x

Такси барих алгоритм

Монголчууд бид оюуны чадамжийн илтгэлцүүр буюу АйКью-гаар дэлхийд зургаад эрэмбэлэгддэг. Энэ нь биднийг яггүй ухаантайг харуулж буй хэрэг. Манай улс амьдрахад тийм ч таатай орон биш. Байгаль цаг уур, төрийн үйл ажиллагаа, эдийн засгийн чадамж, нийгмийн амьдрах орчин, хүмүүсийн соёл хандлага гэх мэтээр. Ийм газар амьдрахад хүн ухаалаг байхаас өөр аргагүй, тэнэг бол няц гишгэгдэнэ. Энэ ч үүднээс, бид нийтээрээ ухаалаг. Олон ч зүйл дээр үнэн гэдэг нь харагддаг. 

Ганцхан жишээ, такси барих гэдэг чамгүй ухаан шаарддаг зүйл. Төлбөрөө төлөх задгай мөнгө бэлэн эсэхийг шалгах, такси барихаар оочирлож буй хүмүүсийн хамгийн зүүн гар талд нь очиж зогсох, таксины жолоочийн явах маршрутыг таах, жолоочийн зүгээс гарах элдэв янзын эрсдэлийн үнэлгээг хийх, километрээ тэглэсэн эсэхийг шалгах... зэргээс эхэлнэ.

Энэ юу ч биш. Хамгийн гол ухаанаа замд явахдаа гаргах хэрэгтэй. Хэрвээ жолооч тантай яриа өдөөд орчлонгийн сонин хачин яриад эхэлбэл, та болгоомжлох ёстой гэсэн үг. Учир нь та шаггүй амьтны машинд суусан гэж тооцох хэрэгтэй. Жолооч таныг өөрийн үүсгэсэн ярианы тусламжтай тандаж байгаа царай нь. Тойрч явахад, илүү мөнгө нэхэхэд хэрхэн хариу үйлдэл үзүүлэхээр этгээдэв гэдгийг чинь. 

Хэрвээ та яриаг нь өлгөж аваад л, ам хуурайгүй чалчаад л, саймшраад унавал, тэр бол маш том алдаа. Тэр таныг амархан жараахай гэж харна. Тэгээд танд ойр дотно сэтгэгдэл төрүүлсний үндсэн дээр танаас илүү мөнгө нэхнэ, эсвэл тойруу замаар явна. Үүнийг “тэнэг” хүмүүс бараг найз болсон гэх дотно сэтгэгдлээс шалтгаалан илүү мөнгийг тоохгүй, эсвэл миний яриа жолоочид таалагдсан болохоор надтай удаан ярих хүсэлтэйдээ тойруу явлаа гэж төөрөлдөнө. 

Харин ухаалаг зорчигчид тэр ярианд нь авталгүй хэг ёг гэсэн шиг, байн байн километрээ хараад, утсаар ярьж буй царайлан “за хамаа, чи наанаа зам дээр хүлээгээд зогсож бай, би таксидаад очиж явна... яах гэж гэдэг чинь юу гэж байгаа юм?! “аавынхаас” гарч ирснээ тэмдэглэе.…” гэх зэргээр жолоочийг дарамтлах жишээтэй. Ингэснээр жолооч таныг өөрт нь луйвардуулахааргүй хангалттай “ухаантай” гэж дүгнээд, энэ нэг “шоронгийн хадаас”-аас үтэр түргэн салах нь зүйтэй гэж үзэн, ум хумгүй хурдан явна. Хурдан гэдэг нь шулуун гэсэн үг. 

Манай таксины жолооч нь хүртэл гадны сэтгэл судлалын докторын бодож чадаагүйг бодно, сэтгэж чадаагүйг сэтгэнэ. Хэрвээ тийм бол, манай улсын сэтгэл судлалын доктор яаж чадна гэсэн үг вэ? Бурхан минь, түүнд Нобелийн шагнал ч жижигдэнэ гэсэн үг. Гэтэл байдаггүй ээ, Нобелийн шагнал байтугай, олигтой хуулан бичлэг ч. Тэгэхээр энэ зөрчилтэй байдал юуг нотолж илэрхийлэхэв гэхээр... нэг бол АйКью гэдэг зүйл худал, эсвэл бид ухаалаг боловч тийм ч зөв сэтгэж сураагүй гэсэн үг. 

АйКью худал гэж хэлэх нь өөрийнхөө ялсан сонгуулийн системийг шүүмжилж, дахин сонгууль явуулах тухай ярьж буй улс төрийн нам шиг тэнэг, утгагүй явдал тул түүнд бурууг тохох арга алга. Тэгвэл бид л буруу сэтгэдэг болж таарах нь. 

Ерөөс хүн төрөлхтний оюун сэтгэлгээний хөгжлийн чиглэл нь зөв сэтгэх тухай л асуудал. Гэвч үүнтэй бид өөрийн гэсэн цонхоор харьцаад дөнгөж 30 жилийн нүүр үзлээ. Хэдий АйКью-аар зургаад ордог ч, хүн төрөлхтөн 3000 жил өөд уруугүй зүтгэж байж нэг юм зах зухаас нь барьж авсан зүйлийг гучхан жилийн дотор өөрийн болгоно гэдэг ч… аайй мэдэхгүй. 

