.Бямбацогт

Харин Ардчилсан нам илүү олон суудал авах боломжтой боловч энэ намар холимог тогтолцоогоор сонгууль явбал нэгдэж орох боломжгүй нь тодорхой. Энэ тохиолдолд МАН-аас бага санал авна. Мөн л өнөөгийн дарга, удирдлагын хүрээллийг харвал дараах эрхмүүд тамгатай АН-аас сонгогдоно.

 

АН

1

С.Эрдэнэ

2

Ц.Элбэгдорж

3

Д.Ганбат

4

С.Одонтуяа

5

Д.Бат-Эрдэнэ

6

Ч.Өнөрбаяр

7

Ц.Оюундарь

8

Ч.Сайханбилэг

9

Э.Бат-Үүл

10

Б.Хурц

11

Д.Мөнх-Эрдэнэ

Харин тамгагүй АН буюу Х.Баттулга, Алтанхуяг нарын нэгдэл дээр С.Ганбаатар хөг нэмэх нь нэгэнт тодорхой болсон. Тэд хэд хэдэн намуудыг нэгтгэн жагсаалт үүсгэнэ гэж тохиролцож байгаа бөгөөд үүнд нь мөн л АН-аас тасарсан ШИНЭ нам хүч хавсарч магадгүй. Гэхдээ шинэ намыг МАН-ын эрх баригч бүлгийнхэнтэй далдуур олон тохироотой болсон гэж улс төрийн хүрээнийхэн шивнэлддэг. Тэгэхээр энэхүү нэгдлийг ШИНЭ гэж нэрлэвэл оновчтой юм. Тус нэгдлээс дараах эрхмүүд жагсаалтаар орж ирэх магадлал тун өндөр.

 

ШИНЭ

1

Х.Баттулга

2

Н.Алтанхуяг

3

С.Ганбаатар

4

Ж.Батзандан

5

Г.Уянга

6

З.Энхболд

Жагсаалтаар санал авах магадлалтай дараагийн улс төрийн хүчин бол мэдээж ХҮН. Хүн намынхан үзэл баримтлалаа өөрчилж баруун төвийнх боллоо гэдгийн цаана АН-ын саналыг хуваах эрх баригчидттай тохиролцсон тохироо бий гэх хүмүүс цөөнгүй. Тус намаас УИХ-ын сонгуульд өрсөлдөхүйц танигдсан хүн бараг үгүй. Гэхдээ намын жагсаалт орж ирсэн тохиолдолд гурван суудал авах магадлалтай. Эхний гуравт дараах эрхмүүд багтана.

 

ХҮН

1

Т.Доржханд

2

Б.Найдалаа

3

Н.Мөнхсоёл

Үүний цаана олон жижиг намууд үлдэж байгаа ч жагсаалтын босго давах улс төрийн хүчин бараг үгүй. Учир нь дан дангаараа орсноос эрх баригчидтай тохиролцох, шинээр үүссэн эвсэлд нэгдэх нь тэдэнд илүү ашигтай байх болно. Харин Үнэн ба Зөв нам нэг суудал авах боломжтой. Мэдээж нэр дэвшигч нь А.Отгонбаатар.

Хэрэв Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулмагцаа намын жагсаалтаар сонгогдох хувилбар орж ирвэл эдгээр эрхмүүд сонгогдох магадлал хамгийн өндөр байна. Дараагийн парламент ямархуу өнгө төрхтэй байх нь мэдээж сонгогч таны сонголтоос шалтгаална. Харамсалтай нь өнөөгийн байдлаар өнгөрсөн цагийн улс төрчид л буцаж суух тохиролцоо хийгдсэн мэт харагдаж байна.

Ч.ГАРЬД

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (1)

  • Зочин (172.69.252.132)
    Яасан их дур бэ. Дур эзнээ голдоггүй гэж
    2022 оны 06 сарын 23 | Хариулах
iРедакцийн сонголт
iШинэ мэдээ
Монгол Улс НҮБ-ын гишүүн бүх оронтой дипломат харилцаа тогтоолоо Уржигдар 11 цаг 22 мин Монгол-Японы харилцаа1990-1998 Уржигдар 09 цаг 31 мин Улаанбаатар метро төслийн бараа, үйлчилгээг Их Британи улс нийлүүлнэ Уржигдар 09 цаг 02 мин УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалангийн 2025 оны хаврын ээлжит чуулганыг хааж хэлсэн үг Уржигдар 08 цаг 54 мин Монгол Улсын төрийн далбааны өдөр тохиож байна Уржигдар 08 цаг 44 мин Такамүра: Бидний хувьд үүрдийн дурсамж үлдээх аялал байлаа Уржигдар 08 цаг 41 мин Ж.Золжаргал: Эдийн засгаа өсгөхийн тулд төсөв тэлэх биш хөрөнгө оруулалт, бизнесийг дэмжих хэрэгтэй Уржигдар 08 цаг 33 мин Нэгдүгээр шинэ тойрог замын төслийг УИХ-д танилцууллаа Уржигдар 08 цаг 29 мин Наадмын өдрүүдэд 24 цагаар ажиллах эрүүл мэндийн байгууллагуудын утасны дугаар Уржигдар 08 цаг 26 мин Улаанбаатарт өдөртөө 25 хэм дулаан Уржигдар 08 цаг 22 мин Эзэн Хаан Нарүхито "Монгол Коосэн технологийн коллеж”-ид зочиллоо 2025-07-09 Төслийн нэгжүүдийн орон тоог 200-гаар багасгаж, 11.5 тэрбум төгрөг хэмнэнэ 2025-07-09 Х.Булгантуяа: Чех Улс манай улсын “гуравдагч хөрш”, Европ дахь итгэлт түнш 2025-07-09 Улсын Их Хурал өнгөрөгч долоо хоногт (2025.06.30-07.06) 2025-07-09 Бүсчилсэн хөгжлийн болон Ёс зүйн дэд хорооны бүрэлдэхүүнийг хэлэлцэн дэмжлээ 2025-07-09 Чех-Монголын парламентын бүлгийн дарга Станислав Берковецийг хүлээн авч уулзлаа 2025-07-09 ӨБХ-ны даргад гишүүн О.Номинчимэгийн нэрийг дэвшүүлэв 2025-07-09 УИХ-ын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг баталж, Байнгын хороодын бүрэлдэхүүнийг шинэчлэв 2025-07-09 Г.Занданшатар: Үндэсний сэргэн мандлын шинэ давлагаа эрч хүчтэй эхэлсэн гэдэгт итгэж байна 2025-07-09 Гандантэгчэнлин хийдийн төв талбайг байгалийн чулуун хавтангаар шинэчилжээ 2025-07-09
iИх уншсан
Эдийн засгийн форумд барьсан Хөгжлийн сайдын “бэлэг” Британид коронавирусний содон шинж тэмдэгтэй шинэ хувилбар т... Boom boom-гоо зүй дэлхийг эзэлж эхлэв Christie's дуудлага худалдаанд сүүлийн зуун жилийн ховор дар... Хөгжимчин Боб Дилан өөрийн зурсан зурагтай ном гаргана Тэтгэврийн зээлийн зохицуулалтыг цуцлав Такамүра: Бидний хувьд үүрдийн дурсамж үлдээх аялал байлаа Ц.Дөчинесөнжил: Тэдний хүссэн үнээр газраа зарвал миний амьд... "Салхи Дамбий" МУГЖ цолоор энгэрээ мялаав Дайны дараах Монгол-Японы харилцааг хэвийн болгох хоёр талын... Монгол-Японы харилцаа1990-1998 Ардчилсан хувьсгалын ойн баярыг улсын баяр наадамтай хамтатг... Ц.Төмөрбаатар: Аавынхаа араас Ардын жүжигчин болсондоо баярт... Ж.Золжаргал: Эдийн засгаа өсгөхийн тулд төсөв тэлэх биш хөрө... Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын Ажлын албанаас няцаалт гаргажээ... Монгол Улс НҮБ-ын гишүүн бүх оронтой дипломат харилцаа тогто... ДЦС-5 төслийн хувийн хэвшлийн түншлэгчийг сонгох урьдчилсан ... Эзэн Хаан Нарүхито "Монгол Коосэн технологийн коллеж”-ид зоч... “Засгийн газрын өрийн баталгаа гаргах зөвшөөрөл олгох тухай”... Япон Улсын Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито Ус сувгийн удирда...
Top