Ө.Жамъян /baabar.mn/

iСанал болгох
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
iРедакцийн сонголт
iШинэ мэдээ
Монгол Улс НҮБ-ын гишүүн бүх оронтой дипломат харилцаа тогтоолоо Уржигдар 11 цаг 22 мин Монгол-Японы харилцаа1990-1998 Уржигдар 09 цаг 31 мин Улаанбаатар метро төслийн бараа, үйлчилгээг Их Британи улс нийлүүлнэ Уржигдар 09 цаг 02 мин УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалангийн 2025 оны хаврын ээлжит чуулганыг хааж хэлсэн үг Уржигдар 08 цаг 54 мин Монгол Улсын төрийн далбааны өдөр тохиож байна Уржигдар 08 цаг 44 мин Такамүра: Бидний хувьд үүрдийн дурсамж үлдээх аялал байлаа Уржигдар 08 цаг 41 мин Ж.Золжаргал: Эдийн засгаа өсгөхийн тулд төсөв тэлэх биш хөрөнгө оруулалт, бизнесийг дэмжих хэрэгтэй Уржигдар 08 цаг 33 мин Нэгдүгээр шинэ тойрог замын төслийг УИХ-д танилцууллаа Уржигдар 08 цаг 29 мин Наадмын өдрүүдэд 24 цагаар ажиллах эрүүл мэндийн байгууллагуудын утасны дугаар Уржигдар 08 цаг 26 мин Улаанбаатарт өдөртөө 25 хэм дулаан Уржигдар 08 цаг 22 мин Эзэн Хаан Нарүхито "Монгол Коосэн технологийн коллеж”-ид зочиллоо 2025-07-09 Төслийн нэгжүүдийн орон тоог 200-гаар багасгаж, 11.5 тэрбум төгрөг хэмнэнэ 2025-07-09 Х.Булгантуяа: Чех Улс манай улсын “гуравдагч хөрш”, Европ дахь итгэлт түнш 2025-07-09 Улсын Их Хурал өнгөрөгч долоо хоногт (2025.06.30-07.06) 2025-07-09 Бүсчилсэн хөгжлийн болон Ёс зүйн дэд хорооны бүрэлдэхүүнийг хэлэлцэн дэмжлээ 2025-07-09 Чех-Монголын парламентын бүлгийн дарга Станислав Берковецийг хүлээн авч уулзлаа 2025-07-09 ӨБХ-ны даргад гишүүн О.Номинчимэгийн нэрийг дэвшүүлэв 2025-07-09 УИХ-ын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг баталж, Байнгын хороодын бүрэлдэхүүнийг шинэчлэв 2025-07-09 Г.Занданшатар: Үндэсний сэргэн мандлын шинэ давлагаа эрч хүчтэй эхэлсэн гэдэгт итгэж байна 2025-07-09 Гандантэгчэнлин хийдийн төв талбайг байгалийн чулуун хавтангаар шинэчилжээ 2025-07-09
iИх уншсан
Эдийн засгийн форумд барьсан Хөгжлийн сайдын “бэлэг” Британид коронавирусний содон шинж тэмдэгтэй шинэ хувилбар т... Boom boom-гоо зүй дэлхийг эзэлж эхлэв Christie's дуудлага худалдаанд сүүлийн зуун жилийн ховор дар... Хөгжимчин Боб Дилан өөрийн зурсан зурагтай ном гаргана Тэтгэврийн зээлийн зохицуулалтыг цуцлав Такамүра: Бидний хувьд үүрдийн дурсамж үлдээх аялал байлаа Ц.Дөчинесөнжил: Тэдний хүссэн үнээр газраа зарвал миний амьд... "Салхи Дамбий" МУГЖ цолоор энгэрээ мялаав Монгол-Японы харилцаа1990-1998 Дайны дараах Монгол-Японы харилцааг хэвийн болгох хоёр талын... Ардчилсан хувьсгалын ойн баярыг улсын баяр наадамтай хамтатг... Ж.Золжаргал: Эдийн засгаа өсгөхийн тулд төсөв тэлэх биш хөрө... Ц.Төмөрбаатар: Аавынхаа араас Ардын жүжигчин болсондоо баярт... Монгол Улс НҮБ-ын гишүүн бүх оронтой дипломат харилцаа тогто... Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын Ажлын албанаас няцаалт гаргажээ... ДЦС-5 төслийн хувийн хэвшлийн түншлэгчийг сонгох урьдчилсан ... Эзэн Хаан Нарүхито "Монгол Коосэн технологийн коллеж”-ид зоч... “Засгийн газрын өрийн баталгаа гаргах зөвшөөрөл олгох тухай”... Япон Улсын Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито Ус сувгийн удирда...
Top